Χιούμορ, Ενσυναίσθηση και Εκπαίδευση Ατόμων με Κινητικές Αναπηρίες – ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του Σαρηγιαννίδη Αδαμάντιου – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Π.Μ.Σ. «Επιστήμες της Αγωγής: Εκπαίδευση Ενηλίκων, Ειδική Αγωγή» – Μέρος 8ο
2.3. Είδη Ενσυναίσθησης
Αρχικά η ενσυναίσθηση θεωρούνταν ως μια μονοδιάστατη έννοια που είτε την εκλάμβαναν κάποιοι με βάση τη γνωστική προσέγγιση είτε με βάση τη συναισθηματική προσέγγιση (Wang et al., 2022). Σύμφωνα με τη γνωστική προσέγγιση η ενσυναίσθηση ήταν η ικανότητα του να κρίνει και να καταλαβαίνει κανείς τη συναισθηματική κατάσταση των άλλων και επισημαίνονταν ο ρόλος των γνωστικών διεργασιών που χρησιμοποιούνταν κατά τη διαδικασία της ενσυναίσθησης (Hogan, 1969, όπως αναφέρεται σε Wang et al., 2022). Από την άλλη πλευρά η συναισθηματική προσέγγιση θεωρούσε το βίωμα των συναισθημάτων ως τον πυρήνα της ενσυναίσθησης και σύμφωνα με τη συγκεκριμένη προσέγγιση η ενσυναίσθηση ήταν η παρόμοια ή η κατάλληλη συναισθηματική αντίδραση προς τη συναισθηματική κατάσταση των άλλων (Mehrabian et al., 1972, όπως αναφέρεται σε Wang et al., 2022). Ωστόσο, μετέπειτα υπήρξε κοινή συμφωνία των ερευνητών ότι η ενσυναίσθηση αποτελεί μια πολυδιάστατη έννοια και οι περισσότεροι ερευνητές αναγνωρίζουν τόσο συναισθηματικά όσο και γνωστικά στοιχεία στην ενσυναίσθηση (Wang et al., 2022).
Τα επιστημονικά έργα που αφορούν την εκπαίδευση και τη μάθηση αναφέρονται πλέον σε δύο ξεχωριστές κατηγορίες ενσυναίσθησης (Barton & Gavis, 2019, όπως αναφέρεται σε Zhou, 2022). Το ένα είδος είναι η «γνωστική» και το άλλο η
«συναισθηματική» ενσυναίσθηση. Η γνωστική ενσυναίσθηση περιλαμβάνει ένα είδος επίγνωσης και κατανόησης, μιας φανταστικής αναπαράστασης και κατανόησης της οπτικής γωνίας κάποιου άλλου. Αυτού του είδους η ενσυναίσθηση περιλαμβάνει ψυχολογικές διαδικασίες που έχουν στόχο το να καταλαβαίνει-αναγνωρίζει κανείς τις πεποιθήσεις, τα συναισθήματα και τις ανησυχίες των άλλων (Zhou, 2022). Οι διαδικασίες που σχετίζονται με τη γνωστική ενσυναίσθηση είναι σύνθετες καθώς αυτός που παρατηρεί κάποιο άλλο άτομο φαντάζεται ή προσομοιώνει και αναπαριστά νοερά την ψυχική κατάσταση του άλλου, διατηρώντας όμως ένα ξεκάθαρο διαχωρισμό μεταξύ του εαυτού του και των άλλου (Coplan, 2011, όπως αναφέρεται σε Zhou, 2022).
Το δεύτερο είδος ενσυναίσθησης, που οι ερευνητές ονομάζουν «συναισθηματική» ενσυναίσθηση, διαφέρει από τη «γνωστική» καθώς περιλαμβάνει το να βιώνει και να νιώθει κανείς τα συναισθήματα των άλλων (Bouton, 2016, όπως αναφέρεται σε Zhou, 2022). Έτσι, ενώ η γνωστική ενσυναίσθηση αναφέρεται στο να κατανοεί και να αναγνωρίζει κανείς τις συναισθηματικές καταστάσεις των άλλων, η συναισθηματική ενσυναίσθηση αφορά το να μπορεί κανείς να νιώθει τα συναισθήματα των άλλων και να επηρεάζεται κυριολεκτικά από αυτά (Zhou, 2022). Μάλιστα η συναισθηματική ενσυναίσθηση διακρίνεται σε δύο υποκατηγορίες με βάση το είδος του συναισθήματος που μπορεί να βιώνει κανείς. Έτσι όταν κάποιος είναι σε θέση να συναισθάνεται και να ταυτίζεται με τα αρνητικά συναισθήματα των άλλων, όπως η θλίψη, τότε αυτού του είδους η ενσυναίσθηση ονομάζεται «αρνητική συναισθηματική ενσυναίσθηση», ενώ αντίστοιχα όταν μπορεί να βιώνει κάποιος ίδια ή παρόμοια συναισθήματα με τα θετικά συναισθήματα των άλλων, όπως η χαρά, τότε αυτού του είδους η ενσυναίσθηση λέγεται «θετική συναισθηματική Ενσυναίσθηση» (Wang et al., 2022).
