Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ)

Τα Κράτη Μέρη στο παρόν Πρωτόκολλο έχουν συμφωνήσει ως εξής:

Άρθρο 1

1. Κράτος Μέρος στο παρόν Πρωτόκολλο (Κράτος Μέρος) αναγνωρίζει την αρμοδιότητα της Επιτροπής για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ να λαμβάνει και να εξετάζει τις αναφορές από ή εκ μέρους ατόμων ή ομάδων ατόμων που υπάγονται στη δικαιοδοσία του και που ισχυρίζονται ότι είναι θύματα παραβίασης των διατάξεων της Σύμβασης από το Κράτος Μέρος.

2. Η Επιτροπή δεν αποδέχεται αναφορά που αφορά Κράτος Μέρος στη Σύμβαση που δεν είναι μέρος στο παρόν Πρωτόκολλο.

Άρθρο 2
Η Επιτροπή κηρύσσει απαράδεκτη κάθε αναφορά όταν:

(α) η αναφορά είναι ανώνυμη,

(β) η αναφορά αποτελεί κατάχρηση του δικαιώματος υποβολής τέτοιων αναφορών, ή είναι ασυμβίβαστη με τις διατάξεις της Σύμβασης,

(γ) το ίδιο ζήτημα έχει ήδη εξετασθεί από την Επιτροπή ή έχει ήδη ή εξετάζεται από άλλη διαδικασία διεθνούς έρευνας ή επίλυσης,

(δ) δεν έχουν εξαντληθεί όλα τα διαθέσιμα εσωτερικά ένδικα μέσα. Αυτός ο κανόνας δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που οι διαδικασίες των ενδίκων μέσων υπερβαίνουν την εύλογη διάρκεια ή όταν υπάρχει μικρή πιθανότητα ότι θα φέρουν αποτελεσματική ικανοποίηση στο θύμα,

(ε) είναι προδήλως αβάσιμη ή ανεπαρκώς αιτιολογημένη, ή όταν

(στ) αναφέρεται σε γεγονότα προγενέστερα της ημερομηνίας έναρξης ισχύος του παρόντος Πρωτοκόλλου για το ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος, εκτός εάν τα γεγονότα αυτά συνεχίζονται μετά την ημερομηνία αυτή.

Άρθρο 3
Με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 2 του παρόντος Πρωτοκόλλου, η Επιτροπή εφιστά εμπιστευτικά την προσοχή του Κράτους Μέρους για κάθε αναφορά που υποβάλλεται σε αυτήν. Εντός έξι μηνών, το Κράτος αποδέκτης υποβάλλει γραπτώς στην Επιτροπή εξηγήσεις ή δηλώσεις προς διαλεύκανση του ζητήματος και υποδεικνύει, ενδεχομένως, τα μέτρα που έχει λάβει προς επανόρθωση της κατάστασης.

Άρθρο 4

1. Οποιαδήποτε στιγμή μετά τη λήψη αναφοράς και πριν ολοκληρωθεί η εξέταση επί της ουσίας, η Επιτροπή δύναται να διαβιβάσει στο ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος, για επείγουσα εξέταση, αίτημα να λάβει το Κράτος Μέρος τα απαραίτητα προσωρινά μέτρα για να αποφευχθεί πιθανή ανεπανόρθωτη βλάβη στο θύμα ή τα θύματα της ισχυριζόμενης παραβίασης.

2. Η άσκηση από την Επιτροπή της αρμοδιότητας της σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου, δεν συνιστά απόφαση επί του παραδεκτού ή της ουσίας της αναφοράς.

Άρθρο 5
Η Επιτροπή συνεδριάζει κεκλεισμένων των θυρών όταν εξετάζει αναφορές σύμφωνα με το παρόν Πρωτόκολλο. Μετά την εξέταση αναφοράς, η Επιτροπή αποστέλλει τις υποδείξεις και συστάσεις της, εάν υπάρχουν, στο ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος και στον αιτούντα.

Άρθρο 6

1. Εάν η Επιτροπή λάβει αξιόπιστη πληροφορία που υποδεικνύει ότι το Κράτος Μέρος παραβιάζει κατάφωρα ή συστηματικά δικαιώματα που αναφέρονται στη Σύμβαση, καλεί το Κράτος Μέρος να συνεργασθεί στην εξέταση της πληροφορίας αυτής και να υποβάλλει παρατηρήσεις σχετικά με την εξεταζόμενη πληροφορία.

2. Λαμβάνοντας υπόψη όποιες παρατηρήσεις έχουν τυχόν υποβληθεί από το ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος, καθώς επίσης και οποιαδήποτε άλλη αξιόπιστη πληροφορία, η Επιτροπή μπορεί να αναθέσει σε ένα ή περισσότερα μέλη της να διεξάγουν έρευνα και να της υποβάλλουν έκθεση επειγόντως. Εφόσον δικαιολογείται, και με τη συγκατάθεση του Κράτους Μέρους, η έρευνα δύναται να περιλαμβάνει επίσκεψη στην επικράτεια του.

3. Μετά την εξέταση των πορισμάτων της σχετικής έρευνας, η Επιτροπή διαβιβάζει τα πορίσματα στο ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος, μαζί με τυχόν σχόλια και συστάσεις.

4. Το ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος υποβάλλει τις δικές του παρατηρήσεις στην Επιτροπή, εντός έξι μηνών από τη λήψη των πορισμάτων, των σχολίων και των συστάσεων της Επιτροπής.

5. Η έρευνα διεξάγεται εμπιστευτικά και επιδιώκεται συνεργασία του Κράτους Μέρους σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.

Άρθρο 7

1. Η Επιτροπή καλεί το ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος να συμπεριλάβει στην έκθεση του, σύμφωνα με το άρθρο 35 της Σύμβασης, λεπτομέρειες για οποιαδήποτε μέτρα έχουν ληφθεί σχετικά με την έρευνα που διεξάχθηκε σύμφωνα με το άρθρο 6 του παρόντος Πρωτοκόλλου.

2. Η Επιτροπή δύναται, εάν είναι απαραίτητο, μετά το πέρας της περιόδου των έξι μηνών που αναφέρεται στο άρθρο 6.4, να καλέσει το ενδιαφερόμενο Κράτος Μέρος να την ενημερώσει για τα ληφθέντα μέτρα σε ανταπόκριση της σχετικής έρευνας.

Άρθρο 8
Κάθε Κράτος Μέρος δύναται, κατά τη στιγμή της υπογραφής ή επικύρωσης του παρόντος Πρωτοκόλλου ή προσχώρησης σε αυτό, να δηλώσει ότι δεν αποδέχεται την αρμοδιότητα της Επιτροπής, όπως προβλέπεται στα άρθρα 6 και 7.

Άρθρο 9
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών είναι ο θεματοφύλακας του παρόντος Πρωτοκόλλου.

Άρθρο 10
Το παρόν Πρωτόκολλο είναι ανοιχτό για υπογραφή από συμβαλλόμενα Κράτη και οργανισμούς περιφερειακής ολοκλήρωσης της Σύμβασης, στην Έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, από τις 30 Μαρτίου 2007.

Άρθρο 11
Το παρόν Πρωτόκολλο υπόκειται σε επικύρωση από τα συμβαλλόμενα στο Πρωτόκολλο Κράτη, τα οποία έχουν κυρώσει ή προσχωρήσει στη Σύμβαση. Υπόκειται σε επίσημη αναγνώριση από συμβαλλόμενους οργανισμούς περιφερειακής ολοκλήρωσης του παρόντος Πρωτοκόλλου, οι οποίοι έχουν επίσημα αναγνωρίσει ή προσχωρήσει στη Σύμβαση. Θα είναι ανοιχτό για προσχώρηση κάθε κράτους ή οργανισμού περιφερειακής ολοκλήρωσης που έχει κυρώσει, επίσημα αναγνωρίσει ή προσχωρήσει στη Σύμβαση και που δεν έχει υπογράψει το παρόν Πρωτόκολλο.

Άρθρο 12

1. Ως «οργανισμός περιφερειακής ολοκλήρωσης» νοείται ένας οργανισμός που δημιουργείται από κυρίαρχα Κράτη μιας δεδομένης περιοχής, στον οποίο τα Κράτη Μέλη έχουν μεταβιβάσει την αρμοδιότητα τους για τα θέματα που σχετίζονται με τη Σύμβαση και το Πρωτόκολλο. Τέτοιοι οργανισμοί δηλώνουν, στις πράξεις επίσημης έγκρισης ή προσχώρησης, το εύρος αρμοδιοτήτων τους όσον αφορά στα ζητήματα που καθορίζει η Σύμβαση και το Πρωτόκολλο. Ακολούθως, ενημερώνουν σχετικά το θεματοφύλακα για οποιαδήποτε ουσιαστική αναθεώρηση στο εύρος των αρμοδιοτήτων τους.

2. Αναφορές σε «Κράτη Μέρη» στο παρόν Πρωτόκολλο εφαρμόζονται σε τέτοιους οργανισμούς εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων τους.

3. Για τους σκοπούς του άρθρου 13, παράγραφος 1,και του άρθρου 15, παράγραφος 2, οποιαδήποτε πράξη κατατεθεί από οργανισμό περιφερειακής ολοκλήρωσης δεν θα λαμβάνεται υπόψη.

4. Οι οργανισμοί περιφερειακής ολοκλήρωσης, για ζητήματα που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία τους, μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα ψήφου στη σύνοδο των Κρατών Μερών με ψήφους ίσους προς τον αριθμό των Κρατών Μελών τους που είναι Μέρη στο παρόν Πρωτόκολλο. Ο οργανισμός δεν θα ασκεί το δικαίωμα ψήφου αν οποιοδήποτε από τα Κράτη Μέλη του ασκεί το δικό του δικαίωμα ψήφου και αντίστροφα.

Άρθρο 13

1. Μετά τη θέση σε ισχύ της Σύμβασης, το παρόν Πρωτόκολλο θα τεθεί σε ισχύ την τριακοστή μέρα μετά την κατάθεση του δέκατου εγγράφου επικύρωσης ή προσχώρησης.

2. Για κάθε κράτος ή οργανισμό περιφερειακής ολοκλήρωσης που επικυρώνει, επίσημα αναγνωρίζει ή προσχωρεί στο Πρωτόκολλο μετά την κατάθεση του δέκατου εγγράφου επικύρωσης ή προσχώρησης, το Πρωτόκολλο τίθεται σε ισχύ την τριακοστή ημέρα μετά την κατάθεση του εγγράφου του.

Άρθρο 14

1. Επιφυλάξεις που είναι ασυμβίβαστες με το αντικείμενο και το σκοπό του παρόντος Πρωτοκόλλου δεν επιτρέπονται.

2. Οι επιφυλάξεις μπορούν να αποσυρθούν οποιαδήποτε στιγμή.

Άρθρο 15

1. Οποιοδήποτε Κράτος Μέρος μπορεί να προτείνει αναθεώρηση του παρόντος Πρωτοκόλλου και να την υποβάλλει στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Ο Γενικός Γραμματέας γνωστοποιεί τις προτεινόμενες τροποποιήσεις στα Κράτη Μέρη, με αίτημα να του κοινοποιήσουν τις απόψεις του για την σύγκληση συνόδου των Κρατών Μερών για το σκοπό της εξέτασης και ψήφισης των προτάσεων. Σε περίπτωση που, εντός τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία της γνωστοποίησης, τουλάχιστον το ένα τρίτο των Κρατών Μερών εκφέρει ευνοϊκή άποψη για την σύγκληση της συνόδου, ο Γενικός Γραμματέας θα την συγκαλέσει υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Κάθε τροποποίηση που υιοθετείται από την πλειοψηφία των δύο τρίτων των παρόντων Κρατών Μερών που έχουν δικαίωμα ψήφου, θα πρέπει να υποβάλλεται από το Γενικό Γραμματέα στη Γενική Συνέλευση για έγκριση και μετέπειτα για αποδοχή από όλα τα Κράτη Μέρη.

2. Τροποποίηση που υιοθετείται και εγκρίνεται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου, τίθεται σε ισχύ την τριακοστή ημέρα μετά την αποδοχή της από τα δύο τρίτα του αριθμού των Κρατών Μερών. Η τροποποίηση τίθεται σε ισχύ για κάθε Κράτος Μέρος την τριακοστή ημέρα μετά την κατάθεση του εγγράφου αποδοχής του. Η τροποποίηση είναι δεσμευτική μόνο για τα Κράτη Μέρη που την αποδέχτηκαν.

Άρθρο 16
Κάθε Κράτος Μέρος μπορεί να καταγγείλει το παρόν Πρωτόκολλο με έγγραφη ειδοποίηση προς το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Η καταγγελία θα αρχίσει να ισχύει ένα χρόνο μετά την ημερομηνία κατά την οποία ο Γενικός Γραμματέας έλαβε την ειδοποίηση.

Άρθρο 17
Το κείμενο του παρόντος Πρωτοκόλλου είναι διαθέσιμο σε προσβάσιμες μορφές.

Άρθρο 18
Το αραβικό, κινέζικο, αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό και ισπανικό κείμενο του παρόντος Πρωτοκόλλου είναι εξίσου αυθεντικά.

***************************

1 Η Σύμβαση υιοθετήθηκε με την Απόφαση 61/611της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στις 13 Δεκεμβρίου 2006 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Μαΐου 2008. Η Ελλάδα δεν την έχει κυρώσει. H μετάφραση έγινε από την καθηγήτρια του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Οργανισμών κ. Π. Νάσκου-Περράκη, Τμήμα ΔΕΣ, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, σε συνεργασία με τη Δρ. κ. Καλλιόπη Χαΐνογλου και τον υποψήφιο διδάκτορα κ. Στέφανο Κατσούλη. Ευχαριστίες εκφράζονται στην κ. Αγλαΐα Κατσιγιάννη, διεθνολόγο, Πρόεδρο ΑμεΑ Δράμας, για τη συμβολή της στην εξειδικευμένη ορολογία.

2 Human reader: μια προηγμένη διεπιφάνεια βασισμένη σε ανθρώπινες εικόνες και ομιλία.

3 Το Πρωτόκολλο υιοθετήθηκε με την απόφαση 61/611 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στις 13 Δεκεμβρίου 2006 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Μαΐου 2008.