ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Προτάσεις για τη στήριξη της οικογένειας:

Για τις ανάγκες των γονέων και ιδιαίτερα των μητέρων, στο πρόβλημα χρόνου, που αντιμετωπίζουν προς θετική κατεύθυνση ήταν και η ψήφιση του Νόμου 25, 27/97 αρθρ.16 παρ. 5 για μειωμένο ωράριο κατά μία (1) ώρα στο Δημόσιο Τομέα.

Πρότασή μας είναι ο σχετικός Νόμος αυτός να ισχύσει και για τους εργαζόμενους, γονείς ατόμων με ειδικές ανάγκες και στον Ιδιωτικό Τομέα. Υψηλό ποσοστό των οικογενειών, ατόμων με ειδικές ανάγκες είναι χαμηλής οικονομικοκοινωνικής θέσης, γι’ αυτό προκειμένου να προσεγγίσουμε καλύτερα τις οικογένειες αυτές και έχοντας υπ’ όψη τις δυσκολίες επικοινωνίας με γονείς οι οποίοι μπορεί να είναι:

1. Αγράμματοι.
2. Ολιγογράμματοι.
3. Μετανάστες.
4. Μειονότητες, όπως: Έλληνες τσιγγάνοι και Έλληνες Μουσουλμάνοι.

Α. Γενικότερα οικογένειες χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, θα πρέπει οι συναφείς Υπηρεσίες και οι ειδικοί να τους προσεγγίζουν με ευαισθησία, υπομονή και επιμονή, εξηγώντας τους με σαφήνεια λεπτομέρειες για τη σωστή αντιμετώπιση του παιδιού τους.

Παράλληλα η αντιμετώπιση από υψηλό ποσοστό οικογενειών προβλημάτων στις διαπροσωπικές σχέσεις με το άμεσο και έμμεσο κοινωνικό περιβάλλον τους σε πολλές σχετικές έρευνες μεγεθύνει τις ενδοοικογενειακές συγκρούσεις και την αρνητική ψυχολογική κατάσταση των γονέων.

Β. Για την υιοθέτηση θετικών αντιλήψεων και στάσεων από το άμεσο περιβάλλον της οικογένειας και την ελληνική κοινωνία γενικότερα απέναντι στις οικογένειες ατόμων με ειδικές ανάγκες, αλλά και για τα ίδια τα άτομα με ειδικές ανάγκες προτείνουμε:

Β.1 Στα πλαίσια των δυνατοτήτων του αναλυτικού προγράμματος της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, να γίνεται έστω η ελάχιστη αλλά σωστή ενημέρωση των μαθητών για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τις οικογένειες των ατόμων αυτών, των οποίων το ποσοστό στον γενικό πληθυσμό κυμαίνεται στο 8%.

Β.2 Για τον ίδιο σκοπό σχετικές ποιοτικές εκπομπές και τηλεοπτικές παραγωγές μπορούν να προβάλλονται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Β.3 Τα άτομα με ειδικές ανάγκες και οι οικογένειές τους, αποδεχόμενοι την αναπηρία, ξεπερνώντας τα διάφορα εμπόδια να συμμετέχουν σε ποικίλες κοινωνικές δραστηριότητες, διαμορφώνοντας έτσι τις προϋποθέσεις για την υιοθέτηση θετικών αντιλήψεων και στάσεων, από το κοινωνικό σύνολο.

Η παροχή κοινωνικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών στα άτομα με ειδικές ανάγκες και τις οικογένειές τους, προκειμένου να αντιμετωπιστούν:

α. Τα όποια προβλήματα υγείας από τις Υπηρεσίες Υγείας.

β. Τις ανάγκες αρμοδιότητας Υπηρεσιών Προνοίας.

γ. Την κοινωνική ασφάλιση.

δ. Την εκπαίδευση των παιδιών και εφήβων με ειδικές ανάγκες από τις Εκπαιδευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας ή σχετικές Υπηρεσίες από ιδιώτες.

ε. Επαγγελματική Εκπαίδευση, κατάρτιση και στη συνέχεια απασχόληση των ατόμων αυτών, από τις Υπηρεσίες Επαγγελματικής Εκπαίδευσης των Υπουργείων Παιδείας και Εργασίας ή φορέων του Ιδιωτικού Τομέα, απαιτείται συντονισμένη παρέμβαση των εμπλεκομένων φορέων, Υπηρεσιών και ειδικών, των οποίων η αποτελεσματικότητα θα έχει θετικά αποτελέσματα στη ζωή των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των οικογενειών τους.

Η μελέτη της θετικής πείρας των Κοινωνικών και Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών από χώρες ανεπτυγμένες σ’ αυτούς τους τομείς και η εφαρμογή καταλλήλων προγραμμάτων, θα έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας.

Προτάσεις για τις Υπηρεσίες Υγείας.

Οι πρόοδοι, που συντελούνται τα τελευταία χρόνια σε μεθόδους και τεχνικά μέσα έγκυρης διάγνωσης και ιδιαίτερα στη Βιοτεχνολογία δίνουν τη δυνατότητα στους ειδικούς να διαγνώσουν έγκυρα, παράγοντες οι οποίοι συντελούν στην εμφάνιση αναπηρίας στο έμβρυο.

Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των Υπηρεσιών Οικογενειακού Προγραμματισμού (Ο.Π.) στην Ελλάδα θα πρέπει:

Α. Να ξεπεραστούν οι οργανωτικές και λειτουργικές αδυναμίες.

Β. Να κατανεμηθούν σε όλες τις περιοχές της χώρας (στη μεγαλύτερη πόλη του κάθε Νομού).

Γ. Εφόσον οι Υπηρεσίες Οικογενειακού Προγραμματισμού αποτελούν παράλληλες μονάδες γυναικολογικών εξωτερικών ιατρείων, θα πρέπει να λειτουργούν αποτελεσματικά.

Δ. Τα Κέντρα Οικογενειακού Προγραμματισμού (Κ.Ο.Π.), τα οποία ανήκουν σε μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, που αναπτύσσουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις στον κοινοτικό πληθυσμό, τη θετική τους πείρα θα είναι θετικό να αξιοποιήσουν οι ειδικοί του χώρου.

Ε. Επειδή πολλές αιτίες, που προκαλούν αναπηρίες μπορούν να διαγνωσθούν ενωρίς, κατά την διάρκεια της κύησης, προτείνουμε οι δυνατότητες, που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία και η Ιατρική θα πρέπει να είναι στη διάθεση του κάθε ειδικού γιατρού και να αξιοποιούνται από αυτόν στα πλαίσια της έγκαιρης ενημέρωσης των γονέων για την αναπηρία του παιδιού τους. Εάν η επιλογή των γονέων θα είναι η έκτρωση θα εξαρτηθεί από την προσωπικότητά τους και τις πεποιθήσεις τους και από άλλες οικογενειακές συνθήκες, ο λειτουργός της Υγείας θα έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του, έχοντας τους ενημερώσει εγκαίρως.

ΣΤ. Για τα θέματα βιοηθικής υπάρχει προβληματισμός παγκοσμίως.

ΣΤ.1 Η σχετική ενημέρωση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα πρέπει να είναι έγκαιρη και έγκυρη.

ΣΤ.2 Οι εκπρόσωποι του γονεϊκού και αναπηρικού κινήματος να αναπτύξουν σχετικό διάλογο και προβληματισμό για το όφελος από συμμετοχή τους σε επιτροπές βιοηθικής.

Ζ. Θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια αντιμετώπισης προβλημάτων Υγείας των ατόμων με ειδικές ανάγκες, από τις Πρωτοβάθμιες Υπηρεσίες Υγείας και όταν το προσωπικό των Υπηρεσιών αυτών δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα όποια προβλήματα (σωματικής ή ψυχικής υγείας) των ατόμων αυτών να απευθύνονται σε Νοσοκομεία.

Η. Προκειμένου τα άτομα με ειδικές ανάγκες και οι οικογένειές τους να έχουν καλύτερη αντιμετώπιση από τις Υπηρεσίες Υγείας, προς θετική κατεύθυνση είναι και οι παρεμβάσεις των Επιθεωρητών Υγείας, οι οποίοι επισημαίνουν τυχόν δυσλειτουργίες των Υπηρεσιών αυτών. Παράλληλα η εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού των Υπηρεσιών Υγείας, ώστε να χειρίζεται και να συμπεριφέρεται κατάλληλα σε περιπτώσεις γονέων, οι οποίοι απέκτησαν παιδί με αναπηρία, ή σε άτομα με ειδικές ανάγκες όταν απευθύνεται το άτομο αυτό στις Υπηρεσίες αυτές.

Θ. Η ύπαρξη ειδικού επιστήμονα στα Νοσοκομεία για παρόμοιες περιπτώσεις.

Ι. Θεωρούμε πως παράλληλα με τη σχετική εκπαίδευση του προσωπικού, για κατάλληλο χειρισμό τέτοιων περιπτώσεων, επιθυμητό θα ήταν σε όσο το δυνατόν περισσότερες Υπηρεσίες Υγείας, να υπάρχει θέση κοινωνικού λειτουργού, ο οποίος μπορεί να συνεισφέρει και ως συντονιστής, θετικές υπηρεσίες.

Κ. Σχετικά με την πρωτοβάθμια παρέμβαση, για άτομα με ειδικές ανάγκες, εκτός από τις Πρωτοβάθμιες Υπηρεσίες Υγείας, γενικότερα σε ειδικές περιπτώσεις, η παρέμβαση αυτή μπορεί να γίνεται, είτε σε ειδικό κέντρο διάγνωσης και στήριξης ή σε ειδικό ψυχιατρικό κέντρο, όταν όμως απαιτείται η παρέμβαση και από άλλες ιατρικές ειδικότητες, για αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, τότε αυτό θα πρέπει να γίνεται σε Νοσοκομείο. Για άλλες ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις για τις Υπηρεσίες Υγείας, οι οποίες είναι χρήσιμες στον προβληματισμό, που αναπτύσσεται στις μέρες μας, για το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Α. Προτείνουμε τον ορθολογισμό της επιδοματικής πολιτικής με βάση τις πραγματικές ανάγκες των δικαιούχων (Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αναντίστοιχη κατανομή του ποσού των προνοιακών επιδομάτων και των πραγματικών αναγκών των δικαιούχων εξ’ αιτίας ελλιπούς προγραμματισμού των εμπλεκομένων Υπηρεσιών).

Β. Προτείνουμε τη συχνότερη επίσκεψη από τους ειδικούς επιστήμονες των Υπηρεσιών Προνοίας ιδιαίτερα των κοινωνικών λειτουργών οι οποίοι ως συντονιστές μεταξύ των οικογενειών και των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των συναφών Υπηρεσιών ή ειδικών, μπορούν να συνεισφέρουν στην παροχή Υπηρεσιών.

Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των Υπηρεσιών Προνοίας στη χώρα μας, διατυπώνουμε τις παρακάτω προτάσεις:

Α. Εκπαίδευση και ανά τακτά διαστήματα ενημέρωση των υπαλλήλων Υπηρεσιών Προνοίας σε θέματα επικοινωνίας με τις οικογένειες και τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Β. Εκπαίδευση του προσωπικού των παραπάνω Υπηρεσιών σε σύγχρονες μεθόδους αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας.

Γ. Να ξεπεραστεί η σύγχυση που υπάρχει μεταξύ των ορίων των τριών βασικών θεσμών κοινωνικής προστασίας (της κοινωνικής ασφάλισης των Υπηρεσιών Υγείας και της Κοινωνικής Πρόνοιας).

Δ. Εξωορθολογισμό στον προγραμματισμό των Υπηρεσιών Προνοίας.

Ε. Αξιοποίηση της θετικής πείρας από άλλες χώρες στην διοικητική οργάνωση και προσαρμογή αυτής στην ελληνική πραγματικότητα.

ΣΤ. Συντονισμός των προνοιακών δραστηριοτήτων των εμπλεκόμενων φορέων και Υπηρεσιών του Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα.

Ζ. Σε Διοικήσεις φορέων Κοινωνικής Πρόνοιας να εκλέγονται ειδικοί επιστήμονες και εκπρόσωποι αυτών, που εξυπηρετούνται, όπως γονείς ατόμων με ειδικές ανάγκες και των ίδιων των ατόμων με αναπηρίες.

Η. Ο προϋπολογισμός για τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Πρόνοιας να καλύπτει τις ανάγκες αυτών.

Θ. Αποτελεσματική οικονομική διαχείριση της περιουσίας των προνοιακών ιδρυμάτων.

Ι. Εκσυγχρονισμός των Ιδρυμάτων, τα οποία παρέχουν δια βίου περίθαλψη σε σοβαρές περιπτώσεις αναπηρίας.

Βασική μας πρόταση, η οποία στηρίζεται στις διατάξεις του Ελληνικού Συντάγματος, για ισότητα όλων των πολιτών είναι η παροχή εκπαίδευσης, σ’ όλα τα παιδιά και εφήβους με ειδικές ανάγκες, από τις Εκπαιδευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, ούτως ώστε ν’ αποκτήσουν δεξιότητες:

1. Αυτοεξυπηρέτησης.
2. Κοινωνικής συμπεριφοράς και
3. Απόκτηση γνώσεων σύμφωνα με τις δυνατότητές τους.

Για τη σημασία της έγκυρης εκπαιδευτικής παρέμβασης σε παιδιά με ειδικές ανάγκες, έχουν διεξαχθεί πολλές σχετικές έρευνες σε όλο τον κόσμο, διαπιστώνεται λοιπόν, ότι η έγκυρη παροχή εκπαίδευσης, έχει θετικά αποτελέσματα.

Πιστεύουμε πως μέσω της συνεργασίας των Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας, με τις οικογένειες παιδιών με ειδικές ανάγκες, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια να εντάσσονται τα παιδιά αυτά στο Νηπιαγωγείο, όπου θέτονται οι βάσεις για αποτελεσματικότερη εκπαίδευσή τους, στο Δημοτικό.

Για ένα καλύτερο μέλλον της Ειδικής Αγωγής στη χώρα μας, χρήσιμο είναι οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι ειδικοί να αξιολογήσουν τα έως τώρα αποτελέσματα στην Ελλάδα και να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά προγράμματα τα οποία έχουν υλοποιηθεί στα πλαίσια της Ειδικής Αγωγής, σε άλλες χώρες, προσαρμόζοντας τα κατάλληλα στις ανάγκες της χώρας μας.

Στις μέρες μας παγκοσμίως επικρατεί η τάση για ένταξη και ενσωμάτωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες στο γενικό εκπαιδευτικό πλαίσιο με απώτερο σκοπό την ενσωμάτωσή τους στο κοινωνικό σύνολο.

Όπως επισημαίνεται από μελετητές, η αρχή της ομαλοποίησης θα είναι διατύπωση κενή περιεχομένου αφού κάθε άτομο θα έχει μία θέση στο κοινωνικό σύνολο, ανεξάρτητα από τις διαφορές τις οποίες παρουσιάζει από τα υπόλοιπα άτομα.

Πιστεύουμε πως η επικρατούσα τάση για ένταξη με προοπτική την ενσωμάτωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες στο Γενικό Σχολείο και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, δεν είναι εφικτός στόχος για σοβαρές περιπτώσεις ατόμων με σοβαρές αναπηρίες (άτομα με πολύ χαμηλό δείκτη νοημοσύνης ή πολλαπλές αναπηρίες).

Κάνουμε αυτή την επισήμανση, διότι πολλές φορές μέσω των εμπλεκομένων φορέων, διατυπώνονται προτάσεις, για την ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Δεν γίνεται αναφορά σε σοβαρές περιπτώσεις αναπηρίας, οι οποίες απ’ ότι φαίνεται έχουν αυξητική τάση.

Συμφωνούμε με τις αρχές της ένταξης με προοπτική την ενσωμάτωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες στο Γενικό σχολείο και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, με βασικές προϋποθέσεις.

1. Η διαδικασία της ένταξης με προοπτική την ενσωμάτωση, να υποστηρίζεται ποικιλλοτρόπως, κατά περίπτωση και

2. Για την αποτελεσματικότερη εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες ζητούμενο δεν θα πρέπει να είναι ο τόπος (Γενικό Σχολείο, Ειδική Τάξη ή Ειδικό Σχολείο), αλλά η επίτευξη των στόχων των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Στις περισσότερες περιπτώσεις ατόμων με ειδικές ανάγκες, υπό προϋποθέσεις μπορεί να επιτευχθεί η ένταξη ακόμη και η ενσωμάτωση στο εκπαιδευτικό πλαίσιο του Γενικού Σχολείου της Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με τις παρακάτω προϋποθέσεις:

1. Την καλύτερη αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων υγείας, που αντιμετωπίζουν κατηγορίες ατόμων με ειδικές ανάγκες, από τις Υπηρεσίες Υγείας.

2. Την έγκυρη εκπαιδευτική παρέμβαση. Βλ. Σχετική μας πρόταση παραπάνω.

3. Την ανάπτυξη προσωπικών και κοινωνικών γνώσεων και δεξιοτήτων, που είναι απαραίτητες, για την επιτυχία της ένταξης και ενσωμάτωσης σε οποιοδήποτε εκπαιδευτικό ή κοινωνικό πλαίσιο.

4. Προετοιμασία της Σχολικής Κοινότητας (γονέων, μαθητών χωρίς ειδικές ανάγκες, δασκάλων), για την ένταξη του μαθητή με ειδικές ανάγκες στην Γενική Τάξη.

5. Η παρουσία δασκάλου Ειδικής Αγωγής, στη Γενική Τάξη, στις περιπτώσεις εκείνες, όπου οι προς ένταξη μαθητές σε αριθμό και οι ιδιαιτερότητες της αναπηρίας τους, θα βοηθηθούν περισσότερο από το δάσκαλο Ειδικής Αγωγής.

6. Σε περιπτώσεις ένταξης ενός μαθητή με ειδικές ανάγκες στην γενική τάξη, ο δάσκαλος της Γενικής Αγωγής, θα προσφέρει καλύτερη εκπαίδευση στο μαθητή με ειδικές ανάγκες, εφ΄όσον συνεργάζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με δάσκαλο της Ειδικής Αγωγής, ή άλλους ειδικούς, όπου απαιτείται.

7. Συνεργασία του δασκάλου, της τάξης ένταξης με τις οικογένειες των μαθητών με ειδικές ανάγκες, για την καλύτερη υλοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Στις περιπτώσεις, που οι μαθητές με ειδικές ανάγκες, έχουν ενταχθεί σε Ειδική Τάξη ή σε Ειδικό Σχολείο, για καλύτερα αποτελέσματα, θεωρούμε την υλοποίηση στο μέγιστο βαθμό των κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ως βασική προϋπόθεση.

Για την επίτευξη αυτού του σκοπού απαιτούνται:

1. Στελέχωση του Ειδικού Σχολείου και της Ειδικής Τάξης με προσωπικό, το οποίο σε αριθμό και σχετικές γνώσεις, θα είναι ικανό να ανταπεξέλθει στα καθήκοντά του.

2. Τα πιο σύγχρονα κατάλληλα εποπτικά και τεχνικά μέσα να είναι στην διάθεση του προσωπικού και των μαθητών.

3. Υποστήριξη των οικογενειών για την υλοποίηση των προγραμμάτων του Ειδικού Σχολείου και της Ειδικής Τάξης στο σπίτι.

4. Υποστήριξη της οικογένειας από τους ειδικούς επιστήμονες (Ψυχολόγους, Κοινωνικούς Λειτουργούς, Συμβούλους Οικογένειας και άλλους κατά περίπτωση), που θα πρέπει να στελεχώνουν τα Ειδικά Σχολεία και τις Ειδικές Τάξεις, όπου αυτό είναι αναγκαίο.

5. Θετική συνεισφορά στην επίτευξη των στόχων της Ειδικής Αγωγής, θα έχει και η πρόταση, η οποία διατυπώνεται από φορείς και ειδικούς του χώρου, για τη λειτουργία πανεπιστημιακών τμημάτων Ειδικής Αγωγής, θα έδινε ώθηση σε ερευνητικές δραστηριότητες και σε εκπαιδευτικά προγράμματα του προσωπικού, το οποίο εμπλέκεται στην παροχή Ειδικής Αγωγής, σε οποιοδήποτε εκπαιδευτικό πλαίσιο.

6. Η ενίσχυση της έρευνας, για τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, για ερευνητικούς σκοπούς, σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης των στελεχών Ειδικής και Γενικής Αγωγής.

7. Η πληροφόρηση των κρατικών ερευνητικών φορέων για την οικονομική ενίσχυση τέτοιων ερευνών.

8. Η συνεργασία με τους φορείς των αναπήρων και των οικογενειών τους, με σκοπό την ανάπτυξη ερευνητικής συνείδησης.

9. Τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των συντελεστών της έρευνας.

10. Το επίδομα των ειδικών συνθηκών, που χορηγείται στους εκπαιδευτικούς της Ειδικής Αγωγής, λειτουργεί ως κίνητρο για την προσέλκυση στην Ειδική Αγωγή εκπαιδευτικών, οι οποίοι ενδεχομένως δε διαθέτουν τα ουσιαστικά προσόντα.

Για το σκοπό αυτό, για τους παραπάνω λόγους προτείνουμε την αλλαγή της ονομασίας του σε επίδομα πρόσθετων προσόντων και τη σύνδεσή του με τα τυπικά προσόντα των εκπαιδευτικών, οι οποίοι απασχολούνται στην Ειδική Αγωγή και όχι με το επαγγελματικό αντικείμενό τους.

11. Το ειδικό προσωπικό και η εφαρμογή κατάλληλων ειδικών προγραμμάτων, παράλληλα με καλύτερη υποδομή του Γενικού και του Ειδικού Σχολείου.

1. Το πρόγραμμα της επαγγελματικής σχολής, θα πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες του εκπαιδευόμενου.
2. Να στελεχώνεται η σχολή από ειδικό προσωπικό.
3. Τα προγράμματα να προσανατολίζονται προς την ανάπτυξη ικανοτήτων κλίσεων.
4. Να ενισχυθεί η εύρεση εργασίας των ατόμων αυτών.
5. Και να εφαρμοσθούν ειδικά προγράμματα.

12. Συμφωνούμε με τις προτάσεις, τις οποίες διατυπώνει ο Ανδρέας Ε. Δημητρόπουλος.

1. Εφαρμογή και εκσυγχρονισμός προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και αποκατάστασης.

2. Σταδιακή μετατροπή θεσμών Ειδικής Αγωγής σε θεσμούς υποστήριξης, με κατάλληλη προετοιμασία και με κριτήριο την αποτελεσματικότερη συμβολή στην επαγγελματική εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Οι επιφυλάξεις οι οποίες διατυπώνονται από τις οικογένειες και λειτουργούς του χώρου για την προτεραιότητα της πρότασης αυτής, τις θεωρούμε δικαιολογημένες, στην περίπτωση που αυτή η πρόταση υλοποιηθεί αποσπασματικά και απρογραμμάτιστα. Σ’ αυτή την περίπτωση θα έχει αρνητικά αποτελέσματα στους στόχους της Ειδικής Αγωγής και Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

3. Προτείνουμε η προστατευτική εργασία να είναι η βασική επιλογή των οικογενειών. Η βασική επιλογή των οικογενειών και των ειδικών του χώρου στις περιπτώσεις ατόμων με ειδικές ανάγκες στις οποίες είναι ανέφικτο να τοποθετηθούν στην ελεύθερη εργασία.

4. Εκπαίδευση και προετοιμασία του κοινωνικού συνόλου για αποδοχή των ατόμων με ειδικές ανάγκες σε όλες τις εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής, δίνοντας έμφαση στην ενημέρωση των μαθητών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, από τους εκπαιδευτικούς και τις κοινωνίες, γενικώτερα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

5. Εκπαίδευση στελεχών υποστήριξης.

6. Αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας στην επαγγελματική εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές ανάγκες.

7. Αξιοποίηση των επιτευγμάτων της σύγχρονης τεχνολογίας προσαρμοσμένα κατάλληλα στο εργασιακό πλαίσιο των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

8. Συνεργασία δημόσιων και ιδιωτικών φορέων επαγγελματικής εκπαίδευσης, ατόμων με ειδικές ανάγκες.

9. Ίδρυση Υπηρεσιών Επαγγελματικού Προσανατολισμού στελεχωμένων με ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες, οι οποίοι θα μπορούν να κατευθύνουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες, σε επάγγελμα σύμφωνο με τις πραγματικές δυνατότητές τους.

10. Συνεργασία της οικογένειας στην αξιοποίηση ευκαιριών επαγγελματικής αποκατάστασης, στα πλαίσια του οικογενειακού και συγγενικού περιβάλλοντος.

11. Αξιοποίηση των προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς την κατεύθυνση δημιουργίας δομών επαγγελματικής εκπαίδευσης και αποκατάστασης, οι οποίες στο μέλλον δεν θα εξαρτώνται από τα προγράμματα αυτά, χάρις στην σύγχρονη αποτελεσματική τους λειτουργία.

12. Συντονισμός δραστηριοτήτων των εμπλεκόμενων φορέων επαγγελματικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής αποκατάστασης για καλύτερα αποτελέσματα.

Τις τελευταίες δεκαετίες, ασκείται κριτική από ειδικούς του χώρου, συναφείς Υπηρεσίες και φορείς για αναποτελεσματικότητα των κοινωνικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών στη χώρα μας, διατυπώνοντας παράλληλα προτάσεις για αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών αυτών.

Με τις προτάσεις μας, ως αποτέλεσμα μελέτης του σχετικού προβληματισμού, που αναπτύσσεται σκοπό έχουμε, να συμβάλλουμε στον σχετικό διάλογο με τους μετεκπαιδευόμενους δασκάλους στην Ειδική Αγωγή.

Παράλληλα η υλοποίηση των προτάσεων, από τις Υπηρεσίες:

Α. Υγείας
Β. Πρόνοιας
Γ. Κοινωνικής Ασφάλισης.
Δ. Εκπαιδευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και
Ε. Υπηρεσίες Επαγγελματικής Εκπαίδευσης των Υπουργείων Παιδείας και Εργασίας θα έχουν ως αποτέλεσμα την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων αυτών.

Η υλοποίηση των παραπάνω προτάσεων σχετίζεται με:

1. Την εκάστοτε ασκούμενη κοινωνική πολιτική.
2. Από το ενδιαφέρον του Διοικητικού και Επιστημονικού Προσωπικού των Υπηρεσιών αυτών, για αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα και
3. Από τη δράση του γονεϊκού και αναπηρικού κινήματος.

Στον σχετικό διάλογο για αποτελεσματικότητα της κοινωνικής και εκπαιδευτικής πολιτικής, θα πρέπει να συμμετέχουν οι ειδικοί του χώρου και οι εκπρόσωποι του γονεϊκού και αναπηρικού κινήματος και των οικογενειών τους. Η πολυπαραγοντική αντιμετώπιση αυτών είναι οι βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων από τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες και φορείς.

Ο δάσκαλος δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον ρόλο του κοινωνικού λειτουργού, του γιατρού, του εργοθεραπευτή ή άλλων ειδικών. Μπορεί όμως ως συντονιστής των συναφών υπηρεσιών και ειδικών να συνεισφέρει στην υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων από τις Υπηρεσίες αυτές.

Ελλείψεις της παρούσας έρευνας και προτάσεις για μελλοντικές μελέτες

Τα αποτελέσματα της παρούσας ερευνητικής μελέτης είναι αρκετά διαφωτιστικά σχετικά με τομείς που υπάρχει ελλιπής πληροφόρηση ή ακόμα και άγνοια από μέρους των γονέων ατόμων με σύνδρομο Down, όπως για παράδειγμα ο προγεννητικός έλεγχος και η έλλειψη υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης. Επιπλέον καταγράφτηκε η άποψη των γονέων για την ποιότητα της εκπαίδευσης των παιδιών τους με σύνδρομο Down, η οποία μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα μιας προσπάθειας για την βελτίωση των συνθηκών που επικρατούν σήμερα στη χώρα μας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι, όπως προαναφέρθηκε, η εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες και ικανότητες επηρεάζει και άλλες εξίσου σημαντικές μεταβλητές στη ζωή των ατόμων αυτών, όπως είναι η στάση τους προς κάποια θέματα ή ακόμα και η κοινωνικοποίηση τους και η ομαλότερη ένταξη τους στην κοινωνία.

Επειδή η παρούσα εργασία ανήκει στις μελέτες περίπτωσης, τα συμπεράσματα της μπορούν να συνεισφέρουν σε παρόμοιες έρευνες, με αντίστοιχους πληθυσμούς, χωρίς όμως να μπορούν να γενικευτούν στο σύνολο του πληθυσμού των οικογενειών με μέλος άτομο με σύνδρομο Down της χώρας μας. Επιπλέον, το ερωτηματολόγιο που κατασκευάστηκε για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας μπορεί να αποτελέσει ένα αρκετά αξιόπιστο εργαλείο για παρόμοιες έρευνες, επειδή περιλαμβάνει ποικίλες ερωτήσεις από το σύνολο των ζητημάτων και προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίζουν οι γονείς ατόμων με σύνδρομο Down.

Σε παρόμοιες ερευνητικές μελέτες θα ήταν χρήσιμο να δοθεί η δυνατότητα στους γονείς να αναπτύξουν πιο αναλυτικά τις σκέψεις και απόψεις τους σχετικά με τα επιμέρους θέματα τα οποία αξιολογούν μέσω περισσοτέρων ανοιχτών ερωτήσεων. Αυτό θα βοηθήσει τη βαθύτερη κατανόηση τόσο των θετικών στοιχείων όσο και των αρνητικών παραγόντων. Επιπλέον, τα δεδομένα που καταγράψαμε θα ήταν καλό να επιβεβαιωθούν με μεγαλύτερο δείγμα γονέων, ώστε να επιβεβαιώσουμε τα συμπεράσματά μας. Διότι παρά τη σχετική ομοιομορφία που υπάρχει στα άτομα με σύνδρομο Down και τις οικογένειές τους, οι απόψεις και η αξιολόγηση συμπεριφορών και στάσεων είναι θέμα υποκειμενικό και πολύ προσωπικό για τον καθένα.