Συμπεριληπτική εκπαίδευση για μαθητές με προβλήματα όρασης – ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ της Μοιρασγεντή Μυρτώς –  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ειδική Αγωγή, Εκπαίδευση και Αποκατάσταση» – Μέρος 25ο

 

3.4.2.     Αποτελεσματικά εργαλεία διδασκαλίας-μάθησης

 

Ο Klingenbert και οι συνεργάτες του (Klingenberg, Holkesviik, et al., 2019) και Klingenbert και οι συνεργάτες του (Klingenberg, Holkesvik, et al., 2019) επανεξέτασαν συστηματικά και συνέθεσαν άρθρα με κριτικές σχετικά με την εκπαίδευση στα Μαθηματικά για μαθητές με προβλήματα όρασης και την ηλεκτρονική μάθηση στα Μαθηματικά. Συγκεκριμένα, σκοπός τη έρευνας του Klingenbert και των συνεργατών του (Klingenberg, Holkesviik, et al., 2019) ήταν η διεξαγωγή συστηματικής ανασκόπησης και σύνθεσης της τεκμηριωμένης βιβλιογραφίας για την εκπαίδευση στα μαθηματικά σε μαθητές με οπτική αναπηρία. Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση σε αγγλόφωνα άρθρα με κριτές που δημοσιεύτηκαν από το 2000–2017. Το Εργαλείο Αξιολόγησης Ποιότητας για Μελέτες με Διαφορετικά Σχέδια (QATSDD) χρησιμοποιήθηκε για την αξιολόγηση της ποιότητας των άρθρων. Υπήρχαν 11 δημοσιεύσεις που πληρούσαν τα κριτήρια συμπερίληψης. Οι μελέτες επικεντρώθηκαν σε διάφορα θέματα, όπως οι στάσεις και οι εμπειρίες των δασκάλων, η χρήση του άβακα, τα απτικά γραφικά και η ανάπτυξη μαθηματικών εννοιών. Η ικανότητα επιλογής κατάλληλων στρατηγικών διδασκαλίας απαιτεί καταρτισμένους και ενθουσιώδεις δασκάλους που επιτρέπουν στους μαθητές να βιώσουν μια αίσθηση ολοκλήρωσης και επιτυχίας. Μόνο τέσσερις μελέτες ανέφεραν διαγνώσεις οφθαλμικών διαταραχών. Σκοπός της έρευνας του Klingenbert και των συνεργατών του (Klingenberg, Holkesvik, et al., 2019) ήταν να συνοψίσουν τις τρέχουσες τεκμηριωμένες γνώσεις σχετικά με την ηλεκτρονική μάθηση στα μαθηματικά μεταξύ μαθητών με σοβαρή οπτική αναπηρία. Χρησιμοποιήθηκε το ίδιο εργαλείο και όσον αφορά τα αποτελέσματα της υπήρχαν 13 δημοσιεύσεις που πληρούσαν τα κριτήρια συμπερίληψης. Υπήρχαν 12 αναφερόμενες μελέτες με παρέμβαση ή πειραματικό σχεδιασμό και η δέκατη τρίτη είχε σχέδιο διατομής. Ο αριθμός των μαθητών με οπτική αναπηρία σε κάθε μελέτη κυμαινόταν από 3 έως 16. Με το Το Εργαλείο Αξιολόγησης Ποιότητας για Μελέτες με Διαφορετικά Σχέδια (QATSDD), τρεις ταξινομήθηκαν ως “υψηλής ποιότητας” και 10 ήταν “καλής ποιότητας”. Ο αριθμός των υποκειμένων σε κάθε μελέτη ήταν μικρός και μόνο λίγες μελέτες περιλάμβαναν τεστ μαθηματικών δεξιοτήτων πριν από την έναρξη της μελέτης. Οκτώ εργασίες ανέφεραν τη χρήση εφαρμογών που βασίζονται στον ήχο ως βοηθήματα εκμάθησης. Ως χρήσιμοι πόροι προτάθηκαν η διαδραστική ηλεκτρονική μάθηση με προγράμματα εκμάθησης ήχου και αφής. Ωστόσο, οι αδυναμίες στα επιστημονικά στοιχεία ήταν εμφανείς. Με βάση τα ευρήματά τους λοιπόν, μαθησιακά βοηθήματα βασισμένα στον ήχο χρησιμοποιήθηκαν ευρέως και τα διαδραστικά εργαλεία ηλεκτρονικής μάθησης που επιτρέπουν την ακουστική και απτική μάθηση φαίνεται να είναι μια χρήσιμη πηγή. Ωστόσο, οι ερευνητές αναφέρονται επίσης στις αδυναμίες των επιστημονικών στοιχείων μεταξύ πολλών από τις μελέτες που εξετάστηκαν και προειδοποιούν ότι τα αποτελέσματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με κάποια προσοχή. Η μελέτη των Teke και Sozbilir (Teke & Sozbilir, 2019), η οποία είχε ένα μοναδικό σχέδιο μελέτης περίπτωσης, ανέπτυξε εκπαιδευτικό υλικό στην Επιστήμη που αποτελούνταν από δισδιάστατο σχέδιο και τρισδιάστατα μοντέλα, τα οποία αποδείχθηκαν αποτελεσματικά στην εμβάθυνση της κατανόησης των μαθητών με προβλήματα όρασης. Συγκεκριμένα, σκοπός της μελέτης των Teke και Sozbilir (Teke & Sozbilir, 2019) ήταν να προσδιορίσει τις ανάγκες ενός τυφλού μαθητή σε μια συμπεριληπτική τάξη χημείας και να σχεδιάσει και να αναπτύξει απτικά υλικά για τη διδασκαλία της «ενέργειας σε ζωντανά συστήματα». Χρησιμοποιήθηκε ένα ενιαίο σχέδιο μελέτης περίπτωσης. Πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις σε βάθος και παρατηρήσεις στην τάξη. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Τουρκία και συμμετείχε ένας μαθητής της δέκατης τάξης, εκ γενετής τυφλός και άνδρας σε δημόσιο σχολείο που γνώριζε γράμματα μπράιγ. Ο μαθητής έλαβε πληροφορίες μέσω του προφορικού λόγου του δασκάλου ή διαβάζοντας μόνος του το σχολικό βιβλίο. Οι ανάγκες του τυφλού μαθητή δεν ικανοποιούνταν και δεν καταλάβαινε τις συμβολικές αναπαραστάσεις στη χημεία. Αφού του παρασχέθηκε γραπτό υλικό, δισδιάστατα ανάγλυφα σχέδια και τρισδιάστατα μοντέλα, ο μαθητής μπόρεσε να αναπτύξει καλύτερη κατανόηση. Ο Abrahamson και οι συνεργάτες του (Abrahamson et al., 2019) από την άλλη πλευρά, επεξηγήθηκαν στρατηγικές και εργαλεία που διευκολύνουν τη συνεκπαίδευση χρησιμοποιώντας τον «ενακτιβισμό», την

«Εθνομεθοδολογική Ανάλυση Συνομιλίας (EMCA)» και την έννοια της Universal Design Learning (UDL). Η συγκεκριμένη μελέτη επικεντρώθηκε στα Μαθηματικά και προήλθε από την ιδεολογία ότι περιεχόμενα, όπως οι χωρικές σχέσεις που συνιστούν μαθηματικές δομές, μπορούν να κατανοηθούν επαρκώς, αν όχι ανώτερα, μέσω μη οπτικών αισθητηριακών τρόπων, όπως ακουστικών, κινητικών και απτικών τρόπων. Συγκεκριμένα, σκοπός της μελέτης του Abrahamson και των συνεργάτες του (Abrahamson et al., 2019) ήταν να καταδείξουμε πώς η χρήση του ενακτηβισμού και της εθνομεθοδολογικής ανάλυσης συνομιλίας (EMCA) μπορεί να ενισχύσει τις προσπάθειες καθολικού σχεδιασμού για μάθηση (UDL) διαμορφώνοντας τη διατριβή και προτείνοντας ένα εργαλείο για αισθητηριακά ετερογενείς μαθητές. Η μελέτη έγινε στις Η.Π.Α. και χρησιμοποιήθηκε μια αφηγηματική ανασκόπηση (χωρίς συστηματική αναζήτηση βιβλιογραφίας). Τα μαθηματικά περιεχόμενα, όπως οι χωρικές σχέσεις που συνιστούν μαθηματικές δομές, μπορούν να κατανοηθούν μέσω μη οπτικών αισθητηριακών τρόπων. Εφαρμόζοντας τον ενακτιβισμό, είναι σημαντικό οι μαθητές με οπτική αναπηρία να εμπλέκονται σε εμπειρίες μιας συγκεκριμένης έννοιας μέσω αισθητηριοκινητικών μέσων. Με βάση την εθνομεθοδολογικής ανάλυση συνομιλίας (EMCA), οι κοινωνικές συναντήσεις που παράγονται επιτρέπουν στους μαθητές να μοιραστούν εμπειρίες και τη διαδικασία και βοηθούν στη διαμόρφωση της αντίληψης κάθε μαθητή για το περιβάλλον του. Αυτό παρέχει ένα σημαντικό αναλυτικό συμπλήρωμα στον ενακτιβισμό, που δίνει τη δυνατότητα σε τάξεις με αισθητηριακά ετερογενείς μαθητές να μαθαίνουν μαζί αποτελεσματικά. Συνδυάζοντας τις έννοιες του καθολικού σχεδιασμού για μάθηση (UDL), η εργασία πρότεινε μια εκπαιδευτική δραστηριότητα για την αναλογία και το ποσοστό που επέτρεψε στους αισθητηριακά ετερογενείς μαθητές να συνεργαστούν για την επίτευξη της παράστασης, της αμοιβαίας αίσθησης και της μαθηματικής σημασίας των συντονισμένων κινήσεων.

Η πλήρης συμμετοχή μαθητών με προβλήματα όρασης στα μαθήματα γενικής εκπαίδευσης επηρεάζεται επίσης από την ανάγκη πρόσβασης σε έντυπο υλικό χρησιμοποιώντας εναλλακτικές μεθόδους. Οι αναγνώστες Braille τείνουν να διαβάζουν πιο αργά από τους αναγνώστες (Nolan & Kederis, 1969·Trent & Truan, 1997·Wormsley, 1996) και μαθητές με χαμηλή όραση που χρησιμοποιούν συσκευές μεγέθυνσης (Cowen & Shepler, 2000) και μεγάλα γράμματα (Corn, Huebner, Ryan, & Siller, 1995·Gompel, van Bon, & Schreuder, 2004). Η χρήση βοηθητικών τεχνολογικών συσκευών μπορεί να είναι χρήσιμη, αλλά μπορεί να χαθεί πολύτιμος ακαδημαϊκός χρόνος εκμάθησης κατά τον εντοπισμό του σωστού τμήματος μιας ηχητικής ταινίας ή την ενεργοποίηση ενός υπολογιστή, την αλληλεπίδραση με έναν σημειωτή, το άνοιγμα της σωστής εφαρμογής και την προετοιμασία για τη λήψη σημειώσεων ή την ετοιμασία γραπτού υλικού. Ωστόσο, προσαρμοσμένα βιβλία, εξειδικευμένος εξοπλισμός και άλλες τεχνολογίες έχουν προσφέρει στους μαθητές με αισθητηριακές διαταραχές ίση πρόσβαση στα βασικά και εξειδικευμένα προγράμματα σπουδών (Sapp & Hatlen, 2010).

Επομένως, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι οι μαθητές έχουν ατομικές και ξεχωριστές ανάγκες κι η κάλυψη τους είναι αναγκαία, γεγονός που αποτελεί βασικό παράγοντα για τη συνεκπαίδευση (Nimmo, 2008). Προκειμένου να ικανοποιήσουν τις μοναδικές ανάγκες τους, οι μαθητές πρέπει να διαθέτουν εξειδικευμένο εξοπλισμό όπως βιβλία και υλικό στην κατάλληλη μορφή (συμπεριλαμβανομένου και του Μπράιγ), καθώς και να υπάρχει εξειδικευμένη υποστηρικτική τεχνολογία για την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στο γενικό πρόγραμμα και στα εξειδικευμένα προγράμματα σπουδών (AFB, 2005). Έτσι θα είναι σε θέση να συμβαδίζουν με τους συμμαθητές τους στο σχολείο.

Εξίσου σημαντική είναι, λοιπόν, και η συμβολή της υποστηρικτικής τεχνολογίας για τα άτομα με οπτική εξασθένιση τόσο στην καθημερινότητά τους όσο και στο χώρο της εκπαίδευσης .Οι ειδικά διαμορφωμένες συσκευές και τα εξειδικευμένα εκπαιδευτικά λογισμικά και προγράμματα στηρίζουν τους μαθητές με προβλήματα όρασης και είναι πολύτιμη η συμβολή τους στην μάθηση. Η χρήση της υποστηρικτικής τεχνολογίας δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές με προβλήματα όρασης να συμπεριληφθούν και να προσαρμοστούν όσο τον δυνατόν καλύτερα στη διαδικασία της μάθησης και στους ακαδημαϊκούς τομείς. Επίσης, παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης στο κοινό σχολικό και ακαδημαϊκό πρόγραμμα μαζί με τους βλέποντες συμμαθητές τους (Rex, 1989). Με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, ένας τυφλός ή μειωμένης όρασης μαθητής καθίσταται ικανός να επικοινωνεί με άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, να έχει πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων, βιβλιοθήκες κ.α (Rex, 1989). Επομένως, η χρήση της υποστηρικτικής τεχνολογίας έχει μεγάλη αξία για τις ζωές των ατόμων με οπτική αναπηρία, ιδιαίτερα στον τομέα της εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα έρευνας των Akpan και Beard (Akpan & Beard, 2014), η οποία διεξήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και μελετούσε τα οφέλη των υποστηρικτικών μέσων στους μαθητές με οπτική αναπηρία φανέρωσαν πως η υποστηρικτική τεχνολογία ενισχύει την αυτονομία, την ανεξαρτησία, την ανάπτυξη δεξιοτήτων δημιουργικής σκέψης και επίλυσης προβλημάτων, την όρεξη για εξερεύνηση νέων γνώσεων και την ενεργό τους συμμετοχή στην μάθηση.

Ειδικότερα, η επεξεργασία κειμένου στον υπολογιστή με τη χρήση κειμενογράφου παρέχει τη δυνατότητα ανάπτυξης και εφαρμογής δεξιοτήτων σύνταξης ενός εγγράφου. Προϋπόθεση για την επιτυχία επεξεργασίας ενός κειμένου είναι οι δεξιότητες πληκτρολόγησης, οι οποίες επιτρέπουν στους μαθητές με οπτική εξασθένιση να επικοινωνήσουν με γραπτή μορφή με τους εκπαιδευτικούς και συμμαθητές τους με όραση (Παπαδόπουλος, 2006).

Από τα πιο γνωστά είδη υποστηρικτών μέσων, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διευκόλυνση της μάθησης, είναι το σύστημα μετατροπής κειμένου σε συνθετική ομιλία που είναι μια εφαρμογή λογισμικού, η οποία μετατρέπει οποιαδήποτε μορφή κειμένου σε ομιλία και οι αναγνώστες οθόνης που κάνουν ανάλυση πληροφοριών οι οποίες εμφανίζονται στην οθόνη και τις στέλνουν στο σύστημα μετατροπής κειμένου σε ομιλία ή σε οθόνες Braille. Παράλληλα, οι οθόνες Braille οι οποίες συνδέονται με Η/Υ και επιτρέπουν την οπτική πρόσβαση στα κείμενα σε μορφή Braille είναι από τις πιο χρήσιμες μορφές υποστήριξης. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση των μαθητών με οπτική αναπηρία τα ψηφιακά ομιλούντα βιβλία, τα οποία μπορεί να είναι βιβλία, εφημερίδες ή περιοδικά σε ακουστική μορφή. Επιπλέον, υπάρχουν οι μεγεθυντές οθόνης και τα ειδικά πληκτρολόγια που μπορεί να είναι έγχρωμα ή σε μεγάλο μέγεθος ή σε ανάγλυφη μορφή-Braille.

Αναμφίβολα, η γνώση της Braille είναι μεγάλης αξίας και παίζει καθοριστικό ρόλο στις ζωές των ατόμων με οπτική αναπηρία (P. Hatlen & Spungin, 2008). Ωστόσο, έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξε πως η χρήση της Braille από μαθητές με οπτική αναπηρία κυμαίνεται σε μικρά ποσοστά (Barnes, 1994). Σε μελέτη των (G. Gray & Wilkins, 2005) εκτιμήθηκε ότι μόνο το 6,1 % των μαθητών με οπτική αναπηρία (συμπεριλαμβανόμενων και παιδιών με μειωμένη όραση) ήταν αναγνώστες της Braille. Ως εκ τούτου, η περιορισμένη χρήση της οδηγεί στην αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της υποστηρικτικής τεχνολογίας από μαθητές με οπτική αναπηρία τα τελευταία χρόνια.

Μεγάλος αριθμός μελετών έχει φανερώσει ότι στον τομέα της οπτικής αναπηρίας οι υπολογιστές και η υποστηρικτική τεχνολογία είναι καθοριστικά μέσα για την εκπαίδευση των παιδιών καθώς είναι τα μέσα που χρησιμοποιούνται περισσότερο προκειμένου να βελτιωθεί η πρόσβαση στην πληροφορία και να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες που συναντούν οι μαθητές με προβλήματα όρασης στην εκπαίδευση (Gerber, 2003).

Κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ο οπτικά ανάπηρος μαθητής μπορεί να έρθει σε επαφή με το εκπαιδευτικό υλικό χρησιμοποιώντας κυρίως τα συστήματα Braille, κασέτες-ομιλούντα βιβλία, τη μεγεθυμένη αναπαράσταση, τις ανάγλυφες αναπαραστάσεις και τα ολοκληρωμένα συστήματα πληροφορικής (Κουρουπέτρογλου & Φλωριάς, 2003).

Τα ομιλούντα βιβλία, χρησιμοποιούνται από άτομα με πολύ μειωμένη όραση έως μηδενική. Με την ηχογραφημένη κασέτα, τα άτομα με οπτική αναπηρία μπορούν να έχουν πρόσβαση στην ανάγνωση και στην πληροφόρηση. Περιλαμβάνει είτε άτομα που δυσκολεύονται είτε άτομα που δεν μπορούν να διαβάσουν μεγάλης έκτασης τυπογραφικά στοιχεία ή Braille. Σήμερα, τα αναλογικά ομιλούντα βιβλία μειώνονται συνεχώς λόγω της εμφάνισης των Ψηφιακών Ομιλούντων Βιβλίων σε μορφή συμπαγούς δίσκου CD, DVD ή αρχείου Mp3 (Κουρουπέτρογλου & Φλωριάς, 2003). Τα κύρια πλεονεκτήματά τους είναι πως δεν είναι απαραίτητες οι ειδικές ικανότητες ανάγνωσης, υπάρχει διαθέσιμος εξοπλισμός ανάγνωσης καθώς και εγκαταστάσεις που καθιστούν δυνατή τη μαζική παραγωγή. Επιπλέον, η αναπαραγωγή τους γίνεται γρήγορα και με χαμηλό κόστος και είναι λιγότερο ογκώδη από τα αντίστοιχα βιβλία σε κώδικα Braille. Ωστόσο, υπάρχουν και μειονεκτήματα που σχετίζονται με το χρόνο αναπαραγωγής ενός ομιλούντος βιβλίου που είναι πολύ μεγαλύτερος από την παραγωγή ενός έντυπου βιβλίου και το κόστος που είναι σημαντικά υψηλότερο. Επιπροσθέτως, υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες αναπαράστασης των επιστημονικών συμβόλων και μεταφοράς της αντίστοιχης πληροφορίας και δεν είναι εύκολο να γίνονται προσθήκες ή αλλαγές (Κουρουπέτρογλου & Φλωριάς, 2003).

Όσον αφορά τη μεγεθυμένη αναπαράσταση, πρόκειται για συστήματα που αφορούν άτομα με περιορισμένη ικανότητα όρασης και έχουν την ικανότητα να μεγεθύνουν το κείμενο σε οθόνη ή να παράγουν εκτυπώσεις κειμένων με μεγεθυμένους χαρακτήρες (Κουρουπέτρογλου & Φλωριάς, 2003). Η μεγεθυμένη αναπαράσταση κατηγοριοποιείται σε μεγεθυντές για οθόνες προσωπικών υπολογιστών, μεγεθυντές video και εκτυπώσεις κειμένων με μεγεθυμένους χαρακτήρες (Κουρουπέτρογλου & Φλωριάς, 2003).

Σχετικά με απτικούς ανάγλυφους χάρτες/ σχέδια/ διαγράμματα είναι τρισδιάστατα διαγράμματα που παράγονται, είτε μέσω φωτοτύπησης είτε μέσω εκτύπωσης σε θερμοευαίσθητο «εξογκούμενο» χαρτί και χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή στην αποθήκευσή τους για να είναι ασφαλείς οι ανάγλυφες επιφάνειες (Κουρουπέτρογλου & Φλωριάς, 2003).

Στο πλαίσιο των ολοκληρωμένων συστημάτων πληροφορικής περιλαμβάνονται τα εξής: ειδικά πληκτρολόγια, συστήματα αναγνώρισης ομιλίας, συστήματα μεγέθυνσης σε Η/Υ, σαρωτές με λογισμικό αναγνώρισης χαρακτήρων, συμβολομεταφραστές Braille, ηλεκτρονικές μηχανές ανάγλυφης γραφής Braille, οθόνες ανανεώσιμων διατάξεων Braille, συστήματα μετατροπής κειμένου σε συνθετική ομιλία, συστήματα ανάγνωσης οθονών προσωπικών υπολογιστών (Κουρουπέτρογλου & Φλωριάς, 2003).

Μερικές ακόμη συσκευές που συμβάλλουν στην εκπαίδευση τω ατόμων με οπτική αναπηρία είναι οι ακόλουθες:

Το Κλειστό Κύκλωμα Τηλεόρασης (Closed Circuit Television-CCTV) είναι μια συσκευή που χρησιμοποιείται από άτομα με μειωμένη όραση. Αποτελείται από κάμερα με οπτική κεφαλή και μία οθόνη, η οποία παρέχει τη δυνατότητα στο χρήστη να βλέπει το κείμενο μεγεθυμένο από 2,5 μέχρι 50 φορές, ανάλογα με τη συσκευή και το μέγεθος της οθόνης. Είναι χρήσιμο εργαλείο για τα παιδιά με μειωμένη όραση που διαβάζουν και γράφουν στη γραφή των βλεπόντων. Οι περισσότερες από τις συσκευές CCTV είναι εύχρηστες, καθώς όλα τα πλήκτρα είναι μεγάλα, εύκολα στην ανάγνωση και αναγνωρίσιμα από την αφή. Αρκετές διαθέτουν τη δυνατότητα να παρουσιάζουν έγχρωμη εικόνα, να υποστηρίζουν φυσικό χρώμα, όπως και τεχνητά χρώματα, για να δημιουργούν αντιθέσεις, καθώς και την αντιστροφή χρωμάτων. Το αναγνωστικό υλικό μπορεί εύκολα να μετακινηθεί, καθώς το πλαίσιο της βάσης τους είναι κινητό (Παπαδόπουλος, 2007).

Η Πινακίδα Αφής με Συνθετική Ομιλία (Touch Tablet with Synthetic speech) αποτελεί μια εύκολη λύση στη διδασκαλία γραφικής αφής, όλων των ειδών, συμπεριλαμβανομένων γραφικών, διαγραμμάτων και πινάκων. Δίνει τη δυνατότητα στους τυφλούς και τους μαθητές με μειωμένη όραση να χρησιμοποιήσουν τη συσκευή για την εκπαίδευσή τους στη Γεωμετρία, Γεωγραφία, Βιολογία, Φυσική και γενικά σε αντικείμενα που σχετίζονται με γραφικά, διαγράμματα και χωρικές έννοιες, καθώς είναι και εκπαιδευτικό βοήθημα προσανατολισμού και κινητικότητας. Συνδέεται με ηλεκτρονικό υπολογιστή στον οποίο αποθηκεύονται τα αρχεία που περιγράφουν τα γραφικά και με επιλογή των κατάλληλων αρχείων δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να ψηλαφίσει σημεία στην επιφάνεια του γραφικού και να γίνει περιγραφή με συνθετική ομιλία (Παπαδόπουλος, 2007).

Άλλες συσκευές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι η Ανανεώσιμη Πινακίδα Braille η οποία συνδέεται με ηλεκτρονικό υπολογιστή και δίνει τη δυνατότητα ανάγνωσης των περιεχομένων της οθόνης του σε μορφή Braille. Πρόκειται για απτική συσκευή, η οποία αποτελείται από μια γραμμή ειδικών μαλακών κελιών τα οποία είναι τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο σχηματίζοντας τις Braille γραμμές. Επίσης, το Picture Braille είναι μια συσκευή χαμηλού κόστους που προσφέρει τη δυνατότητα δημιουργίας ανάγλυφων γραφικών κουκίδων σε σύντομο χρονικό διάστημα με τη χρήση ενός υπολογιστή. Ο χρήστης μπορεί να παράγει απτικές εικόνες γρήγορα και τα ανάγλυφα γραφικά που παράγονται μπορούν να καλύψουν ελλείψεις που εντοπίζονται στην παραγωγή απτικών εικόνων (Παπαδόπουλος, 2007).

Στην εκπαίδευση, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί των μαθητών με οπτική αναπηρία στο να τους βοηθούν στην χρήση των υποστηρικτικών μέσων. Είναι εκείνοι που λειτουργούν ως καθοδηγητές στην μάθηση των ατόμων αυτών, γι αυτό και χρειάζεται να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στα υποστηρικτικά τεχνολογικά μέσα.