Οι Αναδυόμενες Τεχνολογίες στην υπηρεσία του Καθολικού Σχεδιασμού: Έξυπνες Βιβλιοθήκες «ανοιχτές» σε άτομα με Αναπηρία Όρασης – Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία της Αγγουρά Ελένης – Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Π.Μ.Σ. Πολιτισμική Πληροφορική και Επικοινωνία Κατεύθυνση: Μουσειολογία – Μέρος 35ο
2.5.3.2 Η «έξυπνη» βιβλιοθήκη
Δυστυχώς, δεν υπάρχει, ακόμη, επίσημος και γενικά αποδεκτός ορισμός για την «Έξυπνη Βιβλιοθήκη». Με την ανασκόπηση ενός σημαντικού αριθμού εργασιών, ορίζουμε την «Έξυπνη Βιβλιοθήκη» ως μια έξυπνη οντότητα με τεχνολογία ΔτΠ υποβοηθούμενη από ΤΝ, αναπτυγμένη σε βάθος, σχεδιασμένη για την αποτελεσματική προώθηση όλων των πτυχών της λειτουργίας της (Bi, και συν., 2022), (Ozeer, Sungkur, & Nagowah, 2019), (Cao, Liang, & Li, 2018), (Gul & Bano, 2019), (Sungkur, Ozeer, & Nagowah, 2021), (Asemi, Ko, & Nowkarizi, 2020). Μία έξυπνη βιβλιοθήκη μπορεί να προκύψει από μία παραδοσιακή βιβλιοθήκη που έχει υιοθετήσει αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως ΔτΠ και ΤΝ (Nagowah, Gobin-Rahimbux, & BEN STA, 2021) με σκοπό να αποκτήσει τα εξής χαρακτηριστικά (Yu, Gong, Sun, & Jiang, 2019), (Bi, και συν., 2022):
- Ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα: Από βασικό στόχο την συλλογή, υιοθετεί ως προτεραιότητα την εμπειρία του αναγνώστη (“user-centered”).
- Αυτοματοποίηση στη διαχείριση υλικού.
- Μικρότερο κόστος λειτουργίας.
- Εξοικονόμηση ενέργειας.
Στην παρούσα εργασία μελετώνται τα δύο πρώτα χαρακτηριστικά σε μία προσπάθεια δημιουργίας έξυπνων βιβλιοθηκών, χωρίς αποκλεισμούς. Μία έξυπνη βιβλιοθήκη οφείλει να συλλαμβάνει αυτόματα και σε πραγματικό χρόνο τις ανάγκες των επισκεπτών (Cao, Liang, & Li, 2018). Για να γίνει αυτό χρησιμοποιούνται συσκευές του ΔτΠ, όπως ετικέτες RFID μέσα σε βιβλία, έξυπνα ράφια και έξυπνες κάρτες χρηστών, αισθητήρες και ενεργοποιητές ή ρομποτικά συστήματα για τον εντοπισμό θέσης βιβλίων, κενών θέσεων για μελέτη, για το καφέ, ακόμα και για χώρους στάθμευσης (Ozeer, Sungkur, & Nagowah, 2019). Συγκεκριμένα, όσον αφορά στην προσβασιμότητα για άτομα με ΑΟ δίνεται έμφαση στην αυτόματη αναζήτηση, στον εντοπισμό και την απόσπαση ενός βιβλίου από το ράφι, στην κράτηση θέσης για μελέτη σε πραγματικό χρόνο, στην εξατομικευμένη συμβουλευτική και στην πλοήγηση στο χώρο. Δεν αποτελεί αντικείμενο μελέτης της παρούσας έρευνας η ασφάλεια του υλικού και η πρόσβαση στις ψηφιακές υπηρεσίες των βιβλιοθηκών.
Τέλος, σχετικά με την κτηριακή κατασκευή μίας έξυπνης βιβλιοθήκης, αρκεί η αναδόμηση κάποιων μόνο κατασκευαστικών δομών μιας παραδοσιακής βιβλιοθήκης με την αξιοποίηση του ΔτΠ και της ΤΝ (Li J. , 2022).
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές, ότι οι βιβλιοθήκες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως
«έξυπνες» απλώς με τη μετατροπή τους από φυσικά περιβάλλοντα σε ψηφιακούς χώρους με ψηφιοποιημένο όλο το περιεχόμενο και δυνατότητα ψηφιακού δανεισμού αντί εντύπου. Η σύγχρονη βιβλιοθήκη έχει ανάγκη να μετατραπεί από έναν ήσυχο και στείρο χώρο συλλογής, αποθήκευσης και διατήρησης υλικού σε ένα περιβάλλον δυναμικό, που βελτιώνει και εμπλουτίζει, μαζί, την εμπειρία στο φυσικό χώρο της για όλες τις ομάδες των χρηστών της, ενώ παράλληλα, προσελκύει και εκείνες τις ομάδες που αποκλείονται λόγω των υπαρχουσών συνθηκών. Εργαλείο για αυτήν την ουσιαστική μετάβαση αποτελούν οι εφαρμογές των αναδυόμενων τεχνολογιών (Siguo, και συν., 2022), (Shu, Wang, Jiang, & Liu, 2021). Το ζητούμενο είναι οι τεχνολογίες αυτές να χρησιμοποιηθούν με τέτοιον τρόπο, ώστε να μετατρέπουν μία στείρα επίσκεψη με γνωστικό περιεχόμενο σε προσωπικό βίωμα.