Οι βασικότερες διατάξεις του ν. 4961/2022 : “Αναδυόμενες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις” που αφορούν την αναπηρία – Μέρος 1ο

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

Άρθρο 5

Αλγοριθμική εκτίμηση αντικτύπου

1.Κάθε φορέας του δημόσιου τομέα που χρησιμοποιεί σύστημα τεχνητής νοημοσύνης της παρ. 1 του άρθρου 4, πριν από την έναρξη λειτουργίας του συστήματος, εκπονεί αλγοριθμική εκτίμηση αντικτύπου.

2.Κατά την εκπόνηση της αλγοριθμικής εκτίμησης αντικτύπου λαμβάνονται υπόψη, ιδίως, οι ακόλουθες πληροφορίες:

α) ο επιδιωκόμενος σκοπός, συμπεριλαμβανομένου του δημόσιου συμφέροντος που εξυπηρετείται με τη χρήση του συστήματος,

β) οι δυνατότητες, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και οι παράμετροι λειτουργίας του συστήματος, γ) το είδος και οι κατηγορίες των αποφάσεων που λαμβάνονται ή των πράξεων που εκδίδονται με τη συμμετοχή του συστήματος, ή υποστηρίζονται από αυτό, δ) οι κατηγορίες δεδομένων που συλλέγονται, τυγχάνουν επεξεργασίας ή εισάγονται στο σύστημα ή παράγονται από αυτό,

ε) οι κίνδυνοι που ενδέχεται να προκύψουν για τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τα έννομα συμφέροντα των φυσικών ή νομικών προσώπων, στα οποία αφορά ή τα οποία επηρεάζει η λήψη της απόφασης και στ) το προσδοκώμενο όφελος που απορρέει για το κοινωνικό σύνολο σε συνάρτηση με ενδεχόμενους κινδύνους και επιπτώσεις που δύναται να επιφέρει η χρήση του συστήματος, ιδίως για φυλετικές, εθνοτικές, κοινωνικές ή ηλικιακές ομάδες και κατηγορίες του πληθυσμού όπως τα άτομα με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις.

3.Η υποχρέωση εκπόνησης αλγοριθμικής εκτίμησης αντικτύπου, σύμφωνα με το παρόν, δεν υποκαθιστά την υποχρέωση εκπόνησης εκτίμησης αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων, σύμφωνα με το άρθρο 35 του Γ.Κ.Π.Δ..

 

Άρθρο 6

Υποχρεώσεις διαφάνειας

1.Με την επιφύλαξη των άρθρων 12 έως 14 του Γ.Κ.Π.Δ. για την άσκηση των δικαιωμάτων ενημέρωσης των φυσικών προσώπων, κάθε φορέας του δημόσιου τομέα που χρησιμοποιεί σύστημα τεχνητής νοημοσύνης της παρ. 1 του άρθρου 4 παρέχει, δημόσια, πληροφορίες σχετικά με:

α) τον χρόνο έναρξης λειτουργίας του συστήματος, β) τις παραμέτρους λειτουργίας, τις δυνατότητες και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήματος, γ) τις κατηγορίες των αποφάσεων που λαμβάνονται ή των πράξεων που εκδίδονται με τη συμμετοχή του συστήματος ή υποστηρίζονται από αυτό και δ) τη διενέργεια αλγοριθμικής εκτίμησης αντικτύπου.

2.Κάθε φορέας του δημόσιου τομέα που χρησιμοποιεί σύστημα τεχνητής νοημοσύνης της παρ. 1 του άρθρου 4, διασφαλίζει ότι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο στο οποίο αφορά η λήψη της απόφασης ή η έκδοση της πράξης, λαμβάνει γνώση των παραμέτρων στις οποίες στηρίχθηκε η λήψη της απόφασης ή η έκδοση της πράξης σε κατανοητή και εύκολα προσβάσιμη μορφή, συμπεριλαμβανομένων των μορφών που διευκολύνουν την ενημέρωση των ατόμων με αναπηρία.

3.Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.), με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας, της ακεραιότητας και της λογοδοσίας, είναι αρμόδια για την υποδοχή, επεξεργασία, αξιολόγηση και την κατά περίπτωση διερεύνηση ή αρχειοθέτηση καταγγελιών ή αναφορών, που σχετίζονται με παράβαση των υποχρεώσεων των παρ. 1 και 2.

 

Άρθρο 7

Υποχρεώσεις αναδόχων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης

1.Με την επιφύλαξη των διατάξεων για την προστασία του στρατιωτικού, του εμπορικού και του βιομηχανικού απορρήτου, σε κάθε προκήρυξη ή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος με τις οποίες εκκινεί διαγωνιστική ή άλλη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης με αντικείμενο τον σχεδιασμό ή την ανάπτυξη συστήματος τεχνητής νοημοσύνης, περιλαμβάνεται όρος για την υποχρέωση του αναδόχου να παρέχει προς τον φορέα του δημόσιου τομέα τις πληροφορίες των περ. β’ και γ’ της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 6, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης παραίτησής του από την άσκηση αξιώσεων που ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο το δικαίωμα των φυσικών ή νομικών προσώπων για παροχή πληροφοριών, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 6.

2.Στη σύμβαση προμήθειας ή παροχής υπηρεσιών που συνάπτεται σύμφωνα με την παρ. 1, περιλαμβάνεται υποχρεωτικά όρος, ότι το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που σχεδιάζεται ή αναπτύσσεται παραδίδεται στον φορέα του δημόσιου τομέα με όρους, ώστε ο φορέας να δύναται να μελετά τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος και τις παραμέτρους που, ενόψει του επιδιωκόμενου σκοπού, λαμβάνονται υπόψη για τη λήψη ή την υποστήριξη αποφάσεων ή την έκδοση πράξεων, να βελτιώνει το σύστημα και να δημοσιεύει ή να διαθέτει με οποιονδήποτε τρόπο τις βελτιώσεις αυτές.

3.Σε κάθε προκήρυξη ή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος με την οποία εκκινεί διαγωνιστική ή άλλη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης με αντικείμενο τον σχεδιασμό ή την ανάπτυξη συστήματος τεχνητής νοημοσύνης, περιλαμβάνεται όρος για την υποχρέωση του αναδόχου να λαμβάνει, κατά τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παραγωγική λειτουργία του συστήματος, τα κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζει τη συμβατότητα αυτού με το νομικό πλαίσιο, ιδίως, αναφορικά με την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ισότητα γυναικών και ανδρών, την ελευθερία της έκφρασης, την καθολική πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, τα δικαιώματα των εργαζομένων και την αρχή της χρηστής διοίκησης.

 

Άρθρο 9

Υποχρέωση ενημέρωσης για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στον εργασιακό τομέα

1.Κάθε επιχείρηση του ιδιωτικού τομέα, εφόσον χρησιμοποιεί σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο επηρεάζει οποιαδήποτε διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τους εργαζομένους ή τους υποψήφιους εργαζομένους και έχει αντίκτυπο στις συνθήκες εργασίας, την επιλογή, την πρόσληψη ή την αξιολόγησή τους, σε κάθε περίπτωση πριν την πρώτη χρήση του, παρέχει επαρκή και σαφή πληροφόρηση σε κάθε εργαζόμενο ή υποψήφιο εργαζόμενο, η οποία περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τις παραμέτρους στις οποίες στηρίζεται η λήψη της απόφασης, με την επιφύλαξη των περιπτώσεων που προϋποθέτουν προηγούμενη ενημέρωση και διαβούλευση και διασφαλίζει την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και της καταπολέμησης των διακρίσεων στην απασχόληση και την εργασία λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.

2.Η υποχρέωση της παρ. 1 καταλαμβάνει και τις ψηφιακές πλατφόρμες κατά την έννοια του άρθρου 68 του ν. 4808/2021 (Α’ 101), ως προς τα φυσικά πρόσωπα που συνδέονται μαζί τους με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου.

3.Στην επιχείρηση που παραβιάζει την υποχρέωση της παρ. 1 επιβάλλονται οι διοικητικές και ποινικές κυρώσεις των άρθρων 24 και 28, αντίστοιχα, του ν. 3996/2011 (Α’ 170). Αρμόδια αρχή για την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων του πρώτου εδαφίου είναι το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.Ε.Π.Ε.).

4.Οι υποχρεώσεις που τίθενται με το παρόν άρθρο δεν θίγουν σε καμία περίπτωση τις υποχρεώσεις που θέτει το άρθρο 22 του Γ.Κ.Π.Δ. για την αυτοματοποιημένη ατομική λήψη αποφάσεων, περιλαμβανομένης της κατάρτισης προφίλ.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε’

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΑΝΕΜΗΜΕΝΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ (Τ.Κ.Κ. – Distributed Ledger Technology – D.L.T.)

Άρθρο 54

Χρήση ψηφιακών μοντέλων ή ψηφιακών αρχείων που σχετίζονται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης μέσω επιγραμμικών πλατφορμών διαμοιρασμού

1.Με την επιφύλαξη του άρθρου 56, απαγορεύονται η χρήση και ο διαμοιρασμός σε επιγραμμικές πλατφόρμες ψηφιακών μοντέλων ή ψηφιακών αρχείων σχεδιασμού με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ψηφιακών αρχείων τυπικής γλώσσας τριγώνου, χωρίς την άδεια του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου.

2.Με την επιφύλαξη του άρθρου 56, απαγορεύεται η φιλοξενία σε επιγραμμικές πλατφόρμες διαμοιρασμού ψηφιακών μοντέλων ή ψηφιακών αρχείων σχεδιασμού με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ψηφιακών αρχείων τυπικής γλώσσας τριγώνου, χωρίς την άδεια του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου.

3.Με την επιφύλαξη του άρθρου 56, απαγορεύονται η χρήση και ο διαμοιρασμός σε επιγραμμικές πλατφόρμες των βάσεων δεδομένων σχεδιασμού των ψηφιακών μοντέλων χωρίς την άδεια του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου.

4.Με την επιφύλαξη του άρθρου 56, η χρήση, ο διαμοιρασμός και η φιλοξενία ψηφιακών μοντέλων ή ψηφιακών αρχείων σχεδιασμού με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ψηφιακών αρχείων τυπικής γλώσσας τριγώνου σε επιγραμμικές πλατφόρμες επιτρέπονται και χωρίς την άδεια του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου, εφόσον διενεργούνται αποκλειστικά για: α) ιδιωτική, δικαστική ή διοικητική χρήση, β) χρήση προς όφελος ατόμων με αναπηρία, γ) χρήση για προσωρινές ή παρεπόμενες φάσεις μιας τεχνολογικής μεθόδου που δεν έχουν αυτοτελώς οικονομική σημασία, δ) την εκπλήρωση εκπαιδευτικών ή ερευνητικών σκοπών, ε) ειδησεογραφικούς σκοπούς ή στ) τη χρήση εικόνων ή αντικειμένων σε δημόσιους χώρους ή εκθέσεων σε μουσεία ή σε καταλόγους έργων, εφόσον, στις ανωτέρω περιπτώσεις, δεν θίγεται η κανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου και δεν πλήττονται αδικαιολόγητα τα έννομα συμφέροντα του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου.

 

Άρθρο 56

Περιορισμοί επί δικαιωμάτων ψηφιακού μοντέλου ή αρχείου που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης

Κάθε είδους χρήση ψηφιακού μοντέλου ή αρχείου που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης, χωρίς την άδεια του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου και χωρίς αμοιβή, επιτρέπεται εφόσον η αρχική κτήση, κατοχή ή πρόσβαση σε αυτά είναι νόμιμη και διενεργείται αποκλειστικά για: α) ιδιωτική, δικαστική ή διοικητική χρήση, β) χρήση προς όφελος ατόμων με αναπηρία, γ) χρήση για προσωρινές ή παρεπόμενες φάσεις μιας τεχνολογικής μεθόδου που δεν έχουν αυτοτελώς οικονομική σημασία, δ) την εκπλήρωση εκπαιδευτικών ή ερευνητικών σκοπών, ε) ειδησεογραφικούς σκοπούς ή στ) τη χρήση εικόνων ή αντικειμένων σε δημόσιους χώρους ή εκθέσεων σε μουσεία ή σε καταλόγους έργων, εφόσον, στις ανωτέρω περιπτώσεις, δεν θίγεται η κανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου και δεν πλήττονται αδικαιολόγητα τα έννομα συμφέροντα του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου.

 

Άρθρο 57

Ευθύνη εμπλεκόμενων προσώπων

1.Το ψηφιακό μοντέλο ή το αρχείο που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης θεωρούνται ως αγαθά κατά την έννοια της περ. 5 του άρθρου 1Α του ν. 2251/1994 (Α’ 191). Ο δημιουργός ή ο νόμιμος δικαιούχος ή ο πωλητής του ευθύνονται σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2251/1994 για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμά του.

2.Το τρισδιάστατα εκτυπωμένο αντικείμενο θεωρείται ως αγαθό κατά την έννοια της περ. 5 του άρθρου 1Α του ν. 2251/1994. Ο πωλητής τρισδιάστατα εκτυπωμένου αντικειμένου και όποιος εκτυπώνει τέτοιου είδους αντικείμενο για εμπορικό σκοπό ευθύνονται σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2251/1994 για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμα που προκύπτει κατά την εκτύπωση, συμπεριλαμβανομένης και της ευθύνης για την επιλογή των υλικών εκτύπωσης.

3.Ο τρισδιάστατος εκτυπωτής ή σαρωτής και το λογισμικό αυτών θεωρούνται αγαθά κατά την έννοια της περ. 5 του άρθρου 1Α του ν. 2251/1994. Ο δημιουργός ή ο πωλητής αυτών ευθύνονται σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2251/1994 για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμά τους.

4.Ο δημιουργός ή ο νόμιμος δικαιούχος δεν ευθύνονται, εφόσον το ψηφιακό μοντέλο ή αρχείο που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης, το τρισδιάστατα εκτυπωμένο αντικείμενο και ο τρισδιάστατος εκτυπωτής ή σαρωτής ή το λογισμικό αυτών χρησιμοποιούνται για: α) ιδιωτική, δικαστική ή διοικητική χρήση, β) χρήση προς όφελος ατόμων με αναπηρία, γ) χρήση για προσωρινές ή παρεπόμενες φάσεις μιας τεχνολογικής μεθόδου που δεν έχουν αυτοτελώς οικονομική σημασία, δ) την εκπλήρωση εκπαιδευτικών ή ερευνητικών σκοπών, ε) ειδησεογραφικούς σκοπούς ή στ) τη χρήση εικόνων ή αντικειμένων σε δημόσιους χώρους ή εκθέσεων σε μουσεία ή σε καταλόγους έργων, εφόσον, στις ανωτέρω περιπτώσεις, δεν θίγεται η κανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου και δεν πλήττονται αδικαιολόγητα τα έννομα συμφέροντα του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου. Ειδικά για το ψηφιακό μοντέλο ή αρχείο που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης, το πρώτο εδάφιο εφαρμόζεται μόνον εφόσον η αρχική κτήση, κατοχή ή πρόσβαση σε αυτά είναι νόμιμη.