Μέλος τής διάσημης οικογένειας επιστημόνων Χάξλεϋ, έμεινε σχεδόν τυφλός κατά την διάρκεια των σπουδών του στο Ήτον, αλλά συνέχισε τις σπουδές του στην Οξφόρδη. Το 1916 άρχισε την συγγραφική του σταδιοδρομία. Έζησε για μεγάλο διάστημα στην Ιταλία και το 1930 εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια όπου και πέθανε το 1963.
Τα μυθιστορήματά του αποτελούν μια απαισιόδοξη σάτιρα τού σύγχρονου κόσμου, με κύριο στοιχείο την έμμεση χρήση τής επιστημονικής φαντασίας. Χαρακτηριστικό δείγμα αυτού τού στοιχείου, είναι το -ίσως- πιο σημαντικό έργο του, ο «Θαυμαστός καινούριος κόσμος», μια εφιαλτική, προφητική ενατένιση ενός τέλειου τεχνοκρατικά πολιτισμού που βασίζεται στον φυσικό και ψυχολογικό καταναγκασμό. Γνωστός είναι επίσης και για το έργο του «Το νησί» (1962), ένα οικολογικό και ανθρωπιστικό μανιφέστο το οποίο θεωρείται προπομπός του κινήματος των Χίπις.
Ο Χάξλεϋ ήταν ανθρωπιστής, ειρηνιστής και τα τελευταία χρόνια τής ζωής του εκδήλωσε έντονο ενδιαφέρον για πνευματικά θέματα, όπως για την παραψυχολογία και τον φιλοσοφικό μυστικισμό.
Στοιχεία από τη ζωή του
Ο Άλντους Χάξλεϋ ήταν διάσημος άγγλος μυθιστοριογράφος και κριτικός. Γεννήθηκε στο Godalming στην Αγγλία στις 26 Ιουλίου 1894. Ήταν ο τρίτος γιος τού συγγραφέα και δασκάλου Leonard Huxley και εγγονός τού Τόμας Χένρυ Χάξλεϋ, φυσιοδίφη, ζωολόγου, φίλου τού Δαρβίνου και ένθερμου υποστηρικτή τής θεωρίας τής εξέλιξης. Ο αδερφός του, Julian Huxley και ο ετεροθαλής αδελφός του, Andrew Huxley ήταν επίσης εξαιρετικοί βιολόγοι. Ειδικότερα ο Τζούλιαν ήταν από τους θεμελιωτές τής συνθετικής θεωρίας τής εξέλιξης και υπήρξε ο πρώτος διευθυντής τής Ουνέσκο το 1946. Ο Άλντους είχε επίσης και άλλον έναν αδελφό, τον Noel Trevelyan Huxley, ο οποίος αυτοκτόνησε μετά από μια περίοδο κλινικής κατάθλιψης.
Η εκπαίδευσή του ξεκίνησε μέσα στο άρτια εξοπλισμένο εργαστήριο βοτανικής τού πατέρα του. Στη συνέχεια πήγε στο σχολείο Hillside. Δασκάλα είχε την μητέρα του, η οποία ήταν συνέχεια κοντά του, μέχρι που αρρώστησε και πέθανε το 1908, όταν ο εκείνος ήταν 14 χρονών.
Ο Άλντους το 1911 αρρώστησε από κερατίτιδα puctata, ασθένεια που τον άφησε σχεδόν τυφλό για δυο-τρία χρόνια. Αυτό ήταν και η αιτία, που τον απέκλεισαν να πολεμήσει στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Balliol College τής Οξφόρδης. Το 1916 επιμελήθηκε και εξέδωσε το «Ποίηση τής Οξφόρδης» και αργότερα αποφοίτησε με Άριστα.
Μετά τις σπουδές του δεν μπορούσε να εξαρτάται οικονομικά πλέον από τον πατέρα του και εργάστηκε, διδάσκοντας την γαλλική για ένα χρόνο στο Eton. Ανάμεσα στους μαθητές του ήταν και ο Eric Blair (ο γνωστός με το όνομα George Orwell) και ο Στίβεν Ράνσιμαν. Παρ΄ όλ΄ αυτά οι διδασκαλικές του ικανότητες είχαν κριθεί αρνητικά. Τον χαρακτήριζαν ως ανίκανο και απελπιστικό δάσκαλο, που δεν μπορούσε να κρατήσει πειθαρχία. Αργότερα, και για ένα μικρό διάστημα, εργάστηκε και στο υπουργείο Αεροπορίας.
Κατά τη διάρκεια τού Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, εργάστηκε επίσης στο σπίτι τής Λαίδης Ottoline Morrell, ως εργάτης σε αγρόκτημα. Το 1919 παντρεύτηκε την Mary Nys, με την οποία απέκτησε ένα γιο. Η οικογένεια έζησε για κάποιο διάστημα στην Ιταλία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι είχε εργαστεί κατά την δεκαετία τού 1920, στο τεχνολογικά προηγμένο χημικό εργοστάσιο Brunner Mond στο Billingham. Αυτή ήταν μία περίοδος που τον επηρέασε και τού χάρισε γνώσεις, για να γράψει το περίφημο επιστημονικής φαντασίας μυθιστόρημά του «Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος» το 1932, σχετικά με τις απάνθρωπες πτυχές τής επιστημονικής προόδου.
Το 1937 μετακόμισε στο Χόλυγουντ μαζί με την σύζυγό του Μαρία, τον γιο του Ματθαίο και έναν φίλο του, τον Gerald Heard. Έζησε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής -κυρίως στη νότια Καλιφόρνια- μέχρι το θάνατό του. Για ένα χρονικό διάστημα έμεινε και στο Νέο Μεξικό, όπου έγραφε το «Ends and Means» («Σκοποί και Μέσα»), το οποίο δημοσιεύθηκε το 1937. Σε αυτό του το έργο εξετάζει το γεγονός ότι, αν και οι περισσότεροι άνθρωποι στο σύγχρονο πολιτισμό συμφωνούν ότι θέλουν έναν κόσμο «ελευθερίας, ειρήνης, δικαιοσύνης και αδελφικής αγάπης», ποτέ τους δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν για το πώς θα το επιτύχουν.
Στις 21 Οκτωβρίου τού 1949, ο Χάξλεϋ έγραψε στον Τζορτζ Όργουελ -τον συγγραφέα τού 1984- και τον συνεχάρη για το πόσο βαθιά σημαντικό είναι το βιβλίο του. Σε αυτή του την επιστολή είχε προβλέψει τα εξής: «Πιστεύω πως μέσα στην επόμενη γενιά οι ηγέτες τού κόσμου θα ανακαλύψουν ότι η νάρκωση / ύπνωση στα βρέφη είναι πολύ πιο αποτελεσματική από οποιοδήποτε ίδρυμα ή φυλακή. Θα κάνει τους ανθρώπους να μένουν απόλυτα ικανοποιημένοι με το να τους δίνουν διαταγές οι εξουσιαστές, θα τους κάνει να αγαπάνε τον εξαναγκασμό, την υπακοή και τις κλωτσιές από τους ηγέτες και να αγαπάνε την δουλειά τους».
Σχετικά με την όρασή του
Όσον αφορά την όραση τού Χάξλεϋ, περίπου το 1939 πειραματίστηκε με την μέθοδο Bates, την οποία τού την δίδαξε η δασκάλα Margaret Corbett. (Αυτή η μέθοδος είναι μια εναλλακτική θεραπεία για τη βελτίωση τής όρασης). Το 1940 μετακόμισε για λίγο σε ένα ορεινό οικισμό τής Καλιφόρνια, όπου με την εν λόγω μέθοδο παρατήρησε πολύ μεγάλη βελτίωση. Ανέφερε ότι για πρώτη φορά, μετά από παραπάνω από 25 χρόνια ήταν σε θέση να διαβάζει χωρίς καταπόνηση. Έγραψε ένα βιβλίο για τις επιτυχίες του με την μέθοδο Bates, με τίτλο «Η τέχνη τής όρασης», το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα το 1942 στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και το 1943 στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Χάξλεϋ στη ζωή του επισκέφτηκε πολλές χώρες. Παρέμεινε γαλήνιος μακριά από συγκρούσεις και αντιθέσεις. Πέθανε στην Καλιφόρνια στις 22 Νοεμβρίου του 1963.
Επιλεγμένη εργογραφία
Μυθιστορήματα
Κίτρινο κρόουμ (1921)
Antic Hay (1923)
Θαυμαστός καινούργιος κόσμος (1932)
Αόμματος στη Γάζα (1936)
Ο πίθηκος και η αλήθεια (1948)
Ο μεγαλοφυής και η θεά (1955)
Το Νησί (1962)
Ποίηση συλλογές
Ποίηση της Οξφόρδης (1916)
The Burning Wheel (1916)
Ιωνάς (1917)
Η ήττα των Νέων και άλλα ποιήματα (1918)
Λήδα (1920)
Επιλεγμένα ποιήματα (1925)
Infelix Αραβία και άλλα ποιήματα (1929)
Τα τζιτζίκια και άλλα ποιήματα (1931)
Επιλεγμένα ποιήματα (1971, μεταθανάτια)
Συλλογές δοκιμίων
Στο Περιθώριο (1923)
Κατά μήκος του δρόμου (1925)
Δοκίμια Νέα και παλιά (1926)
Χυδαιότητα στη λογοτεχνία (1930)
Music at Night (1931)
Κείμενα και αφορμές (1932)
Σκοποί και τα μέσα (1937)
Οι λέξεις και η σημασία τους (1940)
Η τέχνη τής όρασης (1942)
Επιστήμη, Ελευθερία και Ειρήνη (1946)
Θέματα και Παραλλαγές (1950)
Οι πόρτες της αντίληψης (1954)
Παράδεισος και Κόλαση (1956)
Επιλεγμένα Δοκίμια (1958)
Επιστροφή στο θαυμαστό καινούργιο κόσμο (1958)
Λογοτεχνία και Επιστήμες (1963)
Σενάρια
Θαυμαστός καινούργιος κόσμος
Ο πίθηκος και η αλήθεια
Περηφάνια και Προκατάληψη (Collaboration. 1940)
Μαντάμ Κιουρί (Collaboration. 1943)
Jane Eyre (Συνεργασία με John Houseman 1944)
Η εκδίκηση μιας γυναίκας 1947
Πρωτότυπο σενάριο για κινούμενα της Disney Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων 1951 (απορρίφθηκε)
Αόμματος στη Γάζα BBC μίνι-σειρά (Συνεργασία με Robin Chapman . Επ 1971
Ταξιδιωτικά βιβλία
Κατά μήκος του δρόμου: Σημειώσεις και δοκίμια ενός τουρίστα (1925)
Αστείος Πιλάτος: Το ημερολόγιο του ταξιδιού (1926)
Beyond the Mexique Bay: A Traveller΄s Journey (1934)
Φαντασίας για παιδιά
Τα Κοράκια τού Pearblossom (1967)
Οι κόποι και η δοκιμασία του Geoffrey Peacock (1967)
Ελληνικές μεταφράσεις
Θαυμαστός καινούριος κόσμος: Β.Καζαντζής (ΒΙΠΕΡ)
Ο πίθηκος και η αλήθεια: Ροζίτα Σώκου (Γαλαξίας)
Ο μεγαλοφυής και η θεά: Μανώλης Κορνήλιος (ΒΙΠΕΡ)
Οι πύλες της αντίληψης : Λ. Κανδηλίδης (ΚΑΚΤΟΣ)
Εάν θέλετε να παρακολουθήσετε μια συνέντευξη τού Χάξλεϋ στον Mike Wallace (τού έτος 1958) πατήστε στον ακόλουθο σύνδεσμο (στην αγγλική γλώσσα):
http://www.youtube.com/watch?v=3TQZ-2iMUR0&feature=player_embedded
Πηγή: http://en.wikipedia.org/
Μετάφραση: Μαρίνα Ακλήρου
