ΕΘΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΤΥΦΛΩΝ

Η διδασκαλία μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μέσω της τέχνης

Μάι 28, 2019 | Εκπαίδευση, ΘΕΜΑΤΑ ΤΥΦΛΟΤΗΤΑΣ

Η εκπαίδευση είναι πολυδιάστατη και ιδιαίτερα στην σύγχρονη εποχή δεν παρέχει στείρα γνώση. Η τέχνη είναι μια μορφή έκφρασης και τρόπος διδασκαλίας γιατί καλλιεργεί την ψυχή και ταυτόχρονα είναι εκπαιδευτικό εργαλείο κυρίως σε παιδιά με ειδικές ανάγκες. Η εργασία αυτή έχει σκοπό να αναδείξει μια πληθώρα επιλογών διδασκαλίας μέσω της τέχνης και τα θετικά αποτελέσματα της. Η τέχνη είναι τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων. Είναι η μουσική, η ζωγραφική, ο χορός, το θέατρο. Η μουσική είναι η πιο διαδεδομένη μέθοδος διδασκαλίας και έχει τέτοια δυναμική όχι μόνο ως εκπαιδευτικό εργαλείο, αλλά και σαν θεραπευτικό μέσο σε παιδιά με ειδικές ανάγκες. Είναι όμως απαραίτητη μια προσαρμογή των γνωστικών πεδίων στα νέα δεδομένα. Η συγκεκριμένη μέθοδος διδασκαλίας επιδρά και εξελίσσει την νοητική, συναισθηματική, αλλά και κοινωνική πλευρά του εκάστοτε παιδιού (Καρντασίδου Λ., 2004).

Βασικός σκοπός της εκπαίδευση είναι η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας όχι μόνο ως προς τα γνωστικά εφόδια αλλά και την ηθική καλλιέργεια μιας και αναδύονται συναισθήματα με την εμφάνιση της μουσικής με απώτερο σκοπό την ομαλή ένταξη στην κοινωνία (Μιχαηλίδου Ν., Πετρά Ζ., 2016).

Το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών καθώς επίσης το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών εστιάζει κυρίως στις εικαστικές τέχνες και την μουσική, ενώ το θέατρο και το κουκλοθέατρο θα μπορούσαν και αυτές να είναι μέθοδοι διδασκαλίας μιας και συνδυάζουν χορό, μουσική, επικοινωνία (Μιχαηλίδου Ν., Πετρά Ζ., 2016). Κατά το παρελθόν έχουν πραγματοποιηθεί αξιόλογες έρευνες, οι οποίες απέδειξαν την δύναμη που έχει η τέχνη, ως μέσο επαφής με τα παιδιά. Αυτό εξηγείται πλήρως αν λάβουμε υπόψη πως τα αποτελέσματα των ερευνών επεσήμαναν το γεγονός πως τα παιδιά που βρίσκονταν σε μικρή ηλικία και είχαν έρθει σε επαφή με έργα τέχνης, είχαν αποκτήσει μια αλληλεπίδραση και διάμεσου της αισθητικής εμπειρίας μπορούσαν να εξελίξουν την πολύπλευρη ανάπτυξη της νοημοσύνης. Ο τρόπος ήταν απλός. Τα σύμβολα ήταν το μέσο για να τα γνωρίσουν και να τα επεξεργαστούν (Gardner, 1990).

H τέχνη αποτελεί σημαντικό εκπαιδευτικό εργαλείο όχι μόνο για να μεταλαμπαδεύσει την γνώση ως αυτοσκοπό, άλλα για να ξυπνήσει και να αναδύσει τα συναισθήματα με την βοήθεια των συμβόλων, αλλά και χρωμάτων. Είναι ηθικοπλαστικές ο ρόλος της τέχνης και ταυτόχρονα μέσο διδασκαλίας. Πολλές φορές η μουσική συμβάλλει στην έκφραση του βαθύτερου υποσυνείδητου, έτσι ώστε μέσα από την βιωματική εμπειρία να νιώσει αισιόδοξα και να μπορέσει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ακόμα και να επανενταχθεί ομαλά σε διαφορές κοινωνικές ομάδες (Πρίνου-Πολυχρονοπούλου Λ., 1991).

Αξίζει να σημειωθεί πως η μουσική στην ειδική αγωγή έχει τόσο σπουδαία επίδραση αφού παρατηρήθηκε πως έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και την λεκτική παράγωγη σε άτομα με νοητική υστέρηση (Καρντασίδου Λ., Σταϊκόπουλος, 2006).

Η ζωγραφική είναι και αυτή αναπόσπαστο κομμάτι της τέχνης. Έχει χαρακτηριστικά γνωρίσματα το σχέδιο, το χρώμα. Τίποτα δεν μπορεί να αποτυπωθεί όμως στο χαρτί αν δεν ξυπνήσουν τα συναισθήματα. Ως τρόπος διδασκαλίας έχει την ιδιότητα να αστικοποιεί και να οργανώνει τις εικόνες, τις σκέψεις, τα συναισθήματα του παιδιού με στόχο να κατανοήσει το ίδιο το παιδί πως λειτουργεί ο κόσμος (Malchiodi, 2009).

Το θέατρο είναι τα τελευταία χρόνια και το ίδιο ευρέως γνωστό ως μέθοδος διδασκαλίας γιατί φέρει δυο χαρακτηριστικά που συνδέουν το παιδί με την καθημερινή ζωή. Αφενός το θέατρο λειτουργεί σαν μικρογραφία της κοινωνίας και μαθαίνει στο παιδί πως οργανώνεται η καθημερινή ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της, άλλα και πως επιτυγχάνεται η επικοινωνία των ανθρώπων. Είναι ένα παιχνίδι ρόλων, μια προετοιμασία για την ζωή, μια πρόβα να βρει ο άνθρωπος τρόπο να εξισορροπήσει στο προσωπικό και κοινωνικό τομέα (Πλωρίτης Μ., 1996).

Επιπρόσθετα το κουκλοθέατρο κινείται ανάμεσα σε δυο χώρους ,τον πραγματικό και τον φανταστικό. Με αυτόν τον τρόπο καλλιεργείται η κιναισθητική και χωροαντιληπτική νοημοσύνη όλων αυτών που συμμετέχουν γιατί όλες οι κινήσεις πρέπει να βρίσκονται σε αρμονία (Μιχαηλίδου Ν., Πετρά Ζ., 2016).

Μια μέθοδος μουσικοθεραπείας είναι αυτή του Orff. Τονίζεται η σημασία των μουσικών συμβόλων, γλώσσας, τραγούδι και κίνηση στην έκφραση συναισθημάτων. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην δυναμική των μουσικών οργάνων, μιας και έχει παρατηρηθεί πως ακόμα και όταν ένα όργανο αίσθησης έχει υποστεί βλάβη είναι δυνατή η προσέγγιση του και όταν αυτό επιτευχθεί το παιδί θα εκφράζεται στο κοινωνικό πλαίσιο (Orff, 1974).

Η μουσική συμβάλλει ακόμα και σε παιδιά που έχουν αυτισμό με ένα μοναδικό τρόπο. Μαθαίνει στο παιδί να ακούσει αυτό που διαφορετικά μόνο αισθάνεται. Με την βοηθείας της κίνησης και της μουσικής το παιδί αποκτά συνειδητή αίσθηση του εαυτού του (Schumacher, 1994).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η Ειδική αγωγή είναι κομμάτι της ενιαίας εκπαίδευσης και ο σκοπός είναι να γίνει η ένταξη. Προϋποθέσεις για την επιτυχή έκβαση της είναι η μάθηση, η γνώση, η επικοινωνία, η αλληλεπίδραση, η κοινωνικοποίηση. Η γνώση σήμερα δεν παρέχεται με μια αυστηρή μόνο τυπική δομή. Γίνονται πολύ σημαντικές προσπάθειες η εκπαίδευση να μην είναι μονόπλευρη. Η τέχνη είναι βασικό εκπαιδευτικό εργαλείο και αποτελείται από πολλές μορφές. Είναι η μουσική, το τραγούδι, το θέατρο, το κουκλοθέατρο, η ζωγραφική. Είναι πιο ισχυρά μέσα γιατί δεν εκπαιδεύουν μόνο το μυαλό άλλα κυρίως την ψυχή μας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Καρντασίδου Λ. (2004), Μουσική εκπαίδευση στην ειδική αγωγή, Τυπωθήτω, Αθήνα.

• Μιχαηλίδου Ν., Πετρά Ζ (2016) Η τέχνη διδάσκει και διδάσκεται, eproceedings ekt.

• Πρίνου-Πολυχρονοπούλου (1991), Μουσική και Ψυχολογία, εισαγωγή στην ψυχολογία, Θυμάρι, Αθήνα.

• Gardner H. (1990) Art education and human development, Los Angeles.

• Malchiodi C (2009), Εικαστική θεραπεία, μετάφραση Ελένη Αστερίου, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.

• Orff G.9 (1974) Die Orff-Musiktherapie. Munchen. Kindler.

• Schumacher K. (1994) Musiktherapie – musikalische sozial – und heilpädagogik – instrumentalpädagogik für behinderte. Musiktherapeutische Umschau

Πηγή: https://www.newsfilter.gr/

Μετάβαση στο περιεχόμενο