Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ – ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ της ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΣΕΙΡΑ – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Επιστήμες της Αγωγής: Ειδική Αγωγή, Εκπαίδευση και Αποκατάσταση – Μέρος 17ο
3.2. Η συμβολή της κοινωνικής στήριξης στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με οπτική αναπηρία
Το 1948, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όρισε την υγεία ως «την κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς την απουσία ασθένειας ή αναπηρίας». Από τότε, η έννοια της ποιότητας ζωής (Quality of Life – QoL) έχει γίνει όλο και πιο σημαντικό στοιχείο στην πρακτική και την έρευνα της υγειονομικής περίθαλψης (Centers for Disease Control and Prevention, 2018). Η ποιότητα ζωής ως έννοια έχει διττή σημασία και μπορεί να αξιολογηθεί είτε με αντικειμενικά κριτήρια είτε με υποκειμενικά (Cummins, 2005). Από την αντικειμενική σκοπιά η ποιότητα ζωής αξιολογείται βάσει φυσικών και υλικών δεικτών όπως η οικογενειακή κατάσταση, η εργασιακή κατάσταση και η σωματική λειτουργικότητα του ατόμου (Bishop, Smedema, & Lee, 2009). Αντίθετα, από την υποκειμενική σκοπιά η ποιότητα ζωής αξιολογείται ως προς την αίσθηση που έχουν τα άτομα για την κατάσταση της ζωής τους συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στήριξης της εργασιακής αλλά και της ψυχικής τους κατάστασης. Επιπροσθέτως, στους υποκειμενικούς δείκτες της ποιότητας ζωής συγκαταλέγονται η αίσθηση της ευεξίας, τα συμπτώματα κατάθλιψης και το αίσθημα της ευχαρίστησης από τη ζωή. Η ποιότητα ζωής είναι λοιπόν μια ευρεία πολυδιάστατη έννοια που περιλαμβάνει υποκειμενικές αξιολογήσεις τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών πτυχών της ζωής (Centers for Disease Control and Prevention, 2018).
Ο όρος «σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής» (Health Related Quality of Life – HRQoL) περιορίζει την ποιότητα ζωής σε πτυχές που σχετίζονται με την υγεία (de Wit & Hajos, 2013). Με βάση τον Πίνακα 1, φαίνεται πως η έννοια HRQoL είναι πολυδιάστατη καθώς περιέχει πολλαπλά στοιχεία και τομείς που σχετίζονται με την αντίληψη ενός ατόμου για την ποιότητα ζωής που επηρεάζεται από την κατάσταση υγείας (EUPATI, 2024): τη σωματική υγεία, την ψυχολογική υγεία, το επίπεδο ανεξαρτησίας, τις κοινωνικές σχέσεις, το περιβάλλον, καθώς και τις προσωπικές αξίες και πεποιθήσεις. Η έννοια HRQoL αποτελεί λοιπόν έναν χρήσιμο δείκτη της συνολικής υγείας, διότι παρέχει πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της σωματικής και ψυχικής υγείας των ατόμων και σχετικά με τον αντίκτυπο της κατάστασης της υγείας στην ποιότητα ζωής τους. Η βιβλιογραφία κάνει επίσης αναφορά στην έννοια «υποκειμενική ποιότητα ζωής» (Subjective Quality of Life – SQoL), που είναι η αντίληψη ενός ατόμου για τη ζωή του από την άποψη της σωματικής, υλικής και συναισθηματικής ευημερίας του (Felce & Perry, 1995).
