ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ε.Σ.Α.μεΑ.: Δεν συμπεριλήφθηκε η προστασία και υποστήριξη των γυναικών με αναπηρία στο νομοσχέδιο του υπ. Δικαιοσύνης- μερική μόνο ενσωμάτωση της Οδηγίας της ΕΕ
Αθήνα: 29.01.2025
Αρ. Πρωτ.: 110
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ε.Σ.Α.μεΑ.: Δεν συμπεριλήφθηκε η προστασία και υποστήριξη των γυναικών με αναπηρία στο νομοσχέδιο του υπ. Δικαιοσύνης- μερική μόνο ενσωμάτωση της Οδηγίας της ΕΕ
Δεν λήφθηκαν υπόψη οι προτάσεις της ΕΣΑμεΑ στο νομοσχέδιο «Αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών -Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385 κλπ.» και ειδικότερα στο Μέρος Α’ «Αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών -Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385» του υπουργείου Δικαιοσύνης, με συνέπεια η Οδηγία (EE) 2024/1385 να μην ενσωματώνεται πλήρως στο σύνολο της στην ελληνική νομοθεσία αλλά εν μέρει, και σημαντικές διατάξεις που αφορούν στην προστασία και υποστήριξη των γυναικών με αναπηρία να μην έχουν συμπεριληφθεί…
Αξίζει να τονιστεί ότι παρότι η παράγραφος 72 της Οδηγίας 2024/1385 λαμβάνει υπόψη της ότι «[ο]ι γυναίκες με αναπηρία υφίστανται δυσανάλογα βία κατά των γυναικών και εξ οικείων βία και, λόγω των αναπηριών τους, αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε μέτρα προστασίας και υποστήριξης. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι γυναίκες αυτές μπορούν να επωφελούνται πλήρως από τα δικαιώματα που ορίζονται στην παρούσα οδηγία, σε ισότιμη βάση με άλλα άτομα, δίνοντας παράλληλα τη δέουσα προσοχή στην ιδιαίτερη ευαλωτότητα των εν λόγω θυμάτων και στις πιθανές δυσκολίες τους όταν ζητούν βοήθεια», παρ’ όλα αυτά η εν λόγω διάσταση δεν αποτυπώνεται στο ψηφισθέν νομοσχέδιο.
Ταυτόχρονα ούτε τα άρθρα της Οδηγίας που κάνουν ειδική αναφορά στα άτομα με αναπηρία και, ως εκ τούτου, συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός πλαισίου για την προστασία και την υποστήριξή τους, δεν συμπεριλήφθηκαν.
Η ΕΣΑμεΑ συνεχίζει να διεκδικεί την ενσωμάτωση της Οδηγίας (EE) 2024/1385 στο σύνολό της στην ελληνική νομοθεσία, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα προστατεύει και θα υποστηρίζει τις ανάγκες των γυναικών με αναπηρία ενάντια στη βία, οι οποίες, υφίστανται δυσανάλογα βία κατά των γυναικών και εξ οικείων βία λόγω και της αναπηρίας τους.
Το κείμενο της επιστολής:
Πληροφορίες: Αντωνία Παυλή
Επείγον
Αθήνα: 15.01.2025
Αρ. Πρωτ.: 38
ΠΡΟΣ: κ. Γ. Φλωρίδη, Υπουργό Δικαιοσύνης
ΘΕΜΑ: «Η θέση της Ε.Σ.Α.μεΑ. επί του σχεδίου νόμου “Αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών -Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385 – Πρόσθετες ρυθμίσεις στον νόμο περί ενδοοικογενειακής βίας -Αναδιοργάνωση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών -Ενίσχυση της λειτουργίας της Eurojust- Μέτρα για την προστασία των ανηλίκων και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας – Δικονομικές διατάξεις αρμοδιότητας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και άλλες ρυθμίσεις», και ειδικότερα το Μέρος Α’ “Αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών -Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385” του Υπουργείου Δικαιοσύνης»
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Η Εθνική Ομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), η οποία αποτελεί την τριτοβάθμια κοινωνική και συνδικαλιστική οργάνωση εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στη χώρα, κοινωνικό εταίρο της Ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum – EDF), που εκπροσωπεί πάνω από 100 εκατομμύρια ευρωπαίους πολίτες με αναπηρία, ύστερα από τη μελέτη του σχεδίου νόμου «Αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών -Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385 – Πρόσθετες ρυθμίσεις στον νόμο περί ενδοοικογενειακής βίας -Αναδιοργάνωση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών -Ενίσχυση της λειτουργίας της Eurojust- Μέτρα για την προστασία των ανηλίκων και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας – Δικονομικές διατάξεις αρμοδιότητας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και άλλες ρυθμίσεις», και ειδικότερα το Μέρος Α’ «Αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών -Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385» που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση μεταξύ 24 Δεκεμβρίου 2024 και 07 Ιανουαρίου 2025 διαπιστώνει ότι η Οδηγία (EE) 2024/1385 δεν ενσωματώνεται πλήρως στο σύνολο της στην ελληνική νομοθεσία αλλά εν μέρει, έχοντας ως συνέπεια σημαντικές διατάξεις που αφορούν την προστασία και υποστήριξη των γυναικών με αναπηρία να μην έχουν συμπεριληφθεί στο εν λόγω σχέδιο νόμου.
Πιο συγκεκριμένα, παρότι η παράγραφος 72 της Οδηγίας 2024/1385 λαμβάνει υπόψη της ότι «[ο]ι γυναίκες με αναπηρία υφίστανται δυσανάλογα βία κατά των γυναικών και εξ οικείων βία και, λόγω των αναπηριών τους, αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε μέτρα προστασίας και υποστήριξης. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι γυναίκες αυτές μπορούν να επωφελούνται πλήρως από τα δικαιώματα που ορίζονται στην παρούσα οδηγία, σε ισότιμη βάση με άλλα άτομα, δίνοντας παράλληλα τη δέουσα προσοχή στην ιδιαίτερη ευαλωτότητα των εν λόγω θυμάτων και στις πιθανές δυσκολίες τους όταν ζητούν βοήθεια», παρ’ όλα αυτά η εν λόγω διάσταση δυστυχώς δεν αποτυπώνεται στο Μέρος Α’ του σχεδίου νόμου.
Επιπρόσθετα, τα άρθρα της Οδηγίας που κάνουν ειδική αναφορά στα άτομα με αναπηρία και, ως εκ τούτου, συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός πλαισίου για την προστασία και την υποστήριξή τους, δυστυχώς, δεν έχουν συμπεριληφθεί στο Μέρος Α’ του σχεδίου νόμου. Ειδικότερα, τα εν λόγω άρθρα είναι τα εξής:
- Άρθρο 11: το οποίο αφορά στη δημιουργία επιβαρυντικών περιστάσεων (aggravating circumstances) για αδικήματα που διαπράττονται σε βάρος ατόμου με αναπηρία.
- Άρθρο 21: το οποίο αφορά στην έκδοση κατευθυντήριων προς τις αρχές επιβολής του νόμου και τις εισαγγελικές αρχές, στις οποίες θα συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οδηγίες ως προς το πως θα «αντιμετωπίζονται τα θύματα με τρόπο ευαίσθητο ως προς την τραυματική εμπειρία τους, το κοινωνικό τους φύλο, την αναπηρία τους ή το γεγονός ότι πρόκειται για παιδιά, και διασφαλίζεται το δικαίωμα ακρόασης του παιδιού και το βέλτιστο συμφέρον του».
- Άρθρο 29: το οποίο αφορά στη διασφάλιση της διαθεσιμότητας και προσβασιμότητας των γραμμών βοήθειας για τα θύματα σε τελικούς χρήστες με αναπηρία, μεταξύ άλλων με την παροχή υποστήριξης σε γλώσσα που είναι εύκολα κατανοητή.
- Άρθρο 33: το οποίο αφορά στη διασφάλιση της επάρκειας όλων των υπηρεσιών υποστήριξης που προβλέπονται από το νόμο ότι έχουν την ικανότητα να φιλοξενήσουν θύματα με αναπηρία, λαμβάνοντας υπόψη τις εξειδικευμένες ανάγκες τους, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικής βοήθειας.
- Άρθρο 34: το οποίο αφορά στην υιοθέτηση προληπτικών μέτρων για την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας καθώς και την παροχή πληροφοριών σε μορφότυπους που είναι προσβάσιμοι στα άτομα με αναπηρία.
- Άρθρο 36: το οποίο αφορά στη διασφάλιση γενικής και εξειδικευμένης κατάρτισης των δικαστών και των εισαγγελέων που συμμετέχουν σε σχετικές ποινικές διαδικασίες και έρευνες η οποία θα βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και θα επικεντρώνεται στα θύματα, λαμβάνοντας υπόψη τη διάσταση του κοινωνικού φύλου και της αναπηρίας όπως και ότι θα είναι ευαισθητοποιημένη απέναντι στα παιδιά.
Ως προς τα άρθρα του Μέρους Α’ του σχεδίου νόμου προτείνουμε τις ακόλουθες συμπληρώσεις:
Άρθρο 1: Σκοπός
Σκοπός του παρόντος μέρους είναι η θέσπιση διατάξεων που συμβάλλουν στην αποτελεσματική πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της εξ οικείων βίας, αδικημάτων που αφορούν τη γενετήσια εκμετάλλευση γυναικών, παιδιών και ευάλωτων ομάδων και ατόμων με αναπηρία καθώς και της τέλεσης των ανωτέρω εγκλημάτων στον χώρο της πληροφορικής.
Αιτιολόγηση: Η χρήση του όρου ευάλωτα άτομα είναι αρκετά γενική. Είναι σημαντικό στο περιεχόμενο του άρθρου που αφορά τον σκοπό να γίνεται σαφές ποια άτομα περιλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία.
Άρθρο 6: Παράνομη βία – Καταναγκασμός σε γάμο-Προσθήκη παρ. 3 στο άρθρο 330 του Ποινικού Κώδικα (άρθρο 4 της Οδηγίας 2024/1385)
Προτείνουμε η παράγραφος 2 να συμπληρωθεί ως εξής:
«Άρθρο 330 Παράνομη βία
- Με την επιφύλαξη διατάξεων ειδικών ποινικών νόμων, αν η πράξη της παρ. 1 τελείται σε βάρος ανηλίκου ή προσώπου με ή χωρίς αναπηρία που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών.
Άρθρο 16: Απόρριψη συμφωνίας διαμεσολάβησης με αιτιολογημένη διάταξη του εισαγγελέα – Κριτήρια απόρριψης και δικαίωμα προσφυγής ενώπιον του εισαγγελέα εφετών – Τροποποίηση παρ. 5, 6, 7 και προσθήκη παρ. 5Α στο άρθρο 12 του ν. 3500/2006
Προτείνουμε η παράγραφος 5 να συμπληρωθεί ως εξής:
«5. Αν η απάντηση του παθόντος είναι αρνητική ή αυτός δεν απαντήσει ή δεν επέλθει συμφωνία ως προς τους όρους της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου 11, κινείται η ποινική διαδικασία κατά τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Αν η απάντηση του παθόντος είναι θετική, ο εισαγγελέας με διάταξή του θέτει τη δικογραφία σε ειδικό αρχείο της εισαγγελίας. Ο εισαγγελέας σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ενόψει του συμφέροντος και των αναγκών του θύματος, δύναται να μην δεχθεί τη συμφωνία των μερών για διαμεσολάβηση, με αιτιολογημένη διάταξή του, λαμβάνοντας υπόψη, ιδίως, κριτήρια, όπως η σοβαρότητα, η σκληρότητα τέλεσης και η κατά συρροή ή καθ’ υποτροπή τέλεση του εγκλήματος, η εξακολουθητική παραβίαση της σωματικής, ψυχολογικής ή γενετήσιας ακεραιότητας του θύματος, ο βαθμός του ψυχικού τραύματος που του προκλήθηκε, οι ανισορροπίες συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ δράστη ή υπόπτου και θύματος, η ηλικία, η ωριμότητα ή αναπηρία ή/και η νοητική ικανότητα του τελευταίου, οι κίνδυνοι επανειλημμένης βίας ή σωματικής ή ψυχολογικής βλάβης ή κακοποίησης παιδιών ή χρήσης όπλων, καθώς, επίσης, και η κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ, κατάσταση ψυχικής υγείας ή συμπεριφορά παρενοχλητικής παρακολούθησης από τον δράστη ή τον ύποπτο και εν γένει οποιοιδήποτε ισχυροί παράγοντες, που θα μπορούσαν να μειώσουν την ικανότητα του θύματος για συνειδητή επιλογή ή προδικάζουν αρνητικές συνέπειες σε αυτό. Σε κάθε περίπτωση, για τη διαμόρφωση της κρίσης του εισαγγελέα, διενεργείται προηγούμενη κλήτευση και ακρόαση των μερών, ενώ δύναται να ζητηθεί από αυτόν, συμβουλευτικά, η γνώμη των επιστημόνων που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 18. Το πρόσωπο στο οποίο αποδίδεται η τέλεση της πράξης έχει δικαίωμα προσφυγής κατά της διάταξης του τρίτου εδαφίου στον αρμόδιο εισαγγελέα εφετών με ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 52 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Αν ο εισαγγελέας εφετών, αφού καλέσει και ακούσει τα μέρη, δεχτεί την προσφυγή, παραγγέλλει τη θέση της δικογραφίας στο ειδικό αρχείο της εισαγγελίας, διαφορετικά την κίνηση της ποινικής διαδικασίας κατά τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και την καταστροφή του σχετικού υλικού με ανάλογη εφαρμογή της παρ. 5 του άρθρου 302 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας».
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Ζητούμε να λάβετε υπόψη σας τις προαναφερθείσες σημαντικές παρατηρήσεις μας και να ενσωματώσετε την Οδηγία (EE) 2024/1385 στο σύνολό της στην ελληνική νομοθεσία, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα προστατεύει και θα υποστηρίζει τις ανάγκες των γυναικών με αναπηρία ενάντια στη βία, οι οποίες, όπως άλλωστε επισημαίνεται και στην παράγραφο 72 της Οδηγίας, υφίστανται δυσανάλογα βία κατά των γυναικών και εξ οικείων βία λόγω και της αναπηρίας τους.
Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος
Ι. Βαρδακαστάνης
Ο Γεν. Γραμματέας
Β. Κούτσιανος
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Πρόεδρο της Ε.Σ.Α.μεΑ. κ. Ι. Βαρδακαστάνη στο κινητό τηλέφωνο 6937157193.
Τώρα μπορείτε να ενημερωθείτε για όλες τις εξελίξεις στο χώρο της Αναπηρίας στην ιστοσελίδα της Ε.Σ.Α.μεΑ.: www.esaea.gr ή www.esamea.gr.
Πηγή: www.esamea.gr