Η Μαρία Θηρεσία φον Παράντις γεννήθηκε στις 15 Μαΐου του 1759, πέθανε την 1η Φεβρουαρίου 1824 και ήταν Αυστριακή μουσικός και συνθέτης. Έχασε την όρασή της σε νεαρή ηλικία και φημολογείται ότι ο Μότσαρτ είχε γράψει για εκείνην το κοντσέρτο του για πιάνο αριθμός 18 σε σι ύφεση μείζονα.
Πρώτα χρόνια τής ζωής της
Η Μαρία Θηρεσία φον Παράντις ήταν η κόρη του Γιόζεφ Αντον παράντις, γραμματέα του Εμπορικού και Δικαστικού Συμβουλίου τής αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας, από την οποία πήρε και το όνομά της. Η αυτοκράτειρα, ωστόσο, δεν ήταν η ανάδοχός της, όπως πολλοί πιστεύουν. Μεταξύ της ηλικίας των 2 και 5 ετών έχασε την όρασή της.
Η Παράντις από τα τέλη του 1776 μέχρι τα μέσα του 1777 έτυχε τής φροντίδας τού διάσημου Φραντς Αντον Μέσμερ, ο οποίος ήταν σε θέση να βελτιώσει την κατάστασή της προσωρινά, μέχρι που αναγκάστηκε να απομακρυνθεί από αυτόν, για να μην δημιουργηθούν πιθανά σκάνδαλα, σχετικά με την ενδεχόμενη απώλεια της σύνταξης αναπηρίας της. Έτσι φημολογείται, τουλάχιστον. Σε κάθε περίπτωση, η απομάκρυνσή της από τον γιατρό Μέσμερ είχε σαν αποτέλεσμα, η Μαρία, να τυφλωθεί εντελώς.
Η Μαρία Θηρεσία φον Παράντις έτυχε εξαιρετικής μουσικής εκπαίδευσης από τους:
Carl Friberth (θεωρία μουσικής και σύνθεση)
Leopold Kozeluch (πιάνο)
Vincenzo Righini (τραγούδι)
Αντόνιο Σαλιέρι (τραγούδι και σύνθεση)
Abbe Vogler (θεωρία μουσικής και σύνθεση).
Το 1775, η Παράντις έδινε παραστάσεις ως τραγουδίστρια και πιανίστρια, καθώς και συναυλίες σε διάφορα βιεννέζικα σαλόνια. Είχε ερμηνεύσει και εκτελέσει διάφορες συνθέσεις, όπως οι παρακάτω:
• ένα κοντσέρτο για εκκλησιαστικό όργανο τού Αντόνιο Σαλιέρι το 1773
• ένα κοντσέρτο για πιάνο (πιθανώς αριθμός 18, K.456 ) τού Μότσαρτ το 1784
• ένα κοντσέρτο για πιάνο τού Γιόζεφ Χάυδν (HXVIII: 4), τού οποίου η πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε πιθανώς στο Παρίσι το 1784, αλλά φαίνεται να είχε γραφτεί το 1770. Το πρωτότυπο χειρόγραφο έχει χαθεί.
Όσον αφορά το κοντσέρτο K.456 τού Μότσαρτ, πιστεύεται ότι προοριζόταν για την Παράντις, αν και παραμένουν κάποια ερωτηματικά γι αυτό. Στο έργο τής Ρουθ Χάλιγουελ «Η οικογένεια τού Μότσαρτ: Τέσσερις ζωές σε ένα κοινωνικό πλαίσιο», διαβάζουμε τα εξής:
«Δεν είναι βέβαιο ποιο κοντσέρτο ήταν. Ο Λεοπόλδος (σε μια επιστολή του από τη Βιέννη) απλώς το περιέγραψε στον Νάνερλ ως ένα «ένδοξο κοντσέρτο» και είπε ότι είχε γραφτεί για την Μαρία Θηρεσία φον Παράντις «για το Παρίσι». Η περιγραφή του δείχνει ότι ούτε αυτός ούτε ο Νάνερλ το γνώριζαν αυτό. Εάν πράγματι συνέβη κάτι τέτοιο, θα πρέπει να ήταν ένα μεταγενέστερο κοντσέρτο από το K.453, το οποίο φαίνεται να ήταν ό,τι νεώτερο υπήρχε στο Σάλτσμπουργκ κατά την ημερομηνία εκείνη».
Εν πάση περιπτώσει, η Παράντις είχε μια εξαιρετική μνήμη και τέλεια ακοή. Αναφέρεται ότι γνώριζε απ’ έξω, πάνω από 60 κοντσέρτα, καθώς και ένα μεγάλο ρεπερτόριο μουσικών και θρησκευτικών έργων.
Περιοδεία στην Ευρώπη
Ωστόσο, η Παράντις δεν περιορίστηκε στην Βιέννη. Το 1783, πραγματοποίησε μια εκτεταμένη περιοδεία στο Παρίσι και στο Λονδίνο, συνοδευόμενη από τη μητέρα της και τον λιμπρετίστα της Γιόχαν Ράιντινγκερ, ο οποίος εφηύρε για εκείνην ένα είδος πίνακα για τις συνθέσεις της. Τον Αύγουστο τού εν λόγω έτους επισκέφθηκαν τον Μότσαρτ στο Σάλτσμπουργκ, αν και σύμφωνα με το ημερολόγιο τού Νάνερλ φαίνεται πως αυτή η συνάντηση είχε γίνει τον Σεπτέμβριο. Η Μαρία Θηρεσία φον Παράντις έπαιξε στη Φρανκφούρτη και σε άλλες γερμανικές πόλεις και μετά από εκεί στην Ελβετία. Στο Παρίσι πήγε τον Μάρτιο τού 1784, όπου έδωσε και την πρώτη της συναυλία τον Απρίλιο στο Μέγαρο Σπιριτουέλ. Στην επιθεώρηση τού Ζουρνάλ ντε Παρί είχε γραφτεί το εξής: «… πρέπει να την ακούσει κανείς για να σχηματίσει ολοκληρωμένη άποψη για την αφή της, την ακρίβειά τής, την άνεσή της και την ζωντάνια του παιξίματός της». Έκανε συνολικά 14 εμφανίσεις στο Παρίσι, όπου πήρε άριστες κριτικές και κέρδισε αναγνωρισιμότητα. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί, ότι βοήθησε στην ίδρυση τού Βαλεντέν Αουί (ο Βαλεντέν Αουί θεωρείται ο πατέρας και ο απόστολος των τυφλών) το πρώτο θεσπισμένο σχολείο για τυφλούς, το οποίο άνοιξε το 1785.
Ταξίδεψε στο Λονδίνο στα τέλη του 1784, και έδωσε διάφορες παραστάσεις τους προσεχείς μήνες, όπως στο σπίτι του Πρίγκιπα της Ουαλίας και κοντσέρτα στην πλατεία τού Ανόβερο, μεταξύ άλλων. Έπαιξε φούγκες τού Χέντελ στον Γεώργιο τον τρίτο και αργότερα συνόδευσε έναν τσελίστα ενώπιον τού Πρίγκιπα της Ουαλίας. Συνέχισε την περιοδεία της στην Δυτική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου τού Αμβούργου, όπου συνάντησε τον Καρλ Φίλιπ Εμμανουέλ Μπαχ και αφού πέρασε από το Βερολίνο και την Πράγα, επέστρεψε στην Βιέννη το 1786. Είχε προγραμματίσει να περιοδεύσει αργότερα στην Ιταλία και στην Ρωσία, αλλά τίποτε από αυτά δεν έγινε. Επέστρεψε στην Πράγα το 1797 για την παραγωγή της όπερας Rinaldo και Alcina.
Κατά τη διάρκεια της περιοδείας της στην Ευρώπη, η Παράντις άρχισε να συνθέτει μουσική για σόλο πιάνο καθώς και κομμάτια για φωνή και πιάνο. Από τις πρώτες τις δουλειές που έχουν βρεθεί, είναι η συλλογή «Zwolf Lieder Reise ihrer auf in gesetzt Musik», την οποία συνέθεσε μεταξύ 1784 και 1786.
Μέχρι το έτος 1789, η Παράντις ασχολήθηκε περισσότερο με την σύνθεση παρά με συναυλίες, κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι μεταξύ τού 1789 και 1797 συνέθεσε πέντε όπερες και τρεις καντάτες. Μετά την αποτυχία της όπερας Rinaldo και Alcina, από το 1797 σπαταλούσε όλη της την ενέργειά στη διδασκαλία. Το 1808, ίδρυσε τη δική της μουσική σχολή στη Βιέννη, όπου δίδαξε τραγούδι, πιάνο και θεωρία τής μουσικής σε νεαρά κορίτσια. Μια σειρά συναυλιών, κάθε Κυριακή, στο σχολείο αυτό, χαρακτήρισε το έργο των μαθητριών της. Συνέχισε να διδάσκει μέχρι το θάνατό της το 1824.
Η Μαρία Θηρεσία φον Παράντις όταν συνέθετε, χρησιμοποιούσε έναν πίνακα που είχε εφευρεθεί από τον Ράιντινγκερ, λιμπρετίστα και συνεργάτη της και μια χειροκίνητη μηχανή εκτύπωσης, εφεύρεση τού Βόλφγκανγκ φον Κέμπελεν. Τα τραγούδια της χαρακτηρίζονται κυρίως από το μελοδραματικό τους ύφος. Η επιρροή τού Σαλιέρι στο έργο της, φαίνεται περισσότερο στις δραματικές σκηνές. Μεγάλο μέρος του έργου της επί σκηνής ήταν εμπνευσμένο από το βιεννέζικο ύφος Σίγκσπιλ, ενώ τα έργα της για πιάνο επηρεάστηκαν πολύ από τον δάσκαλό της Λεοπόλδο Κόζελουχ.
Ακολουθεί λίστα με έργα τής Μαρίας Θηρεσίας φον Παράντις
Αριάδνη και Βάκχος, μελόδραμα, 20, Ιουνίου 1791 (χαμένο)
Der Schulkandidat, 5 Δεκεμβρίου, 1792, μέρος τής 2ης πράξης και ολόκληρη η 3η πράξη (χαμένο)
Rinaldo και Alcina, Zauberoper, τής 30ης Ιουνίου του 1797 (χαμένο)
Große militärische Oper, 1805 (χαμένο)
Zwei ländliche Opern (χαμένο)
Καντάτες
Trauerkantate auf den Tod Leopolds ΙΙ, 1792 (χαμένο)
Deutsches Μνημείο Ludwigs Unglücklichen des, 1793
Kantate auf die Wiedergenesung meines Vaters (χαμένο)
Έργα για πιάνο
Κοντσέρτο Pianoforte σε σολ (χαμένο)
Κοντσέρτο Pianoforte σε C (χαμένο)
12 Σονάτες για πιάνο, 1792 (χαμένο)
Pianoforte Trio, 1800 (χαμένο)
Φαντασία σε σολ, PF, 1807
Φαντασία σε C, PF, 1811
Παραλλαγές για πιάνο (χαμένο)
An Meine entfernten Lieben, PF (χαμένο)
Πηγή: Βικιπαίδεια, ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
