Υπουργική Απόφαση Αριθμ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/124964/1561/2022 – ΦΕΚ 6213/Β/7-12-2022: Αντικατάσταση της υπ’ αρ. 52907/2009 υπουργικής απόφασης «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών» (Β’ 2621). – Μέρος 1ο

 

Υπουργική Απόφαση Αριθμ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/124964/1561/2022

ΦΕΚ 6213/Β/7-12-2022

Αντικατάσταση της υπ’ αρ. 52907/2009 υπουργικής απόφασης «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών» (Β’ 2621).

 

O ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ KAI ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

 

Έχοντας υπόψη:

1.Την παρ. 8 του άρθρου 28 του ν. 2831/2000 «Τρoπoπoίηση διατάξεωv του v. 1577/1985 «ΓΟΚ» και άλλες διατάξεις» (Α’ 140).

2.Την παρ. 6 του άρθρου 26 του ν. 4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (Α’ 79).

3.Τσ άρθρο 24 του Κτιριοδομικού Κανονισμού (υπ’ αρ. 3046/304/89 απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε, Δ’ 59).

4.Το άρθρο 367 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Δ’ 580/1999.)

5.Το π.δ. 81/2018 «Ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/1535 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Σεπτεμβρίου 2015 (ΕΕ L 241 της 17.9.2015, σ.1) «για την καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προδιαγραφών και των κανόνων σχετικά με τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών (κωδικοποιημένο κείμενο)» και άλλες διατάξεις» (Α’ 151).

5.Τον ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος, Οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης» (Α’ 133).

6.Το π.δ. 132/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.ΕΝ.)» (Α’ 160).

7.Το π.δ. 62/2020 «Διορισμός Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α’ 155).

8.Την υπ’ αρ. 2/7-1-2021 κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νικόλαο Ταγαρά» (Β’ 45).

9.Το άρθρου 90 του Κώδικα νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα (π.δ. 63/2005, Α’ 98), όπως διατηρήθηκε σε ισχύ με την παρ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 (Α’ 133) και το γεγονός ότι από την παρούσα απόφαση δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Α. Την αντικατάσταση της υπ’ αρ. 52907/2009 υπουργικής απόφασης «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών.» (Β’ 2621), η οποία διαμορφώνεται ως εξής:

«Εγκρίνονται οι προδιαγραφές που εφαρμόζονται για τη διαμόρφωση ή ανακατασκευή των κοινοχρήστων χώρων των οικισμών, που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών για να εξυπηρετήσουν και άτομα με αναπηρία, όπως στα ακόλουθα άρθρα:

 

Άρθρο 1

Πεδίο Εφαρμογής

1.Με τις διατάξεις της παρούσας θεσπίζονται Τεχνικές Προδιαγραφές σε σχέση με τις ειδικές ρυθμίσεις, επεμβάσεις και κατασκευές για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία σε κοινόχρηστους χώρους (Κ.Χ.) των οικισμών που προορίζονται για την κίνηση, στάση και δραστηριότητα πεζών όπως αυτοί περιγράφονται στο άρθρο 2.

2.Οι ανωτέρω προδιαγραφές εφαρμόζονται σε κάθε μελέτη και έργο νέου Κ.Χ. και σε κάθε μελέτη και έργο ανακατασκευής και ανάπλασης Κ.Χ. καθώς και στις μελέτες προσβασιμότητας για υπαίθριους Κ.Χ.

3.Η παρούσα εφαρμόζεται από (α) τους μελετητές και κατασκευαστές έργων στο αστικό περιβάλλον, που αφορούν σε υπαίθριους δημόσιους Κ.Χ. και στην ζώνη εισόδου σε δημόσια κτίρια ή κτίρια που φιλοξενούν κοινόχρηστες ή/και κοινωφελείς χρήσεις, (β) από φορείς εκπόνησης και (γ) από τις αρμόδιες υπηρεσίες αδειοδότησης και έγκρισης σχετικών μελετών και έργων.

4.Οι διατάξεις της παρούσας λαμβάνονται επιπλέον υπόψη στις μελέτες εφαρμογής – υλοποίησης των προτεινόμενων παρεμβάσεων από τα Σχέδια Αστικής Προσβασιμότητας (Σ.Α.Π.) των δήμων (Β’ 5553/2021).

 

Άρθρο 2

Ορισμοί και Αρχές Σχεδιασμού

1.Ως βασικές αρχές σχεδιασμού νοούνται ο «Καθολικός Σχεδιασμός» και η εξασφάλιση «Προσβάσιμης Αλυσίδας»:

– Με τον όρο «Καθολικός Σχεδιασμός» νοείται ο σχεδιασμός προϊόντων, περιβαλλόντων, προγραμμάτων και υπηρεσιών που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται από όλους τους ανθρώπους, στο μέγιστο δυνατό βαθμό χωρίς ανάγκη προσαρμογής ή εξειδικευμένου σχεδιασμού. Ο «καθολικός σχεδιασμός» δεν αποκλείει την τοποθέτηση και την χρήση υποβοηθητικών συσκευών για συγκεκριμένες ομάδες ατόμων με αναπηρίες, όπου αυτό απαιτείται.

– Με τον όρο «Προσβάσιμη Αλυσίδα» νοείται κάθε σειρά αλληλεξαρτώμενων και αλληλοσυμπληρούμενων παρεμβάσεων, που διασφαλίζουν την αυτονομία, άνεση και ασφάλεια κίνησης των ατόμων με αναπηρία και γενικότερα των εμποδιζόμενων ατόμων, χωρίς ασυνέχειες. Βασικός στόχος κάθε σχεδιασμού πρέπει να είναι η δημιουργία «προσβάσιμης αλυσίδας».

2.Ο Καθολικός Σχεδιασμός βασίζεται στις εξής επτά αρχές:

(i)Δυνατότητα χρήσης από το μεγαλύτερο δυνατό φάσμα χρηστών (αποφυγή διάκρισης και στιγματισμού, πρόβλεψη ίδιων ή/και ισοδύναμων μέσων, διασφάλιση ισότιμης ιδιωτικότητας και ασφάλειας των χρηστών, ελκυστικότητα του σχεδιασμού).

(ii)Ευελιξία στη χρήση (ικανοποίηση χρηστών με ευρύ φάσμα ικανοτήτων και προτιμήσεων, παροχή επιλογών στις μεθόδους χρήσης, προσαρμοστικότητα στους ρυθμούς του χρήστη).

(iii)Απλή και διαισθητική χρήση (σχεδιασμός με εύκολα κατανοητή χρήση ανεξάρτητα από την εμπειρία του χρήστη, τις γνώσεις, τις γλωσσικές δεξιότητες ή το επίπεδο συγκέντρωσης αυτού, εξάλειψη της περιττής πολυπλοκότητας, συνέπεια με τις προσδοκίες και τη διαίσθηση των χρηστών).

(iv)Εύληπτη πληροφόρηση (αποτελεσματική μετάδοση της πληροφόρησης στον χρήστη ανεξάρτητα από τις συνθήκες περιβάλλοντος ή τις αισθητηριακές ικανότητες του χρήστη, χρήση διαφορετικών μορφών πληροφόρησης, έντονη αντίθεση μεταξύ πληροφορίας και περιβάλλοντος, συμβατότητα του σχεδιασμού με βοηθήματα που χρησιμοποιούν οι χρήστες).

(v)Ανοχή σε σφάλματα (ελαχιστοποίηση κινδύνων και δυσμενών συνεπειών από τυχαίες/ακούσιες ενέργειες, πρόβλεψη προειδοποιήσεων για κινδύνους και σφάλματα, πρόβλεψη λειτουργιών ασφαλούς αποτυχίας, αποθάρρυνση ασυνείδητης δράσης σε εργασίες που απαιτούν επαγρύπνηση).

(vi)Χαμηλή σωματική προσπάθεια (ο σχεδιασμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά και άνετα, με ελάχιστη κόπωση και με ουδέτερη στάση του σώματος του χρήστη, με καταβολή λογικής δύναμης/προσπάθειας, με ελαχιστοποίηση επαναλαμβανόμενων ενεργειών).

(vii)Μέγεθος και χώρος προσέγγισης και χρήσης (πρόβλεψη κατάλληλου μεγέθους και χώρου για προσέγγιση, χειρισμό και χρήση ανεξάρτητα από το μέγεθος του σώματος, τη στάση του σώματος ή την κινητικότητα του χρήστη, πρόβλεψη επαρκούς χώρου για τη χρήση βοηθητικών συσκευών ή προσωπικής βοήθειας).

3.Ως προς τις ειδικότερες απαιτήσεις σχεδιασμού και τα ανθρωπομετρικά μεγέθη, λαμβάνονται υπόψη οι Οδηγίες Σχεδιασμού «Σχεδιάζοντας για όλους» του του γραφείου Μελετών ΑμεΑ του ΥΠΕΧΩΔΕ όπως θεσμοθετήθηκαν από τον ν. 4067/2012 (ΝΟΚ).

4.Γ ια θέματα που δε ρυθμίζονται από τους ελληνικούς κανονισμούς θα χρησιμοποιείται το ISO 21542-“Building construction – Accessibility and usability of the built environment’, ο “ADA «Standards for accessible design” ή/και άλλοι σχετικοί και αναγνωρισμένοι ευρωπαϊκοί και διεθνείς κανονισμοί και πρότυπα όπως το EN 17210 ‘Accessibility and usability of the built environment – Functional requirements’.

 

Άρθρο 3

Προσβασιμότητα Κοινόχρηστων Χώρων – Γενικά

1.Οι κοινόχρηστοι χώροι εντός των πόλεων και οικισμών που προορίζονται για την κίνηση, στάση και δραστηριότητα πεζών όπως, άλση, δασικές εκτάσεις και γενικότερα χώροι πρασίνου, παράκτιο μέτωπο και οργανωμένες παραλίες κολύμβησης εντός ορίων οικισμού, πάρκα, πλατείες, πεζόδρομοι, οδοί ήπιας κυκλοφορίας, πεζοδρόμια, εν γένει στάσεις και αποβάθρες μέσων μαζικής μεταφοράς, νησίδες, διαβάσεις πεζών (σηματοδοτούμενες ή μη), παιδικές χαρές κ.λπ., διαμορφώνονται ή ανακατασκευάζονται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σε αυτούς η δυνατότητα πρόσβασης και ατόμων με κάθε μορφή αναπηρίας και εμποδιζόμενων ατόμων.

2.Η πλήρης οριζόντια και κατακόρυφη πρόσβαση εξασφαλίζεται με τη δημιουργία επιπέδων κίνησης οριζοντίων ή χαμηλής κλίσης και επαρκούς πλάτους, κατάλληλα ανάλογα με την χρήση του χώρου και τις δραστηριότητες που φιλοξενεί υλικά, χρήση μηχανικών και «έξυπνων» μέσων και κατασκευών για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων, προσβάσιμος αστικός και άλλος ανάλογα με την χρήση του χώρου εξοπλισμός και προσβάσιμη σήμανση σύμφωνα με τα οριζόμενα στα επόμενα άρθρα. Επιπλέον, η πλήρης προσβασιμότητα εξασφαλίζεται όταν τηρείται η αρχή της «προσβάσιμης αλυσίδας» όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 2 της παρούσας.

3.Στους ανωτέρω χώρους καθώς και σε πεζοδρόμια, σε οδούς ήπιας κυκλοφορίας και σε πεζοδρόμους του μη βασικού δικτύου πεζοδρόμων, εφόσον η μορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει τη δυνατότητα δημιουργίας πλήρως προσβάσιμων χώρων κίνησης για άτομα σε αναπηρικό αμαξίδιο, εξασφαλίζεται η προσβασιμότητα για τις λοιπές κατηγορίες χρηστών, συμπεριλαμβανομένων των εμποδιζόμενων ατόμων και των ατόμων με αναπηρία που δεν είναι χρήστες αναπηρικού αμαξιδίου.

4.Επιτρέπεται να κατασκευάζονται στους υπαίθριους Κ.Χ., σε συνδυασμό πάντοτε με κλίμακες (α) κοινόχρηστοι ανελκυστήρες και αναβατόρια ή άλλου τύπου μηχανισμοί. εκ των οποίων οι ανελκυστήρες κατασκευάζονται με ελάχιστες εσωτερικές διαστάσεις θαλάμου πλάτους 1,10μ. και βάθους 1,25μ. και ελεύθερο άνοιγμα εισόδου 0,85μ. στη μικρότερη διάσταση και (β) κοινόχρηστες κυλιόμενες σκάλες (ιδίως σε πεζόδρομους με βαθμίδες) ελάχιστου πλάτους 1,20μ, υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται παράλληλα η ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών και η κατακόρυφη κίνηση ατόμων με αναπηρία με άλλο πρόσφορο μέσο.

5.Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η κατασκευή μιας μεμονωμένης βαθμίδας σε οποιοδήποτε σημείο των κοινοχρήστων χώρων. Σε όλες τις κλίμακες που κατασκευάζονται σε υπαίθριους χώρους επιβάλλεται η τοποθέτηση συνεχών πλαϊνών χειρολισθήρων και στις δύο πλευρές αυτών, σε δύο ύψη (0,70μ. και 0,90μ.) μετρούμενα από το πάτημα των βαθμίδων κατακόρυφα από την ακμή της βαθμίδας.

6.Ειδικότερα για τις κυλιόμενες κλίμακες εφαρμόζεται το πρότυπο ΕΝ 115, το πρότυπο EN 115-1:2008 + A1/2010 για την κατασκευή, εγκατάσταση και έλεγχο των νέων κυλιόμενων κλιμάκων και διαδρόμων, και το πρότυπο Final Draft prEN 115-2/2010 για τη βελτίωση της ασφάλειας των υφιστάμενων κυλιόμενων κλιμάκων και διαδρόμων.

7.Το ιδανικό ύψος κρασπέδου πεζοδρομίου κυμαίνεται από 7-10 εκ. ενώ ως μέγιστο αποδεκτό ύψος είναι τα 0,15 εκ. από το οδόστρωμα. Σε υφιστάμενα παλαιά πεζοδρόμια στα οποία υπάρχουν βαθμίδες πρέπει κατά προτεραιότητα (α) να ανακατασκευάζονται με κατάλληλη κλίση με κατάργηση των βαθμίδων ή την τοποθέτηση μηχανικών μέσων εφόσον αυτά είναι δυνατόν να υλοποιηθούν σε σχέση με τα γεωμετρικά τους χαρακτηριστικά, την μορφολογία του εδάφους και τις εισόδους των παρακείμενων κτιρίων, (β) εφόσον δε είναι δυνατή η προαναφερόμενη ανακατασκευή να τοποθετούνται προστατευτικά κιγκλιδώματα/χειρολισθήρες στις βαθμίδες και (γ) να διασφαλίζεται κατάλληλο πλάτος κίνησης πεζών/αμαξιδίων.

8.Κάθε φορά που υπάρχουν βαθμίδες, αλλαγή κλίσης, κυλιόμενοι διάδρομοι ή άλλα μηχανικά μέσα και οποιεσδήποτε άλλες επεμβάσεις και κατασκευές αυτές επισημαίνονται με την τοποθέτηση πλακιδίων τύπου Β ΚΙΝΔΥΝΟΣ βάσει των διατάξεων της παρούσας.

9.Σε περιπτώσεις κλιμάκων πλάτους άνω των 3,60μ. εκτός από τους πλαϊνούς χειρολισθήρες τοποθετούνται και ενδιάμεσοι διπλοί χειρολισθήρες.

10.Επιτρέπεται η εγκατάσταση «έξυπνων» κατασκευών για την εξασφάλιση της προσβασιμότητας με βάση τις προδιαγραφές της παρούσας.

 

Άρθρο 4

Ζώνες Χρήσεων Πεζοδρομίου

1.Η ιδανική χωρική κατανομή των διαφορετικών λειτουργιών και στοιχείων σε ένα πεζοδρόμιο μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε «ζώνες» ως ακολούθως (ΣΧ.1-ΖΩΝΕΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ Παραρτημα):

-Ζώνη περιορισμού: ζώνη η οποία διαχωρίζει το όριο κίνησης του πεζού με το υπόλοιπο οδικό περιβάλλον

-Ζώνη αστικού εξοπλισμού: ζώνη που χρησιμοποιείται για χωροθέτηση στοιχείων εξωραϊσμού και αστικού εξοπλισμού, φύτευσης, φωτιστικών σωμάτων, φωτεινών σηματοδοτών, παγκάκια, στοιχεία δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφελείας (ΟΚΩ) κ.λπ.

-Ζώνη ελεύθερης όδευσης πεζών: ζώνη ελεύθερης όδευσης πεζών χωρίς εμπόδια

-Ζώνη πρόσοψης κτιρίων: ζώνη που γενικά δεν χρησιμοποιείται για την μετακίνηση των πεζών, αλλά εξυπηρετεί την είσοδο/έξοδο από τα παρακείμενα κτίρια, την εξυπηρέτηση των παρακείμενων καταστημάτων

2.Βάση των διατομών των ελληνικών οδών και τα πολεοδομικά σταθερότυπα οι παραπάνω ζώνες κατανέμονται στα διαφορετικά πλάτη πεζοδρομίων ως εξής:

(i)Ζώνη περιορισμού: Το ελάχιστο πλάτος της είναι 0,20μ όσο το κρασπέδο του πεζοδρομίου. Σε αυτήν τοποθετούνται τα τυχόν κάθετα στοιχεία διαχωρισμού (κιγκλιδώματα, ζαρντινιέρες κ.ο.κ.) κατά την ισχύουσα νομοθεσία. Η ζώνη περιορισμού μπορεί να ταυτίζεται και με λωρίδα φύτευσης ή τοποθέτησης ζαρντινιερών η οποία έχει ελάχιστο πλάτος 0,40μ.

(ii)Ζώνη αστικού εξοπλισμού: Το ελάχιστο πλάτος της είναι 0,35μ όταν προορίζεται για την τοποθέτηση πινακίδων σήμανσης και στύλων οδοφωτισμού. Το πλάτος της πρέπει να είναι επαρκές για την τοποθέτηση και άλλων στοιχείων αστικού εξοπλισμού για την εξυπηρέτηση των πεζών (π.χ. παγκάκια, περίπτερα, στάσεις ΜΜΜ κ.λπ.), την αισθητική αναβάθμιση της οδού (π.χ. στοιχεία εξωραϊσμού), καθώς και την τοποθέτηση τυχόν στοιχείων δικτύων ΟΚΩ (π.χ. ΚΑΦΑΟ). Ανάλογα με το πλάτος της ζώνης αστικού εξοπλισμού μπορούν να τοποθετούνται σημεία πρόσδεσης ποδηλάτων παράλληλα ή κάθετα στο κράσπεδο του πεζοδρομίου (επισημαίνεται ότι καθώς δεν επιτρέπεται η κίνηση των ποδηλάτων στα πεζοδρόμια, οι ποδηλάτες θα πρέπει να κυλούν το ποδήλατο μέχρι το σημείο πρόσδεσης μετακινούμενοι πεζή). Στις περιπτώσεις που το υφιστάμενο πλάτος πεζοδρομίου δεν επαρκεί μπορεί να διαμορφωθεί ζώνη αστικού εξοπλισμού σε προέκταση του πεζοδρομίου σημειακά ή καθ’ όλο το μήκος του εις βάρος της παρόδιας στάθμευσης. Η προέκταση αυτή καταλαμβάνει πλάτος ίσο με το πλάτος της παρόδιας στάθμευσης ή μικρότερο (π.χ. προέκταση στην οποία γίνεται η δενδροφύτευση της οδού).

(iii)Ζώνη ελεύθερης όδευσης πεζών: Για την εξασφάλιση της ζώνης ελεύθερης όδευσης πεζών χωρίς εμπόδια με πλάτος 1,50μ κατ’ ελάχιστο, και ελεύθερο ύψος 2,20μ κατ’ ελάχιστο, κατά την ισχύουσα νομοθεσία, δεν επιτρέπεται:

-Η εγκατάσταση περιπτέρων ή εμπορικών καταστημάτων στεγαζομένων σε κιόσκια επί πεζοδρομίων με ανεπαρκές πλάτος ή η επέκταση αυτών με συνέπεια τη δραστική μείωση του ωφέλιμου πλάτους τους και της ζώνης ελεύθερης όδευσης πεζών

-Η εναπόθεση εμπορευμάτων επί μακρόν επί του πεζοδρομίου κατά την τροφοδοσία καταστημάτων, εκτός των επιτρεπομένων ωρών

-Η αυθαίρετη ανάπτυξη υπαίθριας (στάσιμης ή πλανόδιας) εμπορικής δραστηριότητας επί πεζοδρομίων ή η ανάπτυξη αυτής καθ’ υπέρβαση της παραχωρούμενης επιφανείας

-Η έκθεση εμπορευμάτων από εμπορικά καταστήματα επί πεζοδρομίων σε έκταση πέραν της νομίμως αναλογούσης

-Η ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων από ιδιοκτήτες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος πέραν των ορίων του εκάστοτε παραχωρηθέντος χώρου ή η χρήση των πεζοδρομίων από ιδιοκτήτες κέντρων διασκέδασης ή επιχειρήσεων ψυχαγωγικού σκοπού προς εξυπηρέτηση των πελατών τους

-Η απόρριψη χωμάτων ή άχρηστων υλικών επί πεζοδρομίων

-Η τοποθέτηση οποιουδήποτε εμποδίου, αστικού εξοπλισμού ή/και φύτευσης

-Η τοποθέτηση ικριωμάτων ή απόθεση υλικών για την κατασκευή ιδιωτικών οικοδομικών έργων και έργων κοινής ωφελείας ή δέσμευση της επιφάνειας του πεζοδρομίου για την κατασκευή έργων επί οδού ακολουθεί τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας

-Η προεξοχή μαρκιζών, επιγραφών, τεντών ή άλλων στοιχείων εντός του ελεύθερου απαιτητού ύψους (iv)Ζώνη πρόσοψης κτιρίων: Το ελάχιστο πλάτος της είναι 0,50μ όσο προβλέπεται και για τις αρχιτεκτονικές προεξοχές. Πέραν αυτού στο πλάτος της ζώνης πρόσοψης συμπεριλαμβάνονται πρασιές των παρακείμενων κτιρίων που δεν είναι περιφραγμένες και χρησιμοποιούνται για ιδιωτική και δημόσια χρήση.

3.Εφόσον τα πεζοδρόμια εξυπηρετούν και κίνηση ποδηλάτων το ελάχιστο πλάτος πεζοδρομίου προσαυξάνεται σε 3,00μ. Στην περίπτωση αυτή ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται στα σημεία διασταύρωσης ροών πεζών, και ιδιαίτερα πεζών με αναπηρία, και ποδηλατών με χρήση πλακών τύπου Β: ΚΙΝΔΥΝΟΣ του άρθρου 7 της παρούσας.

 

Άρθρο 5

Κλίση Πεζοδρομίου

1.Οι επιφάνειες των πεζοδρομίων πρέπει να είναι επίπεδες με υλικό επίστρωσης σταθερό, συνεχές, χωρίς αρμούς που να διευκολύνει τον χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου. Η μέγιστη επιτρεπόμενη κατά μήκος κλίση του πεζοδρομίου είναι 12% όπως προβλέπεται και στον κτιριοδομικό κανονισμό. Η μέγιστη εγκάρσια κλίση των πεζοδρομίων ή πεζόδρομων κάθετα προς τη ζώνη όδευσης για λόγους απορροής των όμβριων ορίζεται στο 2%. Αν λόγω ασυνήθιστων τοπογραφικών ή υφιστάμενων συνθηκών η κάθετη κλίση κατά το πλάτος του πεζοδρομίου είναι μεγαλύτερη τότε: (α) σε πεζοδρόμια έως 1,50μ διορθώνεται η κλίση εις βάρος του κρασπέδου ώστε να προσαρμοστεί στο ελάχιστο 2% και (β) σε πεζοδρόμια με πλάτος >1,50μ μπορεί εναλλακτικά να διατηρείται επίπεδη η ζώνη ελεύθερης όδευσης πεζών και να δημιουργείται πιο απότομη κλίση στην ζώνη αστικού εξοπλισμού και κλίση έως 5% στην ζώνη πρόσοψης κτιρίων. Σε αυτήν την περίπτωση και στις 2 ακμές θα πρέπει να τοποθετείται το πλακίδιο τύπου «Β» που υποδηλώνει τον κίνδυνο για την ασφάλεια των ατόμων με οπτική αναπηρία.

2.Σε περίπτωση οδών με καταστήματα, η πρασιά εφόσον έχει κοινόχρηστο χαρακτήρα δεν πρέπει να έχει υψομετρική διαφορά με το δημόσιο πεζοδρόμιο. Σε ειδικές περιπτώσεις που υπάρχει μεγάλη υψομετρική διαφορά λόγω μορφολογίας του εδάφους θα πρέπει πέραν των βαθμίδων να εξασφαλίζεται η σύνδεση των δύο πεζοδρομίων να γίνεται και με κεκλιμένα επίπεδα ή μηχανικό μέσο με τις προδιαγραφές της παρούσης (ΣΧ.2-ΚΛΙΣΗ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ Παράρτημα).

 

Άρθρο 6

Ελεύθερη Ζώνη Όδευσης Πεζών – Ελεύθερο Ύψος

1.Σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους πόλεων και οικισμών του άρθρου 1 της παρούσας, που προορίζονται για την κίνηση, στάση και δραστηριότητα πεζών, επιβάλλεται ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών, που χρησιμοποιείται για τη συνεχή, ασφαλή και ανεμπόδιστη κυκλοφορία κάθε κατηγορίας χρηστών, με απαραίτητο ελάχιστο πλάτος 1,50μ. (του κρασπέδου μη συνυπολογιζόμενου) ελεύθερο από κάθε είδους σταθερό ή κινητό εμπόδιο και μέγιστη αποδεκτή εγκάρσια κλίση 2%. Οποιαδήποτε εξυπηρέτηση όπως σήμανση, φύτευση, αστικός εξοπλισμός απαγορεύεται να τοποθετείται εντός της ελεύθερης ζώνης όδευσης πεζών.

2.Στην περίπτωση υφιστάμενων πεζοδρομίων πλάτους μικρότερου από 1,50μ. η ζώνη αυτή καταλαμβάνει όλο το πλάτος του πεζοδρομίου. Πλάτη μικρότερα από 0,70μ. αποφεύγονται ως μη εξυπηρετούντα άτομα σε αναπηρικό αμαξίδιο. Σε κάθε μελέτη ανάπλασης, υφιστάμενα πεζοδρόμια με μη επαρκή πλάτη πρέπει να διαπλατύνονται για να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα, εις βάρος της παρόδιας στάθμευσης και με κατάλληλη αρχιτεκτονική μελέτη διαμόρφωσης. Οι διαπλατύνσεις αυτές δεν απαιτούν διαδικασίες αλλαγής του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και οι σχετικές μελέτες μπορούν να εγκρίνονται με Απόφαση Δ.Σ. ή Επιτροπής Ποιότητας Ζωής οικείου ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και εν συνεχεία από την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Σε περίπτωση μικρού εύρους οδών (<6,00μ) όπου δεν μπορεί να εξασφαλιστεί επαρκές προσβάσιμο πεζοδρόμιο εκατέρωθεν, (α) προτείνεται η εξέταση της μετατροπής τους σε πεζόδρομους ή οδούς ήπιας κυκλοφορίας ακολουθώντας την κείμενη ισχύουσα διαδικασία και (β) δύναται η διαπλάτυνση του ενός μόνο πεζοδρομίου.

3.Τα ελάχιστα πλάτη πεζοδρομίων σε υφιστάμενες περιοχές εντός του ρυμοτομικού σχεδίου καθορίζονται με βάσει τις Οδηγίες Σχεδιασμού «Σχεδιάζοντας για όλους»:

-για δρόμους πλάτους άνω των 12.00μ, ελάχιστο πλάτος πεζοδρομίου 2.05μ

-για δρόμους πλάτους από 9.00-12.00μ, υποχρεωτικό πλάτος πεζοδρομίου 2.05μ

-για δρόμους πλάτους από 6.00-9.00μ, ελάχιστο πλάτος 1.50μ (όσο η ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών) και επιθυμητό κατά το δυνατόν 2.05μ

-για δρόμους πλάτους μικρότερου των 6.00μ, πεζοδρόμηση.

Για την επίτευξη των παραπάνω ελαχίστων διαστάσεων πλάτους συνιστάται η μείωση του οδοστρώματος όπου αυτό είναι δυνατόν σε όφελος των πεζοδρομίων και η κατά αποστάσεις απόδοση στο πεζοδρόμιο χώρου σε βάρος της λωρίδας στάθμευσης, προκειμένου σε αυτό τον χώρο να τοποθετηθεί ο απαραίτητος αστικός εξοπλισμός.

Γ ια τις διαμορφώσεις διαπλάτυνσης των πεζοδρομίων δεν απαιτείται (α) αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου, (β) κυκλοφοριακή μελέτη και (γ) ισοζύγιο στάθμευσης.

4.Σε περίπτωση ύπαρξης βαθμίδων των παρακείμενων κτιρίων επί του πεζοδρομίου απαιτείται η διαπλάτυνση του πεζοδρομίου σε βάρος της παρόδιας στάθμευσης τοπικά ή καθ’ όλο το μήκος του. Στην περίπτωση που υπάρχουν παλαιά κτίρια με διαμορφωμένα σκαλιά επί του πεζοδρομίου, σε πεζοδρόμιο με πλάτος τουλάχιστον 1,50μ και εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα εξασφάλισης της ζώνης ελεύθερης όδευσης πεζών πέραν των βαθμίδων, ούτε διαπλάτυνσης του πεζοδρομίου, δύναται η υπερύψωση όλου του πλάτους του πεζοδρομίου καθ’ όλο το πλάτος της εισόδου σε μήκος όχι μικρότερο του 1,20μ με εκατέρωθεν ράμπες μέγιστης κλίσης 5% με την προϋπόθεση ότι αυτό δεν δημιουργεί εμπόδια στις υπόλοιπες παρακείμενες χρήσεις. Σε αυτήν την περίπτωση στο ρείθρο του πεζοδρομίου τοποθετείται προστατευτικό εμπόδιο βάσει των διατάξεων της παρούσας καθ’ όλο το μήκος της υπερυψωμένης λωρίδας πεζοδρομίου και των εκατέρωθεν ραμπών και απομακρύνονται όλα τα τυχόν εμπόδια (ΣΧ.3 και ΣΧ.3α Παράρτημα).

5.Σε όλο το μήκος της ελεύθερης ζώνης όδευσης πεζών επιβάλλεται πραγματικό ελεύθερο ύψος όδευσης πεζών ίσο με 2.20μ. απολύτως ελεύθερο από οποιοδήποτε εμπόδιο από παρακείμενα κτίρια ή άλλες κατασκευές, ή από στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος (μαρκίζες, επιγραφές, σημάνσεις, πινακίδες, κλαδιά δέντρων, τέντες κ.λπ.). Στους πεζοδρόμους και οδούς ήπιας κυκλοφορίας και μέχρι κλίσεως 20%, προβλέπεται ελεύθερη από κάθε είδους εμπόδιο (σταθερό ή κινητό) ζώνη με ελάχιστο πλάτος 3,50μ για την προσπέλαση και εξυπηρέτηση οχημάτων εκτάκτου ανάγκης όπως πυροσβεστικά, ασθενοφόρα, οχήματα μεταφοράς ατόμων με αναπηρία κ.λπ. που παραμένει ακάλυπτη καθ’ ύψος σε όλο το μήκος και το πλάτος της.

Στις περιπτώσεις προσωρινών εμποδίων από έργα επί του πεζοδρομίου ή άλλου Κ.Χ. και εφόσον αυτά γίνονται εντός της ελεύθερης όδευσης πεζών εφαρμόζονται οι διατάξεις της ΚΥΑ 6952/2011 των Υπουργών ΠΕΚΑ και ΥΠΟΜΕ «Υποχρεώσεις και μέτρα για την ασφαλή διέλευση πεζών κατά την εκτέλεση εργασιών σε Κ.Χ. πόλεων και οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορά πεζών (Β 420).

 

Άρθρο 7

Οδηγός Όδευσης Τυφλών

1.Για την ασφαλή διακίνηση των ατόμων με οπτική αναπηρία επιβάλλεται η κατασκευή οδηγού όδευσης τυφλών που αποβλέπει στην καθοδήγησή τους σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους πόλεων και οικισμών, που προορίζονται για την κίνηση, στάση και δραστηριότητα πεζών. Ως οδηγός όδευσης τυφλών ορίζεται λωρίδα της ελεύθερης ζώνης όδευσης πεζών, διαφορετικής υφής και χρώματος από το δάπεδό της, που αποβλέπει στην καθοδήγηση και ασφαλή διακίνηση των ατόμων με προβλήματα στην όραση. Κατασκευάζεται σε απόσταση 0.50μ κατ’ ελάχιστον από την ρυμοτομική γραμμή. Ο οδηγός όδευσης τυφλών κατασκευάζεται με πλάτος 0,30μ έως 0,60μ εντός της ελεύθερης ζώνης όδευσης πεζών και στις ειδικές θέσεις που αναφέρονται κατωτέρω, συνίσταται δε από λωρίδες επίστρωσης, διαφορετικής υφής και χρώματος από το υπόλοιπο δάπεδο της ζώνης.

2.Για την κατασκευή του οδηγού όδευσης τυφλών χρησιμοποιούνται τετράγωνες πλάκες αντιολισθηρές, πλευράς 0,30μ. ή 0,40μ. όπως παρακάτω, και σύμφωνα με τα σχεδιαγράμματα που συνοδεύουν την απόφαση αυτή:

α) Ριγέ με πλατιές και αραιές ρίγες, τύπου Α: «ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ» – (όπως φαίνεται στα σχέδια 4 και 5 τα οποία συνοδεύουν την παρούσα), οι οποίες τοποθετούνται με τις ρίγες παράλληλα με τον άξονα της κίνησης για να κατευθύνουν τα άτομα με οπτική αναπηρία στην πορεία τους. Οι πλάκες αυτές τοποθετούνται εντός της ελεύθερης ζώνης όδευσης πεζών, εφόσον αυτή έχει πλάτος ίσο ή μεγαλύτερο του 1,50μ. Επιστρώνονται ευθύγραμμα και σε απόσταση 0,50 μ. κατ’ ελάχιστον από τη ρυμοτομική γραμμή ή προεξοχή κτηρίου σε ύψος μικρότερο των 2,20μ. Η ίδια απόσταση κρατείται και από οποιοδήποτε άλλο εμπόδιο ή εξοπλισμό του χώρου (ΣΧ.4-ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Α «ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ» 30×30 εκ., και ΣΧ.5 -ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Α «ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ» 40×40 εκ. Παράρτημα).

β) Φολιδωτές με έντονες φολίδες τοποθετημένες σε τετράγωνο κάναβο με διάταξη διαγώνια προς την κίνηση των πεζών, χρώματος κίτρινου και πλάτους πάντα 0,30μ., τύπου Β: «ΚΙΝΔΥΝΟΣ» (όπως φαίνεται στα σχέδια 6 και 7 τα οποία συνοδεύουν την παρούσα), οι οποίες τοποθετούνται για να προειδοποιήσουν τα άτομα με προβλήματα στην όραση για ενδεχόμενο κίνδυνο (ΣΧ.6-ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Β «ΚΙΝΔΥΝΟΣ» 30×30 εκ., και ΣΧ.7 -ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Β «ΚΙΝΔΥΝΟΣ» 30×40 εκ. Παράρτημα).

Αυτές οι πλάκες τοποθετούνται υποχρεωτικά:

-στην αρχή και στο τέλος κεκλιμένων επιπέδων (ραμπών) και κλιμάκων, καθ’ όλο το πλάτος αυτών και σε απόσταση 0,30μ. από τη συμβολή της ράμπας με τα οριζόντια επίπεδα ή την ακμή της πρώτης και τελευταίας βαθμίδας. Ειδικά στις ράμπες των πεζοδρομίων, τοποθετούνται μόνο στην απόληξη των ραμπών στην πλευρά προς το οδόστρωμα σε επαφή με το υποβαθμισμένο κράσπεδο, καθ’ όλο το πλάτος των αντίστοιχων διαβάσεων. Το ίδιο εφαρμόζεται και στις διαχωριστικές νησίδες κυκλοφορίας.

-καθ’ όλο το πλάτος του ανοίγματος θυρών ανελκυστήρων, σε όλες τις στάθμες, σε απόσταση τουλάχιστον 0,30μ. από το άνοιγμα της θύρας.

-κατά μήκος όλων των αποβαθρών σταθμών λεωφορείων, τρένων, μετρό, τραμ και προβλητών λιμένων και παραλιακών εν γένει διαμορφώσεων, σε απόσταση 0,50μ. από την ακμή των αποβαθρών εφόσον δεν προβλέπεται άλλο προστατευτικό στοιχείο.

γ) Φολιδωτές με πυκνότερες και λιγότερο έντονες φολίδες τοποθετημένες σε τετράγωνο κάναβο με διάταξη παράλληλα προς την κίνηση, τύπου Γ: «ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ» (όπως φαίνονται στα σχέδια 8 και 9 τα οποία συνοδεύουν την παρούσα) οι οποίες τοποθετούνται στα σημεία αλλαγής κατεύθυνσης των πλακών τύπου Α (ΣΧ.8-ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Γ «ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ» 30×30 εκ., και ΣΧ.9 -ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Γ «ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ» 40×40 εκ. Παράρτημα).

δ) Ριγέ με στενές και πυκνές ρίγες τύπου Δ: «ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ» (όπως φαίνονται στα σχέδια 10 και 11 τα οποία συνοδεύουν την παρούσα), οι οποίες τοποθετούνται για να οδηγήσουν τα άτομα με οπτική αναπηρία σε σημεία εξυπηρετήσεων (στάσεις μέσων μαζικής μεταφοράς, τη-λεφωνικοί θάλαμοι, ειδικές απτικές σημάνσεις για άτομα  με οπτική αναπηρία κ.λπ.) ή και σε εισόδους παρακειμένων υπηρεσιών του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΣΧ.10-ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Δ «ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ» 30×30 εκ., και ΣΧ.11 -ΠΛΑΚΙΔΙΟ ΟΔΗΓΟΥ ΟΔΕΥΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ ΤΥΠΟΥ Δ «ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ» 40×40 εκ. Παράρτημα).

3.Όπου υπάρχει οδηγός όδευσης τυφλών από πλάκες τύπου Α-ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ, μία τέτοια πλάκα Τύπου Δ- ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ, τοποθετείται δίπλα από αυτόν, με τις ρίγες πάντα κάθετα στην πλάκα ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ, προς την πλευρά της εξυπηρέτησης. Όπου δεν υπάρχει οδηγός κατεύθυνσης τέτοιες πλάκες Τύπου Δ – ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ, τοποθετούνται με τις ρίγες πάντα κάθετα στην κίνηση σε όλο το πλάτος του πεζοδρομίου και μέχρι την είσοδο της υπηρεσίας ή το σημείο εξυπηρέτησης. Με πλάκες τύπου Δ, με τις ρίγες κάθετα στον άξονα της κίνησης, επιστρώνονται και τα κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες, σκάφες) όταν αυτά κατασκευάζονται σε διαβάσεις, νησίδες.

4.Γενικά για τον οδηγό τυφλών ισχύουν τα παρακάτω:

-Οι πλάκες μπορούν να κατασκευαστούν από διάφορα υλικά, ανάλογα με την πραγματοποιούμενη διαμόρφωση, είναι όμως υποχρεωτική η ορθή διαστασιολόγησή τους και το ανάγλυφο της τελικής επιφάνειάς τους σύμφωνα με τα συνημμένα σχέδια, καθώς και η χρήση του κίτρινου χρώματος για τις πλάκες κινδύνου.

-Σε ειδικές περιπτώσεις όπου για άλλους λόγους έχουν χρησιμοποιηθεί ιδιαίτερα υλικά (π.χ. σε παραδοσιακούς οικισμούς, αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.) στα οποία δεν είναι δυνατή η χρήση του κίτρινου χρώματος, επιτρέπεται παραλλαγή αυτού με την προϋπόθεση τήρησης της υφής των πλακών ΚΙΝΔΥΝΟΣ με τις παρακείμενες επιφάνειες και μετά από την σύμφωνη γνώμη της Κεντρικής Επιτροπής Προσβασιμότητας του άρθρου 19 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 118 του ν. 4759/2020 (Α’ 245)

-Σε κάθε περίπτωση αποφεύγεται η διέλευση του οδηγού όδευσης τυφλών από φρεάτια Οργανισμών Κοινής Ωφελείας. Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, μετά από έγκριση του Οργανισμού Κοινής Ωφελείας, το μεταλλικό κάλυμμα του φρεατίου επιστρώνεται με τις ειδικές πλάκες του οδηγού όδευσης τυφλών, διαφορετικά ο οδηγός διακόπτεται πριν και συνεχίζεται μετά από το φρεάτιο.

-Σε περιπτώσεις χώρων όπου η επίστρωση αποτελείται από «πατημένο» χώμα ή άλλα παρόμοια υλικά καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ώστε η καθοδήγηση των ατόμων με οπτική αναπηρία να διασφαλίζεται με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο όπως χρήση συνεχών εντοπίσιμων στοιχείων κατά μήκος ή στην μία πλευρά της διαδρομής (π.χ. συνεχείς ξύλινες δοκοί κ.λπ.), ηχητικοί σηματοδότες κ.λπ.

-Οι πλάκες του οδηγού όδευσης τυφλών τοποθετούνται χωρίς αρμό ώστε να αποτελούν ενιαία επιφάνεια. Οι υπόλοιπες πλάκες δαπέδου μπορούν να έχουν αρμό έως 1 εκ. το μέγιστο, ώστε να μην δημιουργούνται κραδασμοί στην κίνηση των αμαξιδίων ή ανατροπές κατά το βάδισμα των ατόμων που χρησιμοποιούν βοηθήματα βάδισης (μπαστούνια, πατερίτσες, κ.λπ.).

-Εφόσον για διάφορους λόγους δεν είναι δυνατή η κατασκευή οδηγού όδευσης τυφλών καθ’ όλο το μήκος μιας διαδρομής, θα πρέπει να τοποθετούνται κατ’ ελάχιστο οι πλάκες ΤΥΠΟΥ Β- ΚΙΝΔΥΝΟΣ ή ΤΥΠΟΥ Δ – ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ στα επίμαχα σημεία (π.χ. σε αλλαγή επιπέδου, πλησίον εμποδίων, σημείων εξυπηρετήσεων κ.λπ.) για την ασφάλεια και ειδοποίηση των ατόμων με οπτική αναπηρία.

-Η αλλαγή κατεύθυνσης στον οδηγό τυφλών κατασκευάζεται από ευθύγραμμα τμήματα με συνέχεια των γραμμώσεων.

-Ο οδηγός όδευσης τυφλών μπορεί -ιδιαίτερα στις διαβάσεις-να ενισχύεται με κάθε είδους «έξυπνα» ή άλλα μέσα (π.χ. ηχητική σήμανση) για την ενίσχυση της απρόσκοπτης, αυτόνομης και ασφαλούς μετακίνησης και εξυπηρέτησης των ατόμων με οπτική αναπηρία.

5.Οδηγός όδευσης τυφλών σε πεζόδρομους: Δεν απαιτείται αλλά ενδείκνυται η διαμόρφωση οδηγού τυφλών καθ’ όλο το μήκος του πεζοδρόμου. Απαιτείται η χρήση λείου, σταθερού, συνεχούς ή με αρμούς πάχους μικρότερου του 1εκ, κατάλληλου υλικού επίστρωσης του καταστρώματος του πεζοδρόμου, ώστε να διευκολύνεται η κίνηση ατόμου σε αναπηρικό αμαξίδιο. Σε κάθε περίπτωση προβλέπεται υποχρεωτικά η τοποθέτηση των πλακιδίων τύπου «Β» που επισημαίνουν τον κίνδυνο στην αρχή και το πέρας του πεζοδρόμου προς το οδόστρωμα και όπου αλλού κρίνεται απαραίτητο.

6.Οδηγός όδευσης σε οδούς ήπιας κυκλοφορίας: Απαιτείται η διαμόρφωση οδηγού τυφλών καθ’ όλο το μήκος της οδού προς τη μία πλευρά αυτής, και η χρήση κατάλληλου υλικού επίστρωσης του καταστρώματος ως προβλέπεται στην παραπάνω παράγραφο 6 του αυτού άρθρου, ώστε να είναι δυνατή η κίνηση σε άτομο σε αναπηρικό αμαξίδιο. Η τοποθέτηση των πλακιδίων τύπου «Β» που επισημαίνουν τον κίνδυνο γίνεται υποχρεωτικά στην αρχή και το πέρας της οδού και όπου αλλού κρίνεται απαραίτητο.

 

Άρθρο 8

Κεκλιμένα Επίπεδα

1.Κατά τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων οι υψομετρικές διαφορές καλύπτονται με κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες) κίνησης πεζών, τα οποία είναι συνεχή, χωρίς αναβαθμό στην απόληξη, με κλίση μέχρι 5% και πλάτους τουλάχιστον 1,50μ. Ειδικότερα στα σημεία που επιβάλλεται σύνδεση της στάθμης του πεζοδρομίου με τη στάθμη του οδοστρώματος, κατασκευάζονται εγκαρσίως του πεζοδρομίου κεκλιμένα επίπεδα με πλάτος τουλάχιστον 1,50μ ή ίσο με το πλάτος της διάβασης πεζών (ΣΧ. 12α ΚΕΚΛΙΜΕΝΟ ΕΠΙΠΕΔΟ – ΚΑΤΟΨΗ και ΣΧ.12β ΚΕΚΛΙΜΕΝΟ ΕΠΙΠΕΔΟ – ΤΟΜΕΣ Παράρτημα). Σε περίπτωση πεζοδρομίων μικρού πλάτους κατασκευάζονται κεκλιμένα επίπεδα παράλληλα προς τον άξονα της κίνησης, καταλαμβάνουν όλο το πλάτος των πεζοδρομίων και καταλήγουν σε υποβιβασμό της γωνίας στη διασταύρωση των δύο οδών. Όπου τεχνικά δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί κλίση της ράμπας πεζοδρομίου μέχρι 5% ή ο υποβιβασμός του πεζοδρομίου, επιτρέπεται μέγιστη κλίση της ράμπας μέχρι 8%. Στο σημείο συνάντησης του κρασπέδου της ράμπας και του οδοστρώματος δεν πρέπει να δημιουργείται έστω και ελάχιστη υψομετρική διαφορά (ΣΧ.13 – ΥΠΟΒΙΒΑΣΜΟΣ ΓΩΝΙΑΣ Παράρτημα).

2.Στις περιπτώσεις διαβάσεων οι ράμπες των πεζοδρομίων κατασκευάζονται πάντα η μία απέναντι στην άλλη και κάθετα στην διαμήκη κίνηση. Εναλλακτικά δίνεται η δυνατότητα (α) σημειακής επέκτασης του πεζοδρομίου εις βάρος της παρόδιας στάθμευσης για την δημιουργία κεκλιμένου επιπέδου (ράμπα ΑμεΑ) και (β) δημιουργία υπερυψωμένης διάβασης βάσει της υπό στοιχεία ΔΜΕ- Ο/Ο/3050/16.09.2013 υπουργικής απόφασης«Έγκριση Τεχνικών Οδηγιών κυκλοφοριακών παρεμβάσεων στο αστικό περιβάλλον για την εφαρμογή τους σε περιοχές σχολικών συγκροτημάτων και περιοχές με αυξημένη κίνηση στο πλαίσιο βελτίωσης της οδικής ασφάλειας» (Β’ 2302). (ΣΧ. 14α ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΡΑΜΠΑΣ ΣΕ ΔΙΑΒΑΣΗ και ΣΧ.14β – ΥΠΕΡΥΨΩΜΕΝΗ ΔΙΑΒΑΣΗ, Παράρτημα). Νησίδες με πλάτος μικρότερο των 3,00μ. στα σημεία των διαβάσεων διακόπτονται για πλάτος ίσο με το πλάτος των διαβάσεων και οπωσδήποτε όχι μικρότερο των 2,50 μ. ώστε η διάβαση από το ένα πεζοδρόμιο στο άλλο να γίνεται ισόπεδα. Η αρχή και το τέλος της νησίδας σε όλο το πλάτος της διάβασης χαρακτηρίζονται με τις πλάκες, τύπου Β: «ΚΙΝΔΥΝΟΣ» σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 7 του παρόντος (ΣΧ. 14γ ΔΙΑΒΑΣΗ ΜΕ ΝΗΣΙΔΑ, Παράρτημα). Για σημειακές επεκτάσεις πεζοδρομίου, δεν απαιτείται αλλαγή του Ρυμοτομικού Σχεδίου, ούτε κυκλοφοριακή μελέτη, ούτε εξασφάλιση ισοζυγίου στάθμευσης.

 

Άρθρο 9

Κλίμακες

1.Σε όλες τις κλίμακες που κατασκευάζονται σε υπαίθριους χώρους επιβάλλεται η τοποθέτηση συνεχών πλαϊνών κιγκλιδωμάτων ή τοιχείων και χειρολισθήρων και στις δύο πλευρές αυτών, σε δύο ύψη (0,70μ και 0,90μ) μετρούμενα από το πάτημα των βαθμίδων κατακόρυφα από την ακμή της βαθμίδας. Για ράμπες ή κλίμακες πλάτους μεγαλύτερου των 1.80μ συνιστάται η κατασκευή και ενδιάμεσου κιγκλιδώματος (ΣΧ.15- ΚΛΙΜΑΚΕΣ Παράρτημα).

2.Το κιγκλίδωμα πρέπει να φέρει συνεχή χειρολαβή, εύκολη στο πιάσιμο με την χούφτα, καλυμμένη με υλικό αντιολισθηρό και μονωτικό έναντι των καιρικών συνθηκών, η οποία θα εξέχει του παράπλευρου τοίχου όπου υπάρχει τέτοιος κατά τουλάχιστον 5εκ. Στο κάτω μέρος του κιγκλιδώματος πρέπει να κατασκευάζεται οριζόντια μπάρα σε ύψος 10εκ από το δάπεδο εν είδει σοβατεπιού ή να κατασκευάζεται αντίστοιχου ύψους σοβατεπί, ώστε να καθίσταται αντιληπτό το πέρας της κλίμακας σε όλα τα άτομα (αμβλύωπες, τυφλοί, άτομα που χρησιμοποιούν, πατερίτσες ή μπαστούνια, ηλικιωμένοι κ.λπ.)

3.Επισημαίνεται ότι αντίστοιχο κιγκλίδωμα κατασκευάζεται σε μεμονωμένες ράμπες π.χ. σε εισόδους κτιρίων κ.λπ.

4.Ειδική μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται για την επισήμανση της αρχής και του τέλους της κλίμακας, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 7, παρ. 2β του παρόντος. Απαραίτητη επίσης είναι και η επισήμανση των ακμών όλων των βαθμίδων με αντιολισθητικό υλικό σε έντονη χρωματική αντίθεση με την επίστρωση αυτών.

5.Σε περίπτωση πεζόδρομου κλίμακας (πεζόδρομος που είναι εξ ολοκλήρου διαμορφωμένος με σκαλοπάτια) εφόσον το πλάτος του είναι > 3,00μ επιτρέπεται η κατασκευή κυλιόμενης σκάλας εξωτερικού χώρου με τις προδιαγραφές που ορίζει η κείμενη νομοθεσία και η παράλληλη πρόβλεψη μηχανικού μέσου καταλλήλων διαστάσεων για την εξυπηρέτηση ατόμων σε αναπηρικό αμαξίδιο.

 

Άρθρο 10

Παραχώρηση Προκηπίων σε Κοινή Χρήση

Με την σύμφωνη γνώμη των ιδιοκτητών σε στενά πεζοδρόμια όπου δεν εξασφαλίζεται η ζώνη ελεύθερης όδευσης πεζών, εφόσον υπάρχουν προκήπια σε συνέχεια του πεζοδρομίου, καθ’ όλο το μήκος του Ο.Τ. αυτά δύναται να δίνονται προς χρήση για το κοινό για την κίνηση των πεζών συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία και των εμποδιζόμενων ατόμων και δεν φέρουν περίφραξη, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 10 του ν. 4447/2012 ΝΟΚ «Κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές». Πέραν του πλάτους της ελεύθερης όδευσης πεζών τα προκήπια μπορούν να φυτεύονται με κατάλληλα είδη (ενδείκνυνται φυτεύσεις που προσφέρουν σκιά ιδίως κατά την θερινή περίοδο και δε διαθέτουν προεξέχοντα κλαδιά- παγίδες σε ύψη μικρότερα των 2,20μ).

 

Άρθρο 11

Γωνίες Πεζοδρομίων – Διασταυρώσεις

1.Οι γωνίες πεζοδρομίου πρέπει να διαμορφώνονται με τρόπο που να εξασφαλίζουν:

-Καθαρό χώρο: οι γωνίες πρέπει να είναι απαλλαγμένες από εμπόδια και να έχουν αρκετό χώρο για (α) να φιλοξενήσουν τον τυπικό αριθμό πεζών που περιμένουν να διασχίσουν τον δρόμο και (β) την κατασκευή κεκλιμένων επιπέδων (ραμπών ατόμων με αναπηρία)

-Ορατότητα: είναι σημαντικό οι πεζοί που στέκονται στη γωνία να έχουν καλή θέα των λωρίδων κυκλοφορίας των οχημάτων και συγχρόνως οι αυτοκινητιστές να μπορούν εύκολα να δουν τους πεζούς

-Αναγνωρισιμότητα: τα σύμβολα και τα σήματα που τοποθετούνται στις γωνίες των πεζοδρομίων πρέπει να υποδεικνύουν με σαφήνεια ποιες ενέργειες πρέπει να κάνει ο πεζός

-Προσβασιμότητα: όλα τα στοιχεία διαμόρφωσης και εξοπλισμού των γωνιών των πεζοδρομίων, όπως ράμπες, κουμπιά κλήσης, πινακίδες, σύμβολα, σήματα, υφές κ.λπ., πρέπει να πληρούν τα πρότυπα του Καθολικού Σχεδιασμού

-Διαχωρισμός από την κυκλοφορία: ο σχεδιασμός και η κατασκευή των γωνιών των πεζοδρομίων πρέπει να αποθαρρύνει την οδήγηση των οχημάτων στην περιοχή κίνησης των πεζών

2.ΠΕΡΙΟΧΗ ΧΩΡΙΣ ΕΜΠΟΔΙΑ: Ως περιοχή χωρίς εμπόδια μιας γωνιάς πεζοδρομίων, ορίζεται ο χώρος μεταξύ του κρασπέδου και των νοητών γραμμών που δημιουργούνται με την επέκταση των οικοδομικών γραμμών προς τα κράσπεδα του πεζοδρομίου. Σήματα κυκλοφορίας, φώτα δρόμου, κρουνοί, δέντρα, παγκάκια, πινακίδες, στοιχεία ΟΚΩ, και άλλα κάθετα στοιχεία ή οποιοδήποτε εμπόδια δεν επιτρέπεται να τοποθετούνται εντός αυτής της περιοχής ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη κίνηση των πεζών και των χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων. (ΣΧ. 16 – ΓΩΝΙΕΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ, Παράρτημα).

3.ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ: Η περιοχή δημόσιας χρήσης είναι το τμήμα της ζώνης αστικού εξοπλισμού που βρίσκεται σε συνέχεια της περιοχής χωρίς εμπόδια εκατέρωθεν της γωνίας και έχει μήκος 1,50μ. Σε αυτήν τοποθετούνται τα στοιχεία εξοπλισμού δημόσιας χρήσης (π.χ. φανάρια, στύλοι φωτισμού, στύλοι δικτύων ΟΚΩ, πυροσβεστικοί κρουνοί κ.λπ.). Στην περιοχή δημόσιας χρήσης δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση οποιουδήποτε στοιχείου ιδιωτικής χρήσης όπως πάγκοι πωλητών δρόμων, καφετέριες πεζοδρομίων, διαφημιστικές πινακίδες κ.ο.κ., με στόχο να εξασφαλίζεται η βέλτιστη ορατότητα για τους πεζούς και τους αυτοκινητιστές. Όταν η γωνία του πεζοδρόμου προεκτείνεται έως το όριο της παρόδιας στάθμευσης, προεκτείνεται αντίστοιχα και η περιοχή δημόσιας χρήσης (ΣΧ. 16 – ΓΩΝΙΕΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ, Παράρτημα).

4.ΑΚΤΙΝΕΣ ΚΑΜΠΥΛΟΤΗΤΑΣ: Στην ιδανική περίπτωση, η γωνία των πεζοδρομίων πρέπει να παρέχει χώρο τουλάχιστον 0,5 τ.μ. για κάθε ένα πεζό που αναμένει να διασχίσει τον δρόμο για οποιουδήποτε χρονικό διάστημα. Σε εμπορικές περιοχές, ο αριθμός των πεζών στις γωνίες μπορεί να φθάσει έως και τους 20 πεζούς/λεπτό. Για την (α) εξασφάλιση περισσότερου χώρου για τους πεζούς στην γωνία των Ο.Τ., (β) μεγαλύτερη ευελιξία στην τοποθέτηση των ραμπών για άτομα με αναπηρία, (γ) επιβράδυνση της κίνησης των οχημάτων καθώς στρίβουν, οι ακτίνες καμπυλότητας στις γωνίες των πεζοδρομίων πρέπει να μειώνονται με στόχο να επιτυγχάνεται η μικρότερη δυνατή ακτίνα ανά περίπτωση (σχ. 6 και 7) (ΣΧ. 16 – ΓΩΝΙΕΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ, Παράρτημα)

5.Στις οδούς στις οποίες επιτρέπεται η παρόδια στάθμευση, οι γωνίες των πεζοδρομίων προεκτείνονται κατά το πλάτος αυτής και η στάθμευση οριοθετείται καθ’ όλο το μήκος της οδού. Οι ράμπες ατόμων με αναπηρία κατασκευάζονται στις προεκτάσεις αυτές. Εφόσον το πλάτος του πεζοδρομίου δεν επαρκεί για την κατασκευή ράμπας ατόμων με αναπηρία, ταπεινώνεται όλη η γωνία σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

 

Άρθρο 12

Προεκτάσεις/Διαπλατύνσεις Πεζοδρομίου

1.Στα πεζοδρόμια δημιουργούνται προεκτάσεις τοπικές ή καθ’ όλο το μήκος τους, με γνώμονα την εξασφάλιση του ευρύτερου δυνατού χώρου για την πεζή μετακίνηση και την εξασφάλιση της ζώνης ελεύθερης όδευσης πεζών. Οι προεκτάσεις αυτές γίνονται σε βάρος της παρόδιας στάθμευσης, η οποία οριοθετείται και οργανώνεται κατάλληλα. Όπου δεν υπάρχει επαρκής χώρος για διαπλάτυνση και των δύο πεζοδρομίων, (α) εξετάζεται η δυνατότητα μετατροπής της οδού σε πεζόδρομο ή σε οδό ήπιας κυκλοφορίας, (β) δύναται η διαπλάτυνση μόνο του ενός πεζοδρομίου.

2.Προεκτάσεις πεζοδρομίου σε διάβαση στο μέσον του Ο.Τ.: Οι προεκτάσεις των πεζοδρομίων πρέπει να γίνονται σε κάθε γωνία πεζοδρομίου ή σε μεσαίο τμήμα του Ο.Τ. όπου υπάρχει διάβαση πεζών και επιτρέπεται η παρόδια στάθμευση. Το πλάτος της προέκτασης καταλαμβάνει όλο το πλάτος της θέσης στάθμευσης κατά περίπτωση. Στα ενδιάμεσα τμήματα του Ο.Τ. το μήκος της προέκτασης καταλαμβάνει όλο το πλάτος της διάβασης και σε καμία περίπτωση δεν είναι λιγότερο από 2,00μ. Όταν δεν υπάρχει χώρος παρόδιας στάθμευσης δεν γίνονται προεκτάσεις του πεζοδρομίου. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση όπου (α) το παρακείμενο υφιστάμενο πεζοδρόμιο είναι πολύ στενό και δεν επιτρέπει την ασφαλή κίνηση των πεζών και (β) υπάρχει δυνατότητα μείωσης του πλάτους της λωρίδας κυκλοφορίας των οχημάτων στην μικρότερη επιτρεπόμενη διάσταση των 2,70μ. (ΣΧ.17 – ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ, Παράρτημα).

3.Οι ανωτέρω επεμβάσεις δεν συνιστούν αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου, δεν απαιτούν εξασφάλιση ισοζυγίου στάθμευσης και εγκρίνονται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, μετά από αποφάσεις της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής του οικείου ΟΤΑ α’ ή β’ βαθμού.