Ο Φραντσέσκο των Οργάνων, ο Φραντσέσκο ο Τυφλός ή ο Φραντσέσκο από την Φλωρεντία, αποκαλείται από τις μετέπειτα γενεές Φραντσέσκο Λαντίνι ή Λαντίνο. Γεννήθηκε το 1325 ή το 1335 και πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου τού 1397. Ο Λαντίνι -Ιταλός συνθέτης, οργανίστας, τραγουδιστής, ποιητής και κατασκευαστής μουσικών οργάνων- ήταν ένας από τους πιο γνωστούς και αξιοσέβαστους συνθέτες του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα και ο πιο διάσημος συνθέτης τής Ιταλίας, με διαφορά.
Η ζωή του
Λίγα πράγματα είναι γνωστά για την ζωή του και λίγα γεγονότα μπορούν να διαπιστωθούν με βεβαιότητα, αλλά -σε ένα γενικό πλαίσιο- όσα γνωρίζουμε έχουν διαμορφωθεί από σχετικές έρευνες που έχουν γίνει σε αρχεία τής Φλωρεντίας, ως επί το πλείστον.
Τα περισσότερα από τα πρωτότυπα βιογραφικά στοιχεία τού Λαντίνι, προέρχονται από ένα βιβλίο τού 1385, το οποίο γράφτηκε από τον χρονογράφο Φίλιππο Βιλλάνι, ο οποίος είχε επίσης γεννηθεί γύρω στα 1325. Η θεματολογία τού χρονικού αυτού ήταν η ζωή διάσημων πολιτών τής Φλωρεντίας.
Ο Λαντίνι πιθανότατα γεννήθηκε στη Φλωρεντία. Ωστόσο, ο ένδοξος ανιψιός του, ο ανθρωπιστής Χριστόφορος Λαντίνο, έχει δώσει ως τόπο γέννησής του την Φιέζολε . Ο πατέρας του, ο Τζιάκοπο ντελ Καζεντίνο, ήταν γνωστός ζωγράφος στο σχολείο του Τζιόττο.
Ο Φραντσέσκο, τυφλός από την παιδική του ηλικία, από ευλογιά, αφιερώθηκε στην μουσική από πολύ νωρίς και έγινε εξαιρετικός δεξιοτέχνης σε πολλά όργανα, συμπεριλαμβανομένου και του λαούτου. Επίσης έμαθε τέλεια την τέχνη του τραγουδιού, τής ποίησης και τής σύνθεσης. Ο Βιλλάνι στο χρονικό του, δήλωσε επίσης ότι ο Λαντίνι ήταν εφευρέτης μουσικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένου ενός έγχορδου οργάνου, που ονομάζεται «συρένα συρενάρουμ» και το οποίο συνδύαζε τα χαρακτηριστικά του λαούτου και τού ψαλτηρίου, το οποίο πιστεύεται ότι είναι ο πρόγονος τής Μπαντούρα. (Περισσότερες πληροφορίες για το ψαλτήριο στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://www.musipedia.gr/index.php/%CE%A8%CE%B1%CE%BB%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF%CE%BD και για την μπαντούρα, στα αγγλικά κάντε κλικ εδώ: http://en.wikipedia.org/wiki/Bandura ).
Παρά το νεαρό τής ηλικίας του, ο Λαντίνι ήταν πολύ δραστήριος στις αρχές τής δεκαετίας τού 1350 και πιθανολογείται ότι ήταν πολύ κοντά με τον Πετράρχη (Ο Φραντσέσκο Πετράρκα, γνωστός ως Πετράρχης [20 Ιουλίου 1304 -19 Ιουλίου 1374], ήταν Ιταλός λόγιος, ποιητής και ένας από τους παλαιότερους ανθρωπιστές της Αναγέννησης). Σύμφωνα με τον Βιλλάνι, στον Λαντίνι δόθηκε ένα στεφάνι δάφνης από το βασιλιά της Κύπρου, ο οποίος είχε βρεθεί στην Βενετία πολλές φορές κατά τη διάρκεια τού 1360.
Ο Λαντίνι, είναι πιθανόν, να πέρασε κάποιο διάστημα τής ζωής του στην Βόρειο Ιταλία πριν από το 1370. Αυτό το αποδεικνύουν και στοιχεία τής μουσικής του, όπως τα παρακάτω: Αφ’ ενός, ένα μοτέτο ( περισσότερες πληροφορίες για το μοτέτο στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%BF%CF%84%CE%AD%CF%84%CE%BF ) από το «Φραγκίσκος» που ήταν αφιερωμένο στον Ανδρέα Κονταρίνι, ο οποίος ήταν Δόγης της Βενετίας από το 1368 έως το 1382. Αφ’ ετέρου, δουλειές τού Λαντίνι έχουν παρουσιαστεί εκτενώς, μέσα από πηγές τής βόρειας Ιταλίας.
Εργάστηκε ως οργανίστας στο μοναστήρι τής Φλωρεντίας Σάντα Τρινιτά το 1361 και στην εκκλησία του Σαν Λορέντσο από το 1365 και μετά. Σύμφωνα με τον Βιλλάνι, συμμετείχε ενεργά στις πολιτικές και θρησκευτικές διαμάχες της εποχής του, αλλά όλα αυτά φαίνεται να έχουν παραμείνει στα αρχεία των αρχών τής Φλωρεντίας. Ο Λαντίνι γνώριζε πολλούς συνθέτες της Τρετσέντο, συμπεριλαμβανομένου τού Λορέντσο από την Φλωρεντία , με τον οποίο συνεργάστηκε στην Σάντα Τρινιτά, καθώς και τού Ανδρέα από την Φλωρεντία, τον οποίο γνώρισε γύρω στα 1370.
Περίπου ή λίγο αργότερα από το 1375, ο Ανδρέας τον προσέλαβε ως σύμβουλό του, για να τον βοηθήσει στην κατασκευή του μουσικού οργάνου στο Σέρβι ντι Μαρία τής Φλωρεντίας. Ανάμεσα στα διασωθέντα στοιχεία αυτής τής εργασίας, είναι οι λογαριασμοί για το κρασί που οι δυο τους είχαν καταναλώσει, κατά την διάρκεια των τριών ημερών που χρειάστηκαν για να ρυθμίσουν το όργανο. Ο Λαντίνι βοήθησε επίσης και στην κατασκευή του νέου οργάνου στην SS Αννουντσιάτα το 1379. Το 1387 ασχολήθηκε με μία ακόμη εργασία κατασκευής μουσικού οργάνου, αυτή την φορά στον καθεδρικό ναό τής Φλωρεντίας.
Πολυάριθμοι σύγχρονοι συγγραφείς πιστοποιούν τη φήμη του, όχι μόνο ως συνθέτη, αλλά και ως τραγουδιστή, ποιητή, οργανίστα, φιλοσόφου και ενός πολίτη παθιασμένου με την Φλωρεντία. Η φήμη του, όσον αφορά την επιρροή τής μουσικής του στο ακροατήριό του, ήταν τόσο ισχυρή, που διάφοροι συγγραφείς έγραψαν ότι «η γλυκύτητα των μελωδιών του ήταν τέτοια, που οι καρδιές τους ξεχείλιζαν έξω από τα στήθη τους.”
Ο τάφος του βρίσκεται στο ναό του Σαν Λορέντσο τής Φλωρεντίας. Η επιτύμβια πλάκα του, ήταν χαμένη μέχρι τον 19ο αιώνα, μέχρι που εμφανίστηκε πάλι στον ναό και πάνω στην οποία απεικονίζεται ο ίδιος με ένα όργκανο πορτατίβο (περισσότερες πληροφορίες για το όργκανο πορτατίβο, στα αγγλικά, στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://en.wikipedia.org/wiki/Portative_organ ).
Μουσική και επιδράσεις
Ο Λαντίνι ήταν ο κύριος εκφραστής του ιταλικού Τρετσέντο (περισσότερες πληροφορίες για το τρετσέντο στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://en.wikipedia.org/wiki/Trecento ), το οποίο μερικές φορές ονομάζεται και «Ιταλική Ars Nova». Αν και υπάρχουν φήμες, ότι συνέθεσε εκκλησιαστικούς ύμνους, δεν έχει διασωθεί κανένα σχετικό αποδεικτικό στοιχείο. Αυτά που διασώθηκαν, είναι ογδόντα εννέα μπαλλάτας (ιταλικές μελωδίες σε ποιητική μορφή) για δύο φωνές, σαράντα δύο μπαλλάτας για τρεις φωνές και άλλες εννέα οι οποίες εμπεριέχουν και τις δύο φωνητικές εκδόσεις (για δύο φωνές και για τρεις φωνές). Εκτός από τις μπαλλάτας, έχει διασωθεί ένας μικρότερος αριθμός από μαδριγάλια ( http://en.wikipedia.org/wiki/Madrigal_(Trecento) ).
Είχε γράψει ο ίδιος τα κείμενα για πολλά από τα έργα του. Η δουλειά του, η οποία έχει διατηρηθεί πληρέστερα στον Κώδικα Σκουαρτσιαλούπι, αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο του συνόλου τής διασωθείσας ιταλικής μουσικής τού 14ου αιώνα.
Ο Λαντίνι είναι γνωστός για την «έκτη τού Λαντίνι» (ή Landino sixth), έναν μουσικό ρυθμό στον οποίο περιλαμβάνεται η μελωδική πτώση από τον έβδομο τόνο στον έκτο πριν να ανεβεί πάλι στην οκτάβα. Ωστόσο, αυτός ο ρυθμός δεν άρχισε από αυτόν τον ίδιο, ούτε είναι μοναδικό γνώρισμα τής μουσικής του. Μπορεί να βρεθεί σε ένα μεγάλο μέρος πολυφωνικής μουσικής της εποχής του και ιδιαίτερα στον 15ο αιώνα. Ο παλαιότερος γνωστός συνθέτης που χρησιμοποίησε αυτό τον ρυθμό και τού οποίου τα έργα έχουν διασωθεί, είναι ο Γκεράρντελλο από τη Φλωρεντία. Ωστόσο, ο Λαντίνι χρησιμοποίησε κατ’ εξακολούθηση και με συνέπεια αυτό τον ρυθμό (ο οποίος χρονολογείται από την μεσαιωνική εποχή και μετά) σε όλη τη μουσική του, γι’ αυτό και σωστά έχει αποδοθεί σε αυτόν.
Πηγή (στην αγγλική γλώσσα): http://www.en.wikipedia.org/
Μετάφραση: Μαρίνα Ακλήρου
