Το δικαίωμα των ατόμων με οπτική αναπηρία στην αγορά εργασίας και η συμπερίληψη αυτών σε επικείμενο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του Νικόλαου Τσέγκου και της Μαρίας Τσώνη Διϊδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ΠΑΔΑ-ΑΣΠΑΙΤΕ: Επιστήμες της Αγωγής μέσω Καινοτόμων Τεχνολογιών και Βιοϊατρικών Προσεγγίσεων Μέρος – 11ο
2.4 Κυριαρχία των άλλων αισθήσεων
Για τους μαθητές με οπτική αναπηρία, η ανάπτυξη και η κυριαρχία των άλλων αισθήσεων, όπως η ακοή, η αφή, η ισορροπία και η όσφρηση, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Οι άλλες αισθήσεις μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να αντισταθμίσουν την έλλειψη οπτικής πληροφορίας, προσφέροντάς τους περισσότερες ευκαιρίες για μάθηση και αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους.
- Ακοή: Η ακοή γίνεται πιο σημαντική για τους μαθητές με οπτική αναπηρία, καθώς χρησιμοποιούν την ακουστική πληροφορία για να προσανατολίζονται στον κόσμο γύρω τους, να αναγνωρίζουν τις φωνές των ανθρώπων και να κατανοούν τη γλώσσα (Warren , 1994).
- Αφή: Η αφή είναι ζωτική για την ανάπτυξη των μαθητών με οπτική αναπηρία, καθώς τους βοηθά να αναγνωρίζουν αντικείμενα, να διαβάζουν Braille και να αναπτύσσουν κινητικές δεξιότητες (Millar, 1997).
- Ισορροπία και κιναισθησία: Η ισορροπία και η κιναισθησία είναι σημαντικές για την ανάπτυξη των μαθητών με οπτική αναπηρία, καθώς τους παρέχουν βοήθεια να κατανοούν τη θέση και την κίνηση του σώματός τους στο χώρο. Αυτό είναι σημαντικό για την ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων, όπως περπάτημα, διάσχιση εμποδίων, και αυτονομία (Rosenhall, Nordin, & Sandstrom, 1999).
- Όσφρηση και γεύση: Η όσφρηση και η γεύση μπορεί να παίξουν επίσης σημαίνοντα ρόλο στη μάθηση και την επικοινωνία των μαθητών με οπτική αναπηρία. Οι αισθήσεις αυτές τους βοηθούν να αναγνωρίζουν και να διακρίνουν τρόφιμα, προϊόντα και το φυσικό περιβάλλον (Smith & Johnson, 2010).
Η εκπαίδευση και η καθοδήγηση των μαθητών με οπτική αναπηρία στη χρήση και ανάπτυξη των άλλων αισθήσεών τους μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους και την αυτονομία τους. Εκπαιδευτικοί και ειδικοί στην οπτική αναπηρία πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι μαθητές έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες προσεγγίσεις και προγράμματα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη των άλλων αισθήσεών τους.
Συνεχίζοντας, οι εκπαιδευτικοί και οι ειδικοί στην οπτική αναπηρία πρέπει να χρησιμοποιούν διδακτικές μεθόδους που ενισχύουν και αξιοποιούν τις άλλες αισθήσεις. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορούν να εργαστούν με υλικά που προσφέρουν ποικίλες υφές, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν την αίσθηση της αφής. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τεχνικές που ενισχύουν την ακοή, όπως η χρήση ήχων και μουσικής για να διδάξουν έννοιες και δεξιότητες.
Επιπλέον, η χρήση τεχνολογίας μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη των ατόμων με οπτική αναπηρία και την ενίσχυση των άλλων αισθήσεών τους. Υπάρχουν διάφορες τεχνολογικές συσκευές και εφαρμογές, όπως οι ομιλητές που μετατρέπουν το κείμενο σε ομιλία, τα λογισμικά που βοηθούν στη μετάφραση Braille σε έντυπο κείμενο και αντίστροφα, και ειδικές εφαρμογές πλοήγησης που χρησιμοποιούν ήχους και οδηγίες βασισμένες στην ακοή. Η εκμάθηση και η χρήση αυτών των τεχνολογιών μπορεί να βελτιώσει την αυτονομία και την πρόσβαση στην εκπαίδευση για τα άτομα με οπτική αναπηρία.
Κρίνεται απαραίτητο για τους εκπαιδευτικούς να είναι ευέλικτοι και να προσαρμόζουν τις διδακτικές τους μεθόδους και το υλικό που χρησιμοποιούν, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις δυνατότητες των μαθητών με οπτική αναπηρία. Η συνεργασία με ειδικούς στην οπτική αναπηρία, όπως οι εκπαιδευτικοί για τυφλούς και άλλοι θεραπευτές, μπορεί επίσης να είναι πολύ χρήσιμη για την προετοιμασία και την υλοποίηση των μαθημάτων.
Σε κάθε περίπτωση, η εκπαίδευση των ατόμων με οπτική αναπηρία θα πρέπει να εστιάζει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων που θα τους επιτρέψουν να ανταποκριθούν και να επιτύχουν στη ζωή τους. Κι αυτό γιατί τα άτομα με οπτική αναπηρία βασίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό στις άλλες αισθήσεις τους. Έτσι ,καθίσταται ζωτικής σημασίας η παροχή εκπαίδευσης και υποστήριξης που επικεντρώνεται στην ανάπτυξη αυτών των αισθήσεων.
Μερικές πρακτικές στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές με οπτική αναπηρία να αναπτύξουν τις άλλες αισθήσεις τους περιλαμβάνουν:
- Ενθάρρυνση της εξερεύνησης: Προώθηση της εξερεύνησης του περιβάλλοντος με τη χρήση της αφής, της ακοής, της όσφρησης και της γεύσης.
- Παροχή οδηγών: Προσφορά οδηγιών και καθοδήγησης ώστε να βοηθηθούν οι μαθητές να αναπτύξουν τις αισθήσεις τους και να κάνουν αποτελεσματική χρήση.
- Διδασκαλία μέσω ποικίλων εμπειριών: Προσφορά διαφορετικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη κάθε αίσθησης, όπως παιχνίδια και ασκήσεις που απαιτούν τη χρήση της αφής, της ακοής, της όσφρησης, ή της γεύσης.
- Εκμάθηση προσαρμογών: Διδασκαλία στους μαθητές να χρησιμοποιούν προσαρμογές, όπως το Braille, την τεχνολογία που μετατρέπει το κείμενο σε ομιλία, και εφαρμογές πλοήγησης που χρησιμοποιούν ήχους.
- Δημιουργία ενός περιβάλλοντος μάθησης προσβάσιμο: Προσαρμογή του περιβάλλοντος της τάξης ώστε να είναι προσβάσιμο και φιλικό προς τους μαθητές με οπτική αναπηρία, παρέχοντας καθαρές και συνεκτικές οδηγίες και πληροφορίες (Mason, MnCall, & Arter, Visual Impairment: Access to Education for Children and Young People, 2011) (Zebehazy & Smith, Teaching Students with Visual Impairments: A Guide for the Support Team, 2011).
Για να παρέχουν οι δάσκαλοι μια αποτελεσματική εκπαίδευση και υποστήριξη σε μαθητές με οπτική αναπηρία, είναι σημαντικό να ακολουθούν τις καλύτερες πρακτικές στον τομέα της εκπαίδευσης για την οπτική αναπηρία. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη συνεργασία με ειδικούς, όπως οι οραματιστές (visionaries), οι εκπαιδευτικοί για τυφλούς και οι θεραπευτές που ειδικεύονται στην κινητική και την προσανατολιστική κινητικότητα. Επίσης, θα πρέπει να είναι προσαρμοστικοί όσον αφορά τις διδακτικές μεθόδους τους και το υλικό που χρησιμοποιούν, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις δυνατότητες των μαθητών. Είναι καλό, επίσης, να ενημερώνονται συνεχώς για τις τελευταίες ερευνητικές εξελίξεις και τις καλύτερες πρακτικές στο τομέα. Αυτό μπορεί να σημαίνει τη συμμετοχή σε επαγγελματικές εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, την ανάγνωση ειδικών περιοδικών και άρθρων, και τη συζήτηση με άλλους εκπαιδευτικούς και ειδικούς στον τομέα της οπτικής αναπηρίας. Επιπλέον, η συνεργασία με τους γονείς και τους κηδεμόνες των μαθητών με οπτική αναπηρία είναι εξίσου σημαντική. Η παροχή συνεχούς υποστήριξης και καθοδήγησης, καθώς και η ενθάρρυνση της επικοινωνίας μεταξύ των γονέων, των εκπαιδευτικών, και των μαθητών, μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ενός πιο ενιαίου περιβάλλοντος μάθησης και να προωθήσει τη συνεχή ανάπτυξη των ατόμων με οπτική αναπηρία. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι είναι σημαντικό να εορτάζουν τις επιτυχίες και τις δυνατότητες των μαθητών τους, ανεξάρτητα από το επίπεδο της οπτικής αναπηρίας τους. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να εκτιμούμε την πρόοδο και την ανάπτυξη των μαθητών, καθώς αυτό μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την σοβαρή ενασχόλησή τους και την αποδοχή τους από το υπόλοιπο σχολικό περιβάλλον. Η συνεχής επαφή με τη βιβλιογραφία και τις καλύτερες πρακτικές του τομέα θα βοηθήσει να προσφέρουν οι δάσκαλοι την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και υποστήριξη στους μαθητές τους (Corn & Erin, 2010) (Wolffe K. , 2011).
