Συμπεριληπτική εκπαίδευση για μαθητές με προβλήματα όρασης – ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ της Μοιρασγεντή Μυρτώς –  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ειδική Αγωγή, Εκπαίδευση και Αποκατάσταση» – Μέρος 23ο

 

3.3.3.     Άλλες προκλήσεις

 

3.3.3.1. Κοινωνία

 

Πέρα από τα μέσα και τις τεχνικές διδασκαλίας προκύπτουν θέματα που σχετίζονται με τα κοινωνικά πρότυπα και στερεότυπα για το ρόλο των τυφλών ατόμων στην κοινωνία. Στην έρευνά της Dawn (Dawn, 2011), από τα σαράντα τυφλά παιδιά (14-

17 ετών) που παρακολούθησαν προγράμματα ένταξης σε σχολεία στην Ινδία, δέκα μαθητές ανέφεραν ότι τα βοηθήματα κινητικότητας βοηθάν μεν την πρόσβαση στο περιβάλλον, αλλά το στίγμα από τη χρήση τους έχει αρνητικές συσχετίσεις, καθώς οι άνθρωποι συνδέουν έναν τυφλό άνθρωπο με ένα λευκό μπαστούνι. Η κοινωνική αυτή και πολιτισμική αναπαραγωγή των αντιλήψεων επηρέασε τους τυφλούς μαθητές αναφορικά με το ρόλο τους αργότερα στην κοινωνία.

Ακόμη, οι αρνητικές αντιλήψεις για τα άτομα με αναπηρία, ανάμεσα στα οποία και αυτά με προβλήματα όρασης, καταλήγουν σε λιγότερες προσωπικές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές και επαγγελματικές εμπειρίες (Rowland & Bell, 2012). Στην έρευνά των Rowland & Bell (Rowland & Bell, 2012) που αφορούσε τις στάσεις βλεπόντων φοιτητών απέναντι στα άτομα με τύφλωση, οι γυναίκες είχαν πιο θετικές στάσεις απέναντι στην τύφλωση σε σχέση με τους άνδρες. Επίσης, οι φοιτητές που δεν είχαν τυφλούς φίλους, είχαν περισσότερο αρνητική στάση, συγκριτικά με εκείνους που είχαν φίλους (Rowland & Bell, 2012).

 

3.3.3.2. Συμμαθητές

 

Ακόμη, ένας παράγοντας που επηρέασε την κοινωνική ένταξη των μαθητών ήταν οι αρνητικές στάσεις των υπόλοιπων μαθητών απέναντι στους μαθητές με τύφλωση, όπως διαπιστώθηκε και σε αντίστοιχη έρευνα (Oliva, 2016). Στη συγκεκριμένη έρευνα, αναφέρθηκε ότι η έλλειψη αποδοχής και η ρατσιστική αντιμετώπιση μιας μαθήτριας όσο και των υπόλοιπων συμμαθητών της με το ίδιο πρόβλημα από τους βλέποντες συμμαθητές τους οδήγησαν τελικά στον κοινωνικό αποκλεισμό τους. Επίσης, σύμφωνα με τους Sacks, Kekelis και Gaylord-Ross (Sacks et al., 1992) η αρνητική επιρροή της οπτικής αναπηρίας επηρεάζει την ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων, καθώς οι βλέποντες μαθητές θεωρούν ότι οι συμμαθητές τους με οπτικά προβλήματα δεν έχουν τις ίδιες ικανότητες με αυτούς και εξαρτώνται από τη βοήθειά τους.

Επίσης, μερικές φορές τα προγράμματα συνεκπαίδευσης έχουν ως αποτέλεσμα ένα παιδί με αναπηρία να είναι ο μοναδικός μαθητής της τάξης. Στην περίπτωση αυτή κρίνεται σκόπιμη η παροχή στήριξης από ομάδες μαθητών που έχουν το ίδιο πρόβλημα, επειδή ο απόλυτος διαχωρισμός του ανάπηρου παιδιού έχει αρνητικές συνέπειες και η επαφή με άλλα παιδιά που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα μειώνει την αίσθηση ότι είναι διαφορετικό (Bishop, 1998).

Μια επιπλέον δυσκολία είναι η αδυναμία συμμετοχής σε εκδρομές, επειδή εξαρτάται ο μαθητής με οπτική αναπηρία, όπως και οι συμμαθητές του με το ίδιο πρόβλημα, από τους βλέποντες μαθητές. Η ενθάρρυνση για συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, η φυσική βοήθεια και η παροχή κατάλληλης καθοδήγησης είναι παράγοντες που βοηθούν την προσαρμογή σε εκπαιδευτικά πλαίσια (Bhagotra, Sharma, & Raina, 2008). Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα του (Datta, 2013) η διακριτική υποστήριξη μειώνει την αίσθηση της εξάρτησης.

Αντίθετα με τις προηγούμενες έρευνες, στην έρευνα του Parvin (Parvin, 2015), το πρόβλημα όρασης δεν επηρέασε την κοινωνική τους ζωή στο σχολείο καθώς οι τυφλοί μαθητές είχαν φιλικές σχέσεις με τους συμμαθητές τους, τους υποστήριζαν και τους παρείχαν βοήθεια για συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες.

 

3.3.3.3 Επίκτητη αναπηρία

 

Άλλος ένας παράγοντας που επηρέασε την προσαρμογή στο σχολείο ήταν η επίκτητη αναπηρία. Σύμφωνα με τον Prossen (Prosen, 1965) η επίκτητη αναπηρία επηρεάζει την προσαρμογή του ίδιου του ατόμου, καθώς είναι πιο δύσκολο να γίνει αποδεκτή, επειδή η εικόνα του σώματος διαφοροποιείται κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου (Prosen, 1965). Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της εφηβείας η διαχείριση της αναπηρίας είναι πιο δύσκολη, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η διαδικασία της προσαρμογής (Cromwell, 1985).

 

3.4.        Τα στοιχεία που αυξάνουν την προσβασιμότητα στα ακαδημαϊκά αντικείμενα

 

Τα στοιχεία που αυξάνουν την προσβασιμότητα στα ακαδημαϊκά αντικείμενα είναι τα εξής: 1) οι εκπαιδευτικοί γενικής εκπαίδευσης που διαθέτουν ένα γενικό σύνολο αποτελεσματικών παιδαγωγικών στρατηγικών, 2) τα αποτελεσματικά εργαλεία διδασκαλίας-μάθησης και 3) η εξωτερική υποστήριξη.