“Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ” – Διπλωματική Εργασία της Καγκελίδου Βαρβάρα – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Π.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (Τ.Π.Ε) ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ – Μέρος 1ο
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ, ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (Τ.Π.Ε) ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ
Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία
“Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ”
Επιβλέποντες καθηγητές: Βαρσάμης Παναγιώτης, Καρατσιώρη Μαριάνθη, Ψάλτη Αναστασία
Καγκελίδου Βαρβάρα: ΑΜ 23015
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
2023-2024
© ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Έτος 2023-2024
Η παρούσα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία (ΜΔΕ), η οποία εκπονήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακού Σπουδών στις Επιστήμες της Αγωγής: Εφαρμογές Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στην Εκπαίδευση και τη Δια Βίου Μάθηση (με ειδίκευση στο STΕΜ ΚΑΙ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ), και τα λοιπά αποτελέσματα αυτής αποτελούν συνιδιοκτησία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και του φοιτητή, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικαίωμα ανεξάρτητης χρήσης και αναπαραγωγής τους (στο σύνολο ή τμηματικά) για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, σε κάθε περίπτωση αναφέροντας τον τίτλο και το συγγραφέα και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, όπου εκπονήθηκε η ΜΔΕ καθώς και τον Επιβλέποντα Καθηγητή και την Επιτροπή Αξιολόγησης.
Περιεχόμενα
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ABSTRACT
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Κεφάλαιο 1ο
Θεωρητικό υπόβαθρο Ι
1.1 Ορισμός Τεχνητής Νοημοσύνης
1.2 Άτομα με σωματικές αναπηρίες
1.3 Κοινωνική Συμμετοχή
1.4 Σύνοψη
Κεφάλαιο 2ο
Θεωρητικό Υπόβαθρο ΙΙ
2.1 Δυσκολίες ενσωμάτωσης ατόμων με σωματικές αναπηρίες στην κοινωνία
2.2 Πλεονεκτήματα ενσωμάτωσης ατόμων με αναπηρίες στην κοινωνία
2.3 Σύντομη επισκόπηση της Τεχνητής Νοημοσύνης
2.4 Σύνοψη
Κεφάλαιο 3ο
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
3.1 ΣΚΟΠΟΣ – ΣΤΟΧΟΙ
3.2 Ερευνητικά Ερωτήματα
3.3 Αναγκαιότητα Έρευνας
3.4 Μέθοδος ανασκόπησης
3.5 Σύνοψη
Κεφάλαιο 4ο
Παρουσίαση τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης για την διευκόλυνση ατόμων με σωματικές αναπηρίες
4.1 Κινητική αναπηρία
4.2 Οπτική Αναπηρία
4.3 Ακουστική Αναπηρία
4.4 Σύνοψη
Κεφάλαιο 5ο
5.1 Συζήτηση
5.2 Συμπεράσματα
5.3 Περιορισμοί της έρευνας
5.4 Προτάσεις για μελλοντική έρευνα
Επίλογος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Tεχνητή Nοημοσύνη (ΤΝ) ανοίγει νέους ορίζοντες για την ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής των ατόμων με σωματικές αναπηρίες. Σε έναν κόσμο όπου η πρόοδος της τεχνολογίας διαμορφώνει νέες προοπτικές, η Τεχνητή Νοημοσύνη αναδεικνύεται ως ισχυρό εργαλείο για την δημιουργία περιβάλλοντος που ευνοεί τη συμμετοχή και την ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρίες σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας. Η παρούσα βιβλιογραφική εργασία έχει ως στόχο να τονίσει την συμβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης σε προβλήματα που άπτονται της καθημερινής ζωής. Θα παρουσιαστούν τα ερευνητικά ερωτήματα και η μέθοδος ανασκόπησης. Η παρούσα μελέτη διεξάγεται με την μέθοδο της περιγραφικής βιβλιογραφικής ανασκόπησης καθώς γίνεται μια προσπάθεια παρουσίασης, με λεπτομερή τρόπο, γνώσεων γύρω από ένα θέμα. Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στον τομέα της προσβασιμότητας είχε μεγάλη σημασία καθώς τα ψηφιακά εργαλεία, οι εφαρμογές και γενικότερα τα τεχνολογικά μέσα που είναι βασισμένα στη Τεχνητή Νοημοσύνη, μπορούσαν να προσφέρουν εξατομικευμένες λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες. Παραδείγματα περιλάμβαναν την ανάπτυξη συστημάτων που επέτρεπαν τη χρήση μέσω κινητικών εντολών, την οπτική αναγνώριση για πρόσβαση σε πληροφορίες και την λήψη οδηγιών αλλά και την αυτόνομη κίνηση με εξειδικευμένα οχήματα. Επιπλέον, διευκολύνονταν η αυτόνομη συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία όπως και στα εργασιακά περιβάλλοντα. Έτσι λόγω της τεχνολογίας κατέστη ευκολότερη η επικοινωνία και κατ’ επέκταση η συμμετοχή των ατόμων με σωματικές αναπηρίες στις διάφορες κοινότητες. Σε αυτό το πλαίσιο έγινε αντιληπτό ότι η συνεισφορά της Τεχνητής Νοημοσύνης ήταν και είναι υψίστης σημασίας καθώς προήγαγε την κοινωνική συνοχή. Συνολικά, η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η εργασία κτλ. ενίσχυε τη δυνατότητα συμμετοχής και ενσωμάτωσης των ατόμων με σωματικές αναπηρίες στην κοινωνία. Παρείχε νέες ευκαιρίες, ξεπερνώντας φραγμούς και διευκολύνοντας την δημιουργία μιας πιο ισότιμης και συμπεριληπτικής κοινωνίας.
Key-words: Artificial Intelligence, Physical disabilities, Social participation.
Ευχαριστίες
Η παρούσα μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με τίτλο Επιστήμες της αγωγής: Εφαρμογές Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στην εκπαίδευση και τη Δια Βίου Μάθηση με κατεύθυνση STEM και Ρομποτική.
Στο σημείο αυτό νιώθω την ανάγκη να εκφράσω τις εγκάρδιες μου ευχαριστίες προς όλους εκείνους που συνέβαλαν στην επιτυχημένη ολοκλήρωση αυτής της διπλωματικής εργασίας. Καταρχάς, ευγνωμονώ τον επιβλέποντα καθηγητή μου, τον κύριο Παναγιώτη Βαρσάμη, για την εκτίμηση, την καθοδήγηση και την ενθάρρυνση που παρείχε καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας. Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω τους συμφοιτητές μου με τους οποίους μοιράστηκα απόψεις, ιδέες και εμπειρίες που ενίσχυσαν το περιεχόμενο της εργασίας.
Τις θερμότερές μου ευχαριστίες προς όλους τους ερευνητές και τις ερευνήτριες που με τις εργασίες τους συνέβαλαν στο πεδίο αυτό, δίνοντας μια ευρύτερη και πολυποίκιλη προοπτική στην έρευνά μου. Η βιβλιογραφία που διερεύνησα ανέδειξε τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της θεματικής μου, ενισχύοντας την συνολική ποιότητα της εργασίας.
Επιπλέον, θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς την ακαδημαϊκή κοινότητα και τους υπεύθυνους καθηγητές που συνέβαλαν στην διεξαγωγή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος και η συμβολή τους στην προσωπική και επαγγελματική μου εξέλιξη ήταν πολύ σημαντική. Δεν μπορώ παρά να ευχαριστήσω την οικογένειά μου και τους φίλους μου για τη στήριξη και την κατανόησή τους κατά τη διάρκεια αυτής της πορείας.
Τέλος, θα ήθελα να προσθέσω ότι όλο αυτό που έζησα ήταν μια πολύτιμη εμπειρία που θα με συντροφεύει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μου.
