«Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ στις ΔΟΜΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ» – Διπλωματική Εργασία της Βιλντάν Γιουσούφ – ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ, Π.Μ.Σ. Κοινωνική Εργασία στην Εκπαίδευση – Ένταξη Ετεροτήτων – Μέρος 34ο

 

Σχολιασμός Ευρημάτων

 

Καθώς οι γονείς προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν με την αναπηρία των παιδιών αλλά και με τις συναισθηματικές και τις κοινωνικές δυσκολίες που βιώνουν προκύπτουν διάφορες ανάγκες όπου και χρήζουν να απευθύνονται σε διάφορες υπηρεσίες του ιδιωτικού αλλά και του δημοσίου τομέα.

Πάνω σε αυτό το ζήτημα όσοι συνεντευξιαζόμενοι γονείς γνώριζαν την ύπαρξη και τον τρόπο λειτουργίας αυτών των κοινωνικών υπηρεσιών ανέφεραν πως δεν αντιμετώπισαν κάποια δυσκολία πρόσβασης αλλά και αντιμετώπισης από το προσωπικό των υπηρεσιών αυτών.

Ενώ αρκετοί από τους συνεντευξιαζόμενους γονείς που συμμετείχαν στην έρευνα μας δηλώνουν άγνοια για την ύπαρξη των κοινωνικών υπηρεσιών των δήμων καθώς και για τις υπηρεσίες που παρέχονται εκεί, τονίζοντας ότι ήταν σαν τυφλοί και δεν ήξεραν που να απευθυνθούν για στήριξη.

Σε αυτό το θέμα παρατηρούμε πως και οι γονείς που κατοικούν στην πόλη αλλά και οι γονείς που κατοικούν στα χωριά δηλώνουν άγνοια για τις υπάρχουσες υπηρεσίες.

Από τους συνεντευξιαζόμενους γονείς ένας γονέας έχει συνδέσει τις κοινωνικές υπηρεσίες με υλική στήριξη, ενώ ένας άλλος συνεντευξιαζόμενος γονέας πιστεύει πως δεν παρέχεται στήριξη στον δημόσιο τομέα και για αυτό το λόγω προτιμά να απευθύνεται στον ιδιωτικό τομέα για να λυθεί το πρόβλημα του.

Τέσσερις από τους δέκα γονείς που συμμετείχαν στη συγκεκριμένη έρευνα αναφέρθηκαν στην άρνηση πληροφόρησης που είχαν και δεν επιθυμούσαν να απευθυνθούν κάπου έχοντας την ελπίδα ότι τα παιδιά τους θα γίνουν καλά και ήταν αφοσιωμένοι στις ειδικές θεραπείες τους. Δύο από τους συνεντευξιαζόμενους γονείς ανέφεραν ότι όταν είχαν κάποια δυσκολία προτίμησαν να απευθυνθούν στο Δήμο, στους αντιδημάρχους παρά στην κοινωνική υπηρεσία του Δήμου.

Όσον αφορά τον τρόπο και τις πηγές πληροφόρησης για τις δομές διάγνωσης και διεπιστημονικής αξιολόγησης, οι περισσότεροι συνεντευξιαζόμενοι γονείς ανέφεραν ότι για τα Κέντρα Πιστοποίησης αναπηρίας (ΚΕΠΑ) ενημερώθηκαν από διάφορους ιατρούς που παρακολουθούσαν τα παιδιά τους.

Δύο από τους δέκα συνεντευξιαζόμενους γονείς ανέφεραν ότι ενημερώθηκαν για τα ΚΕΠΑ από ένα σύλλογο που δραστηριοποιείται στην Κομοτηνή. Ενώ μια μητέρα ανέφερε ως πηγή πληροφόρησης για τα ΚΕΠΑ τις άλλες μητέρες που έχουν παιδιά με αναπηρία. Μια από τις συνεντευξιαζόμενες μητέρες αναφέρθηκε ως πηγή πληροφόρησης στους γνωστούς και στους συγγενείς της. Μια άλλη μητέρα αναφέρθηκε στην ελλιπή πληροφόρηση από τους ιατρούς τονίζοντας ότι κανένας από το νοσοκομείο δεν την είχε ενημερώσει για αυτό το δικαίωμα του παιδιού της.

Μόνο μια συνεντευξιαζόμενη μητέρα ανέφερε ως πηγή πληροφόρησης την Κοινωνική υπηρεσία του Δήμου Κομοτηνής για το ΚΕΠΑ αλλά και για το ΚΕΔΑΣΥ, διότι είχε άμεση επαφή με τους κοινωνικούς λειτουργούς που εργάζονταν στην συγκεκριμένη υπηρεσία λόγω της συνθήκης εργασίας που έχει και η ίδια με αυτή την υπηρεσία.

Κανένας από τους συμμετέχοντες στην συγκεκριμένη έρευνα δεν αναφέρθηκε στις κοινωνικές υπηρεσίες των νοσοκομείων ως πηγή πληροφόρησης και ως καθοδήγησης σχετικά με την αναπηρία αλλά και για την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουν σαν γονείς παιδιών με αναπηρία.

Σχετικά με τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης και Συμβουλευτικής (ΚΕΔΑΣΥ), οι περισσότεροι συνεντευξιαζόμενοι γονείς ανέφεραν ως πηγή πληροφόρησης τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και τους εκπαιδευτές της ειδικής αγωγής. Μια συνεντευξιαζόμενη μητέρα δήλωσε ως πηγή πληροφόρησης το ιδιωτικό κέντρο που απευθύνεται το παιδί της για ειδική εκπαίδευση.

Σχεδόν όλοι οι συνεντευξιαζόμενοι γονείς ανέφεραν ότι δεν γνώριζαν την ύπαρξη και τον τρόπο λειτουργίας των παραπάνω δομών μέχρι να ενημερωθούν από τις προαναφερθέντες πηγές πληροφόρησης. Ένας από τους συνεντευξιαζόμενους γονείς δεν απάντησε στο συγκεκριμένο ερώτημα διότι δεν είχε απευθυνθεί στο ΚΕΔΑΣΥ, λόγω του ότι ήταν επίκτητη η αναπηρία των παιδιών του και είχε εμφανιστεί μετά 18η ηλικία τους, όπου και είχαν ολοκληρώσει το δημοτικό στο μειονοτικό σχολείο του χωριού τους. Ένας άλλος πατέρας δεν αναφέρθηκε στην πηγή πληροφόρησης για το ΚΕΔΑΣΥ αλλά μόνο στην δυσκολία που αντιμετώπισε στην συγκεκριμένη δομή λόγω της βαριάς μορφής αναπηρίας του παιδιού του.

Όσον αφορά τις τυχόν δυσκολίες που έχουν αντιμετωπίσει οι γονείς, κατά την διάρκεια των αξιολογήσεων στο ΚΕΠΑ, οι περισσότεροι γονείς είχαν άρνηση και δεν ήθελαν να περάσουν τα παιδιά τους και να πιστοποιήσουν την αναπηρία τους έχοντας την ελπίδα ότι καθώς μεγαλώνουν θα γίνουν καλά.

Ένας απο τους συνεντευξιαζόμενους πατέρες ανέφερε πως αντιμετώπισε αρκετή δυσκολία κατά την αξιολόγηση, αλλά και στην απόφαση με το χαμηλό ποσοστό αναπηρίας που είχαν δώσει στη κόρη του, παρόλο που ήταν ορατή η αναπηρία της και το επίπεδο αυτοεξυπηρέτησης της, είχαν κρίνει οι ιατροί στην επιτροπή ότι δεν δικαιούται την οικονομική ενίσχυση και ότι μπορεί να εξυπηρετείται μόνη της.

Μια άλλη μητέρα αναφέρθηκε στην παραμέληση και στα λάθη του ιατρού κατά την διάρκεια προετοιμασίας του εισηγητικού φακέλου που εξετάζεατι απο την επιτροπή αξιολόγησης και δεν είχε δώσει την απαραίτητη προσοχή με αποτέλεσμα το παιδί της να χάσει ένα πολύ μεγάλο ποσό απο την οικονομική ενίσχυση που δικαιούταν στην πραγματικότητα.

Κανένας απο τους συνεντευξιαζόμενους γονείς δεν ανέφερε κάποια δυσκολία όσον αφορά την διαχείριση, την αντιμετώπιση και τον τρόπο συμπεριφοράς των ιατρών που απάρτιζαν τις επιτροπές του ΚΕΠΑ προς τους αξιολογούμενους παρόλο που δεν υπήρχε σε αυτές τις επιτροπές κάποιον τουρκόφωνο υπάλληλο ή και ιατρό, όλοι ήταν πολύ βοηθητικοί.

Οι πέντε απο τους γονείς που συμμετείχαν στην έρευνα μας ανέφεραν ότι λόγο της εμφανές αναπηρίας των παιδιών τους η διαδικασία αξιολόγησης ήταν πολύ εύκολη και γρήγορη δίχως κάποιο πρόβλημα.

Τρείς από τις συνεντευξιαζόμενες μητέρες αναφέρθηκαν στην δυσκολία αποδοχής της αξιολόγησης και της οικονομικής ενίσχυσης των παιδιών τους θεωρώντας ότι βασίζονται στα χρήματα των παιδιών τους και ότι τους φροντίζουν για τα χρήματα τους. Αντιθέτως δυο μητέρες και οι τρεις πατέρες που συμμετείχαν στην έρευνα μας έβλεπαν πιο ρεαλιστικά την διαδικασία των αξιολογήσεων τονίζοντας ότι είναι απαραίτητη αυτή η οικονομική ενίσχυση για την συνέχιση των θεραπειών των παιδιών τους.

Δύο από τους δέκα συνεντευξιαζόμενους γονείς ανέφεραν ως δυσκολία την συχνή αξιολόγηση των παιδιών τους από ΚΕΠΑ και το άγχος και την ψυχολογική φθορά που προκαλεί αυτή η διαδικασία αξιολόγησης.

Όσον αφορά την διαδικασία και τον τρόπο αξιολόγησης των παιδιών τους από το ΚΕΔΑΣΥ, οι περισσότεροι γονείς αναφέρθηκαν στην αναγκαστική αξιολόγηση, χωρίς να το επιθυμούν οι ίδιοι, για να μπορέσουν τα παιδιά τους να δικαιωθούν παράλληλη στήριξη σε ένα σχολείο τυπικής εκπαίδευσης κυρίως στο σχολείο της γειτονιάς τους.

Ένας πατέρας που το παιδί του έχει κινητική αναπηρία ανέφερε πως απευθύνθηκε στο ΚΕΔΑΣΥ για λήψει βοηθητικού προσωπικού στο μειονοτικό σχολείο του χωριού τους όπου και θα φοιτούσε η κόρη του. Ένας άλλος πατέρας αναφέρθηκε στην βαριά μορφή αναπηρία που έχει ο γιος του, όπου λόγο της νοητικής του στέρησης δεν μπόρεσε να αξιολογηθεί και να συνεργαστεί με την διεπιστημονική ομάδα.

Σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν κατά την διάρκεια των αξιολογήσεων στο ΚΕΔΑΣΥ τέσσερεις από τους δέκα συνεντευξιαζόμενους γονείς αναφέρθηκαν στην επιμονή της διεπιστημονικής ομάδας για παραπομπή των παιδιών στο ειδικό σχολείο αποφεύγοντας να δώσουν παράλληλη στήριξη στο σχολείο τυπικής εκπαίδευσης. Οι ίδιοι γονείς αναφέρθηκαν στις ενστάσεις και στην άρνηση στην απόφαση της διεπιστημονικής ομάδας δηλώνοντας την επιθυμία τους να στείλουν το παιδί τους σε σχολείο τυπικής εκπαίδευσης.

Σχεδόν όλοι οι γονείς είχαν προκαταλήψεις για το Σχολείο Ειδικής Αγωγής και δεν ήθελαν να στείλουν τα παιδιά τους σε αυτές τις εκπαιδευτικές δομές, δηλώνοντας ότι εκεί φοιτούν παιδιά με πολύ βαριά μορφή αναπηρίας και θα επηρεαστεί η ψυχολογία των δικών τους παιδιών και θα χάσουν και τις δεξιότητες που έχουν.

Πέντε από τις συνεντευξιαζόμενες μητέρες αναφέρθηκαν στην επιθυμία που είχαν για να στείλουν τα παιδιά τους σε σχολείο τυπικής εκπαίδευσης για να έχουν τα παιδιά τους την ευκαιρία να συναναστραφούν με τα φυσιολογικά παιδιά.

Στον τρόπο αξιολόγησης των παιδιών που απευθύνθηκαν στο ΚΕΔΑΣΥ οι περισσότεροι γονείς ανέφεραν ότι δεν αντιμετώπισαν κάποια δυσκολία, ότι όλοι οι επιστήμονες ήταν συνεργάσιμοι και βοηθητικοί και υπήρχε ένας τουρκόφωνος υπάλληλος που διευκόλυνε τους γονείς που δεν ήξεραν την ελληνική γλώσσα με τις μεταφράσεις. Μόνο μια μαμά αναφέρθηκε στο άγχος και στο φόβο του παιδιού της όπου δυσκολεύτηκε να συνεργαστεί με την διεπιστημονική ομάδα.

Δύο από τους δέκα γονείς έχουν στείλει τα παιδιά τους σε σχολεία τυπικής εκπαίδευσης ο ένας από αυτούς έχει πάρει παράλληλη στήριξη και η άλλη βοηθητικό προσωπικό λόγω της κινητικής αναπηρίας που έχει. Δύο γονείς ανέφεραν πως λόγω της βαριάς μορφής αναπηρίας που έχουν τα παιδιά τους φοιτούν στο ειδικό σχολείο. Άλλοι δύο γονείς ανέφεραν πως παρόλο που επιθυμούσαν τα παιδιά τους να φοιτούν σε σχολείο τυπικής εκπαίδευσης με παράλληλη στήριξη, δυστυχώς παραπέμφθηκαν από το ΚΕΔΑΣΥ στο Ειδικό Σχολείο, ενώ μια από αυτές τις μητέρες αναφέρθηκε πως για ένα χρόνο έστειλε το παιδί της σε μειονοτικό σχολείο του χωριού τους αλλά δυστυχώς δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει το παιδί και αναγκαστικά δέχτηκε την απόφαση του ΚΕΔΑΣΥ και έστειλε το παιδί της στο ειδικό σχολείο όπου και φοιτά τώρα.

Ένας από τους συνεντευξιαζόμενους γονείς στέλνει το παιδί του στο μειονοτικό σχολείο του χωριού τους χωρίς βοηθητικό προσωπικό (κινητική αναπηρία), με παράλληλη στήριξη τον οποίο τον είχανε παραπέμψει από το ΚΕΔΑΣΥ στο ειδικό σχολείο αλλά αυτοί σαν γονείς αρνήθηκαν την απόφαση του ΚΕΔΑΣΥ και έκαναν ένσταση πάνω στην απόφαση και πήραν παράλληλη στήριξη αλλά όχι βοηθητικό προσωπικό.

Δύο από τους δέκα συνεντευξιαζόμενους γονείς στέλνουν τα παιδιά τους στο ΕΕΕΕΚ κατόπιν απόφασης του ΚΕΔΑΣΥ από τους οποίους ο ένας αποφοίτησε από το μειονοτικό δημοτικό του χωριού με παράλληλη στήριξη μετά κατόπιν αξιολόγησης του παραπέμφθηκε στο ΕΝΕΓΥΛ όπου δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει εκεί λόγω της διγλωσσίας και του επιπέδου των μαθημάτων και τώρα φοιτά στο ΕΕΕΕΚ.

Σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν τα παιδιά τους στις εκπαιδευτικές δομές όπου είτε παραπέμφθηκαν από το ΚΕΔΑΣΥ είτε ήταν η επιλογή των γονιών τους να φοιτούν σε σχολεία τυπικής εκπαίδευσης, κάποιοι γονείς αναφέρθηκαν στις αντιδράσεις των υπόλοιπων γονιών σχετικά με την φοίτηση των παιδιών με αναπηρία σε ένα μειονοτικό σχολείο τυπικής εκπαίδευσης. Οι ίδιοι γονείς αναφέρθηκαν στην μη ανταπόκριση των παιδιών τους στα μαθήματα της τυπικής εκπαίδευσης όπου στη πορεία αναγκάστηκαν να αλλάξουν εκπαιδευτική δομή. Ένας άλλος γονέας αναφέρθηκε στην καθυστέρηση της αποστολής ειδικού παιδαγωγού παράλληλης στήριξης όπου αυτό είχε ως αποτέλεσμα την δυσκολία ανταπόκρισης του παιδιού τους στις εκπαιδευτικές απαιτήσεις του σχολείου τυπικής εκπαίδευσης.

Οι υπόλοιποι γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους σε εκπαιδευτικές δομές Ειδικής Αγωγής δεν ανάφεραν κάποια δυσκολία που αντιμετωπίζουν στα σχολεία τους μόνο δύο μητέρες αναφέρθηκε στην διγλωσσία ως δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους, λόγω του ότι και στο μειονοτικό δημοτικό σχολείο που φοιτούσαν αλλά και όλες οι ειδικές θεραπείες που λάμβαναν μέχρι τώρα ήταν στη μητρική τους γλώσσα δηλαδή στα τούρκικα, τώρα λόγω της διγλωσσίας δυσκολεύονται πάρα πολύ και δεν βελτιώνονται.

Όσον αφορά την τάση του σχολείου τυπικής εκπαίδευσης μόνο μια συνεντευξιαζόμενη μητέρα αναφέρθηκε στην θετική στάση της διοίκησης του σχολείου στην αποδοχή του μαθητή με αυτισμό, όπου το δέχτηκαν με πολύ ενδιαφέρον και το παιδί της δεν αντιμετώπισε κάποια απόρριψη από την σχολική κοινότητα. Η ίδια μητέρα πιστεύει πως αν έστελνε το παιδί της σε ένα μειονοτικό σχολείο δεν θα είχε το παιδί της αυτή την αντιμετώπιση και θα βίωνε την απόρριψη όπως και την έχει βιώσει στη γειτονιά του.

Σχετικά με την στάση του μειονοτικού σχολείου μια συνεντευξιαζόμενη οικογένεια αναφέρθηκε στην αδιαφορία του σχολείου όπου δεν έδωσε την απαραίτητη προσοχή για την κάλυψη των αναγκών του παιδιού τους αλλά και για τις απαραίτητες κτιριακές αλλαγές για την διευκόλυνση της προσβασιμότητας του μαθητή τους.

Ενώ δύο άλλες μητέρες που είχαν επιλέξει να στείλουν τα παιδιά τους στο μειονοτικό σχολείο του χωριού τους αναφέρθηκαν στην αδυναμία της διεύθυνσης του σχολείου στη διαχείριση των αντιδράσεων των υπολοίπων γονιών.