Η συμβολή της λογοτεχνίας στην ευαισθητοποίηση των μαθητών και των μαθητριών για ζητήματα κινητικής αναπηρίας – ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ της ΜΑΡΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ – Δ.Π.Μ.Σ. Επιστήμες της Αγωγής μέσω Καινοτόμων Τεχνολογιών και Βιοϊατρικών Προσεγγίσεων – Μέρος 11ο
2.2. Φρίντριχ Νίτσε: Μαθήματα Ρητορικής
Το έτος 1872-1873 ο Φρίντριχ Νίτσε με μια σειρά διαλέξεων δικών του στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας έφερε ξανά στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος των θεωρητικών της λογοτεχνίας την αξία της ρητορικής. Η επαναφορά της συζήτησης για την ρητορική είναι άρδην αντίθετη με την έννοια της ρητορικής στην Αθήνα του 4ου αιώνα π.Χ. Η ρητορική κατά την αρχαιότητα συνιστά την τέχνη του λόγου, μέσω της οποίας ο εκάστοτε ρήτορας προσπαθεί να κάνει το πιθανό επιχείρημα να μοιάζει αληθές. Η ρητορική αυτή καθαυτή δεν ενδιαφέρεται για την εξεύρεση της αλήθειας, παρά μόνο να αποδείξει την πειστικότητα του επιχειρήματος (Αριστοτέλης, Ρητορική 1.2.1).
Η ρητορική τον 19ο αιώνα ταυτίζεται περισσότερο με το ύφος του κειμένου, δηλαδή μελετώνται τα σχήματα λόγου με κυρίαρχα τη μεταφορά, την μετωνυμία και τη συνεκδοχή. Ο Φρίντριχ Νίτσε χρησιμοποιώντας παραδείγματα Λατίνων και Ελλήνων συγγραφέων προτάσσει το επιχείρημα ότι η πρώτη γλώσσα είναι η ποιητική, η πρώτη γλώσσα είναι η μεταφορική. Οι άνθρωποι, αναγκαστικά, καταφεύγουν στη χρήση της μεταφοράς, καθότι η κυριολεξία είναι πολύ φτωχή σε ορισμένες περιπτώσεις να αποδώσει πλήρως τις σκέψεις τους, είναι πολύ φτωχή να αποτυπώσει με καθαρότητα και διαύγεια το μήνυμα που θέλουν να μεταδώσει (Nietzsche, 2004, σσ. 124-130). Χρησιμοποιώντας το παραπάνω επιχείρημα ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ της αναφορικής και της μεταφορικής λειτουργίας της γλώσσας. Η μεταφορική γλώσσα δεν αποτελεί μορφή της γλώσσας, είναι η κυρίαρχη μορφή της γλώσσας. Η μεταφορική γλώσσα με τα ρητορικά της σχήματα (μεταφορά, μετωνυμία, συνεκδοχή) χρησιμοποιούνται με τόση μεγάλη συχνότητα στην καθημερινή μας επικοινωνία, ώστε τολμά να παραδεχτεί ότι η γλώσσα δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σύνολο ρητορικών σχημάτων (Αποστόλου, 2021). Η σύνδεση της γλώσσας με τα σχήματα λόηου και συνακόλουθα με τη μεταφορά επηρέασε τη θεωρητική μελέτη της λογοτεχνίας κατά τον 20ο αιώνα. Η αποδόμηση εστίασε στη μελέτη του λογοτεχνικού λόγου, προκειμένου να αποδείξει ότι η λογοτεχνία δεν διαφέρει ουσιαστικά από τον φιλοσοφικό λόγο και πως η λογοτεχνία δεν θεωρείται κατώτερο είδος από την φιλοσοφία.
