«Εργασιακές σχέσεις και εργασιακό στρες ατόμων με αισθητηριακές αναπηρίες (Κώφωση και Τύφλωση)» Διπλωματική Εργασία της Κουλανδρέτσου Αγγελικής – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ, ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ-Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής-Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμες της Αγωγής: Ειδική Αγωγή, Εκπαίδευση και Αποκατάσταση» – Μέρος 16ο
3.4 Η επίδραση της θετικής στάσης των εργοδοτών
Οι εργοδότες αποδίδουν ορισμένα θετικά χαρακτηριστικά στα άτομα με αναπηρίες, όπως η καλή παρουσία και η αξιοπιστία. Αυτά τα θετικά χαρακτηριστικά μπορούν να κάνουν τα άτομα με αναπηρίες ελκυστικούς για τους εργοδότες, ενισχύοντας έτσι τις πιθανότητες τους να βρουν εργασία. Για παράδειγμα, η καλή παρουσία υποδεικνύει πως μπορούν να προσαρμοστούν στο εργασιακό περιβάλλον και να εκπληρώσουν τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις με επιτυχία. Αυτά τα θετικά χαρακτηριστικά, μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με αναπηρίες να θεωρήσουν τους εαυτούς τους ως αξιόλογους εργαζομένους. Σε άλλη μελέτη των Graffam et al. (2002), με 643 Αυστραλούς εργοδότες, αποδείχθηκε ότι είχαν την πεποίθηση ότι οι εργαζόμενοι με αναπηρία εμφάνισαν διαφορετικές επιδόσεις σε διάφορες πτυχές της παραγωγικότητας. Συγκεκριμένα, πίστευαν ότι μπορεί να υπήρχαν προβλήματα όσον αφορά άμεση εκτέλεση των εργασιακών καθηκόντων παράλληλα, όμως, εκτιμούσαν ότι οι εργαζόμενοι με αναπηρία ξεχώριζαν θετικά σε άλλες πτυχές, όπως η θέληση για διατήρηση της θέσης εργασίας. Επιπλέον, οι εργοδότες θεωρούσαν τους εργαζόμενους με αναπηρία ως αξιόπιστους και αφοσιωμένους. Αυτή η αξιοπιστία μπορεί να αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για τους εργοδότες, αφού εξασφαλίζει τη σταθερότητα και τη συνέπεια. Οι εργαζόμενοι με αναπηρία είναι πρόθυμοι να δεσμευτούν στη θέση εργασίας τους και να παρέχουν ικανοποιητική απόδοση, πράγμα που μπορεί να ωφελήσει την επιχείρηση και να συμβάλει στην ενίσχυση της απασχόλησης τους (Graffam et al., 2002).
Σε μια άλλη μελέτη που διεξήχθη από τους Kulkarni et al. (2011) στην Ινδία, συμμετείχαν 20 άνδρες και 11 γυναίκες, οι οποίοι είχαν ηλικίες μεταξύ 18-26 ετών.
Από αυτούς, το 32% είχε προβλήματα όρασης, το 6% αντιμετώπιζε προβλήματα ακοής, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό είχε άλλες μορφές αναπηρίας. Στη μελέτη αυτή έγινε προσπάθεια να καταγραφούν οι απόψεις και στάσεις τόσο των εργοδοτών όσο και των συναδέλφων αυτών των ατόμων σχετικά με τις αναπηρίες τους. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιλάμβανε συνεντεύξεις και ένα ερωτηματολόγιο. Αρχικά, το ερωτηματολόγιο μεταφράστηκε στην τοπική γλώσσα (Kannada), προκειμένου να εξασφαλιστεί η πλήρης κατανόηση των ερωτήσεων από όλους τους συμμετέχοντες και να διασφαλιστεί η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν αν οι συνάδελφοι και οι εργοδότες τους, τους πρόσφεραν βοήθεια κατά την εργασία τους και πώς προσαρμόζονταν οι ίδιοι στο περιβάλλον εργασίας. Συμπερασματικά, από τις συνεντεύξεις προέκυψε πως γενικά υπήρχαν χαμηλές προσδοκίες από τους εργαζόμενους με αναπηρίες, όσον αφορά την αλληλεπίδραση με τους εργοδότες και τους συναδέλφους τους. Ωστόσο, αντιμετώπισαν θετικά την ευκαιρία να εργαστούν και ανέφεραν ότι λάμβαναν τον ίδιο μισθό και είχαν τις ίδιες διευκολύνσεις με τους υπόλοιπους. Σημαντικό είναι ότι οι συνάδελφοί τους έδειξαν μεγάλη αποδοχή και υποστήριξη, ακόμα και εκτός του εργασιακού περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, τους βοηθούσαν να φτάσουν στη στάση του λεωφορείου για να επιστρέψουν στο σπίτι τους. Αυτό περιγράφεται ως μία θετική εργασιακή εμπειρία για τους εργαζόμενους με αναπηρίες, παρά τις αρχικές ανησυχίες και τις προκαταλήψεις που μπορεί να υπάρχουν από τους εργοδότες και τους συναδέλφους τους (Kulkarni et al., 2011).
Σε έρευνα των Copeland et al. (2009), που περιλάμβανε 142 εργοδότες εξήχθει το συμπέρασμα οτι οι θετικές πεποιθήσεις των εργοδοτών, σχετίζονται με τις στάσεις που θα υιοθετήσουν, σχετικά με την παρουσία ατόμου με αναπηρία στον εργασιακό χώρο. Οι θετικές αυτές πεποιθήσεις, είναι σε μεγάλο βαθμό επηρεαζόμενες από προηγούμενες αλληλεπιδράσεις με άτομα με αναπηρίες. Επίσης, η εργασιακή εμπειρία του ατόμου που αιτείται τη θέση εργασίας, δίνει στον εργοδότη την εντύπωση ότι πρόκειται για έναν παραγωγικό εργαζόμενο, ικανό να συμβάλει αποτελεσματικά στην επιχείρηση (Copeland et al., 2009).
Η έρευνα των Harnet et al. (2010), αποδεικνύει ότι οι φόβοι για οικονομική ζημία της επιχείρησης, λόγω των ατόμων με αναπηρία που απασχολούνται σε αυτή, δεν είναι βάσιμοι. Πιο συγκεκριμένα, 4 στους 5 εργοδότες αποδείχθηκε πως όχι μόνο ήταν απόλυτα ικανοποιημένοι με τις προσαρμογές που έκαναν για να απασχολήσουν τον εργαζόμενο με αναπηρία, αλλά αναγνώριζαν και μακροπρόθεσμα οφέλη. Με τον ήδη διαμορφωμένο χώρο, μπορούσαν πλέον να απασχολήσουν και άλλα άτομα με αναπηρίες, ενώ σημειώθηκε και συνολική βελτίωση του κλίματος εργασίας, καθώς όλοι οι εργαζόμενοι αισθανόταν ότι εκτιμούνται και σέβονται (Harnet et al., 2010).
Οι προαναφερθείσες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι εργοδότες έχουν θετική στάση έναντι των ατόμων με αναπηρία, ή τουλάχιστον προσπαθούν να τα υποστηρίξουν και να τα ενσωματώσουν στο εργασιακό περιβάλλον. Αυτή η θετική προσέγγιση επιδιώκει τη δημιουργία υγιών εργασιακών σχέσεων και αύξηση της αποτελεσματικότητας, ενώ συμβάλλει επίσης στην μείωση του στρες. Οι εργοδότες είναι διατεθειμένοι να παρέχουν τις κατάλληλες προσαρμογές και την απαιτούμενη υποστήριξη στα άτομα με αναπηρία, προκειμένου να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις εργασιακές προκλήσεις. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στη δημιουργία ενός ευνοϊκού εργασιακού περιβάλλοντος, όπου η ανοικτή επικοινωνία, ο αμοιβαίος σεβασμός και η εκτίμηση αποτελούν σημαντικά στοιχεία. Μια θετική προσέγγιση λοιπόν μπορεί να επωφελήσει τόσο τον εργοδότη όσο και το άτομο με αναπηρία.
