“Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ” – Διπλωματική Εργασία της Καγκελίδου Βαρβάρα – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Π.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (Τ.Π.Ε) ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ – Μέρος 7ο
Κεφάλαιο 2ο
Θεωρητικό Υπόβαθρο ΙΙ
Στα πλαίσια αυτού του κεφαλαίου και εν συνεχεία του προηγούμενου θα εξετάσουμε τα εμπόδια που συναντούν τα άτομα με σωματικές αναπηρίες κατά την ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία που σχετίζονται με θέματα κυρίως πρακτικής φύσεως και δυσχεραίνουν την καθημερινότητά τους. Παρακάτω διατυπώνονται και τα πλεονεκτήματα μιας ανοιχτής σε άτομα με αναπηρίες κοινωνία και παρουσιάζονται κάποια συστήματα που λειτουργούν επικουρικά.
2.1 Δυσκολίες ενσωμάτωσης ατόμων με σωματικές αναπηρίες στην κοινωνία
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες στην κοινωνική τους ενσωμάτωση είναι πολλές και ποικίλες. Αυτές οι δυσκολίες εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της φύσης και του είδους της αναπηρίας, του περιβάλλοντος, και των κοινωνικών προκλήσεων. Πέρα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλές φορές στην ανεξάρτητη μετακίνηση, στην προσβασιμότητα σε δημόσιους χώρους και την εκτέλεση καθημερινών υποχρεώσεων, έρχονται αντιμέτωποι με το αίσθημα της κοινωνικής απομόνωσης. Σύμφωνα με τους Νάσκου- Περράκη (2018) η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία υπερτονίζει την σημασία της προσβασιμότητας, έτσι ώστε τα άτομα αυτά να μπορούν να ζουν ανεξάρτητα και να είναι πλήρως ενταγμένα στο κοινωνικό γίγνεσθαι, όπως και οι υπόλοιποι πολίτες. Αυτό περιλαμβάνει φυσικά και την πρόσβαση τους στον ψηφιακό κόσμο (Νάσκου-Περράκη, 2018). Θα πρέπει ο κάθε κρατικός μηχανισμός να μεριμνήσει για την άρση των εμποδίων είτε πρόκειται για αγαθά και προϊόντα, είτε για υπηρεσίες και τεχνολογίες ή χώρους. Για παράδειγμα μέχρι πριν λίγα χρόνια το αστικό περιβάλλον ήταν διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο που δυσχέραινε την πλήρη και ανεξάρτητη κινητικότητα των ατόμων με αναπηρία. Εκτός αυτού υπάρχει δυσκολία στην συμμετοχή σε ψυχαγωγικές και πολιτισμικές δραστηριότητες λόγω χωροταξικών και άλλων πολεοδομικών ζητημάτων. Υπάρχουν εμπόδια όπως η έλλειψη πόρων και υλικοτεχνικών υποδομών, οι ανεπαρκείς νόμοι ή η συνεχής παραβίαση αυτών, αλλά και οι επικριτικές κοινωνικές συμπεριφορές που καθιστούν δυσκολότερη την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι μετακινήσεις τους στα πιο οικεία περιβάλλοντα γι’ αυτούς (WHO&WorldBank, 2011).
Επιπλέον και η εκπαίδευση είναι ένας τομέας που τα άτομα με αναπηρίες συναντούν συχνά εμπόδια, καθώς δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, ο εξοπλισμός και τα μέσα που απαιτούνται για την ισότιμη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτό επηρεάζει όχι μόνο το μορφωτικό τους επίπεδο αλλά και την κοινωνικοποίηση τους, με αποτέλεσμα να νιώθουν ότι παραμένουν στο περιθώριο. Με βάση ορισμένες μελέτες που έχουν διεξαχθεί, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό, περίπου 9%, των ατόμων με αναπηρία φτάνουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (European Commission, 2008). Όλη αυτή η διαδικασία που είναι και χρονοβόρα αλλά και επίπονη αρκετές φορές, δημιουργεί μελλοντικά ένα αίσθημα αβεβαιότητας για την ένταξη τους στην αγορά εργασίας. Παρά τα νομοθετικά διατάγματα τα ποσοστά στη συμπερίληψη του εργατικού δυναμικού είναι πενιχρά, με αποτέλεσμα να προκύπτουν αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική κατάσταση των ατόμων αυτών. Έτσι βασίζονται στην οικονομική στήριξη των οικείων τους για μια πιο αξιοπρεπή διαβίωση. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο υπάρχει η αντίληψη ότι τα άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να διεκπεραιώσουν σε μεγάλο ποσοστό τα εργασιακά τους καθήκοντα, κι αυτό εκδηλώνεται με τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, τα υψηλά ποσοστά απόλυσης και τις χαμηλές απολαβές. Δεν υπάρχει πίστη στις δυνάμεις αυτών των ατόμων, αντ’ αυτού οι περισσότεροι άνθρωποι διακατέχονται από προκαταλήψεις και αισθήματα λύπησης (Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, 2014b: 171). Σε αυτό το πλαίσιο, μια ακόμα κατηγορία που δημιουργεί εμπόδια στα άτομα με αναπηρίες είναι η μετακίνηση και γενικότερα η χρήση των μέσω μαζικής μεταφοράς, λόγω έλλειψης εξοπλισμού, μη ευνοϊκών συνθηκών και δυσκολιών στην πρόσβαση και την στάση.
