“Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ” – Διπλωματική Εργασία της Καγκελίδου Βαρβάρα – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Π.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ (Τ.Π.Ε) ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ – Μέρος 2ο
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) αναδύεται ως ένα καινοτόμο και δυναμικό πεδίο που επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούμε με τον κόσμο και επιλύουμε προβλήματα. Απ’ την άλλη πλευρά οι σωματικές αναπηρίες δημιουργούν προκλήσεις στην καθημερινή ζωή, περιορίζοντας την πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία, σε ευκαιρίες εργασίας και σε κοινωνικές δραστηριότητες. Η Τεχνητή Νοημοσύνη, με τις εξελιγμένες της δυνατότητες, ανοίγει νέους ορίζοντες για την ενσωμάτωση ατόμων με αναπηρίες στην κοινωνία. Με τη χρήση προηγμένων αλγορίθμων και τεχνικών μηχανικής μάθησης, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει προσαρμοσμένες λύσεις που προάγουν την αυτονομία και την συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες σε διάφορους τομείς. Στο πλαίσιο αυτό, η εργασία εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να υποστηρίξει και να ενδυναμώσει την κοινωνική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες, προωθώντας πρωτοποριακές εφαρμογές.
Η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος προκύπτει από την αναγνώριση της τεράστιας δυναμικής που κρύβει η Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία είναι σε θέση να συμβάλλει στην καταπολέμηση των προκλήσεων που έρχονται καθημερινά αντιμέτωπα τα άτομα με σωματικές αναπηρίες. Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο υποστήριξης και ενίσχυσης ατόμων με σωματικές αναπηρίες και μη. Η αναζήτηση λύσεων σε προβλήματα καθημερινής φύσεως με γνώμονα την τεχνολογία, δημιούργησε ένα έντονο ενδιαφέρον γι’ αυτόν τον τομέα.
Μέσα από την εργασία αυτή γίνεται μια προσπάθεια ανάδειξης της σημασίας της Τεχνητής Νοημοσύνης αφού προάγει την παροχή ίσων ευκαιριών και προφανώς την κοινωνική δικαιοσύνη. Θα αποτυπωθούν νέες ιδέες και καινοτόμες λύσεις που άπτονται της καθημερινής λειτουργικότητας. Είναι υψίστης σημασίας το γεγονός ότι με την χρήση αυτής της τεχνολογίας ενθαρρύνονται τα άτομα με σωματικές αναπηρίες να συμμετέχουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι κι έτσι προωθείται η αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναλύσει και να κατανοήσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες στην καθημερινή τους ζωή, καθώς και τους περιορισμούς που επηρεάζουν την κοινωνική τους συμμετοχή. Επίσης, θα σημειωθεί πως η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να δώσει λύσεις στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες στην καθημερινή τους ζωή καθώς και να άρει τους περιορισμούς που τους επηρεάζουν.
Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο ορισμός της Τεχνητής Νοημοσύνης και γίνεται μια σύντομη αναδρομή στις απαρχές αυτής της έννοιας. Αναφέρονται ακόμα κάποια σημαντικά σημεία στην ιστορίας αυτής καθώς υπάρχει τεράστια τεχνολογική εξέλιξη αλλά και η θέση που κατέχει σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας. Στη συνέχεια γίνεται προσπάθεια να οριστεί η έννοια άτομα με σωματικές αναπηρίες και αναφέρονται κάποιοι παράγοντες σε σχέση με αυτό σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Στο τελευταίο μέρος αυτού του κεφαλαίου ορίζεται η κοινωνική συμμετοχή.
Στο επόμενο κεφάλαιο αποτυπώνονται οι δυσκολίες ενσωμάτωσης των ατόμων με σωματικές αναπηρίες στην κοινωνία που αφορούν την ανεξάρτητη μετακίνηση, την προσβασιμότητα σε δημόσιους χώρους και γενικότερα την εκτέλεση καθημερινών υποχρεώσεων. Εκτός αυτού και η εκπαίδευση και η εργασία είναι τομείς που συναντώνται εμπόδια λόγω ελλιπών υποδομών, εξοπλισμού κτλ. με αποτέλεσμα την κοινωνική απομόνωση. Στον αντίποδα γίνεται αναφορά και στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η ενσωμάτωση των ατόμων με σωματικές αναπηρίες όπως είναι η δημιουργία ενός πλουραλιστικού περιβάλλοντος προσφέροντας ισοτιμία δικαιωμάτων. Στο σημείο αυτό γίνεται αναφορά στις προοπτικές που προσφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη και απαριθμούνται ορισμένα παραδείγματα.
Το τρίτο κεφάλαιο αναλύει τον σκοπό και τους επιμέρους στόχους της εργασίας, αναφέρονται τα ερευνητικά ερωτήματα και βασικοί όροι- λέξεις κλειδιά που αξιοποιήθηκαν για την αναζήτηση των πληροφοριών. Στο κεφάλαιο αυτό συμπεριλαμβάνεται η αναγκαιότητα διεξαγωγής της έρευνας καθώς και η επιλογή της μεθόδου ανασκόπησης, ο σχεδιασμός αυτής και οι πηγές μέσω των οποίων έγινε η άντληση των πληροφοριών.
Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται τα τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιούν την Τεχνητή Νοημοσύνη για να διευκολύνουν την πρόσβαση στο κοινωνικό περιβάλλον και αφορούν συγκεκριμένα τις ομάδες ατόμων με κινητικά προβλήματα, προβλήματα όρασης και ακοής. Δίνονται συγκεκριμένα παραδείγματα συστημάτων που εξυπηρετούν τα άτομα αυτά και αναλύεται η λειτουργία του καθενός και η χρησιμότητα του.
Το τελευταίο κεφάλαιο σχετίζεται με τα συμπεράσματα που προκύπτουν σχετικά με την συνεισφορά της ΤΝ στην κοινωνική συμμετοχή των ατόμων με σωματικές αναπηρίες, τους περιορισμούς της εργασίας όσον αφορά το πρακτικό κομμάτι αλλά και τις μελλοντικές προτάσεις για έρευνα. Στο σημείο αυτό συμπεριλαμβάνεται και το κομμάτι της συζήτησης αλλά και ο επίλογος της εργασίας.
